Εξωτερική άποψη του ICA Miami © Iwan Baan
Από την Άννα Χατζηνάσιου
Όταν το 1970 οι γκαλερίστες της Βασιλείας ίδρυσαν την Art Basel, δεν μπορούσαν να φανταστούν ότι θα εξελισσόταν σε μία από τις σπουδαιότερες φουάρ τέχνης, η οποία θα ξεπερνούσε τα ελβετικά σύνορα. Η 16η έκδοσή της πέρα από τον Ατλαντικό θα παρουσιάσει φέτος 268 γκαλερί, με εξ ολοκλήρου νέο αρχιτεκτονικό σχεδιασμό.
Ποιοι, όμως, είναι οι λόγοι για να ταξιδεύσει κάποιος στην άλλη άκρη της υφηλίου ώστε να παρευρεθεί στην Art Basel Miami; Όταν οργανώνονται πλέον τόσες πολλές φουάρ τέχνης στην Ευρώπη, εύλογα γεννάται ο παραπάνω προβληματισμός σε κάθε Ευρωπαίο φιλότεχνο.
Οι μεγάλες φουάρ, λόγω της μεγάλης επιτυχίας τους σε πωλήσεις και της τεράστιας συμμετοχής των γκαλερί, και επιπλέον με σκοπό τους την προσέγγιση νέων αγορών, έχουν επεκταθεί τα τελευταία 15 χρόνια εκτός Ευρώπης. Η Frieze London έχει ξεκινήσει με μεγάλη επιτυχία τη Frieze New York και η Art Basel τις Basel Miami και Basel Hong Kong αντίστοιχα. Ένας από τους λόγους που τις οδήγησαν σε αυτήν την απόφαση είναι ότι πολλοί έμποροι τέχνης κάνουν περισσότερες πωλήσεις κατά τη διάρκεια των φουάρ αυτών απ'' ό,τι στις γκαλερί τους. Μόνο αν συνειδητοποιήσει κανείς ότι στην Art Basel Miami εκτίθενται έργα η συνολική αξία των οποίων αγγίζει περίπου τα 3 δισ. δολάρια, μπορεί να καταλάβει ότι η φουάρ αυτή είναι μία από τις δυνατότερες στον κόσμο...
Βέβαια, το κόστος συμμετοχής μιας γκαλερί στις συγκεκριμένες διοργανώσεις είναι εξαιρετικά υψηλό. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα έξοδα, όπως η μεταφορά και η ασφάλιση των έργων, η διαμονή κτλ., οδηγεί ακόμη και τις πιο cutting edge γκαλερί στην απόφαση να εκθέτουν πιο εμπορικά έργα, με στόχο να διασφαλίσουν θετικό οικονομικό αποτέλεσμα. Μιας και τυχον αρνητικά αποτελέσματα εδώ θα μπορούσαν να επηρεάσουν τα ετήσια αποτελέσματα χρήσεως ακόμα και των μεγαλύτερων γκαλερί του κόσμου.
Andrea Zittel, Free Running Rhythms and Patterns: Version II, 2000 © Olbricht Collection, Βερολίνο
Art Basel Miami: Κάθε φέτος και καλύτερα
Η Art Basel Miami εξελίσσεται κάθε χρόνο με προσεκτικά βήματα, ενδυναμώνοντας τις σχέσεις της με αναδυόμενες αγορές, όπως αυτή της Λατινικής Αμερικής, και θέτοντας συνεχώς καινούργιους στόχους. Προσεγγίζει ιδιωτικές συλλογέςνέων συλλεκτών, νεανικές εικαστικές σκηνές που εμφανίζονται σε διάφορες πόλεις της Αμερικής, του Καναδά και της Λατινικής Αμερικής, καθώς και new institution meccas. Καθοριστικό ρόλο για την ενδυνάμωση της φουάρ παίζει αναμφισβήτητα ο διευθυντής της, Noah Horowitz. To 2015, και ενώ ο Horowitz, στα mid 30s του, θεωρείτο ο κύριος παράγοντας της αναγέννησης του Armory Show, όπου ήταν για μια τριετία διευθυντής, δέχθηκε πρόταση μεταγραφής και ανέλαβε τη διεύθυνση της Art Basel Miami, με μεγάλη, καθώς φαίνεται πλέον, επιτυχία.
Φέτος, από τις 7 ως τις 10 Δεκεμβρίου, εκθέτες προερχόμενοι από 32 χώρες της Αμερικής, της Ευρώπης, της Ασίας, της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής θα παρουσιάσουν από μοντέρνα αριστουργήματα και ιστορικά έργα, μέχρι νέες δουλειές από καταξιωμένους και ανερχόμενους καλλιτέχνες. Μάλιστα, η έκθεση θα εισάγει νέο αρχιτεκτονικό σχεδιασμό αντικατοπτρίζοντας τις βελτιωμένες δυνατότητες που παρέχει η συνεχιζόμενη ανακαίνιση του Miami Beach Convention Center. Η ανακαίνιση, η οποία θα ολοκληρωθεί το 2018, παρέχει ήδη τελευταίας τεχνολογίας εγκαταστάσεις και περισσότερο εκθεσιακό χώρο.
Με το ποσοστό επαναληπτικών αιτήσεων συμμετοχής να ανέρχεται στο εντυπωσιακό 98%, η φουάρ του 2017 περιλαμβάνει μόλις 20 γκαλερί που συμμετέχουν για πρώτη φορά. Μία λίστα 10 σημαντικών συμμετεχόντων που επανέρχονται πλαισιώνεται από δέκα γκαλερί που έχουν συμμετάσχει στο παρελθόν και σε άλλους τομείς της φουάρ, όπως οι Nova, Positions και Survey: 47 Canal, Bureau, Garth Greenan Galleries, Kalfayan Galleries, Galeria Leme, Peres Projects, Galeria Plan B, Sfeir-Semler Gallery, Jessica Silverman Gallery και Tokyo Gallery + BTAP. Είναι, βέβαια, ξεκάθαρο ότι ο στόχος δεν είναι πλέον να λάβουν μέρος περισσότερες γκαλερί, αλλά να διασφαλιστεί η προσέλευση μεγάλων συλλεκτών και διευθυντών μουσείων και συλλογών.
Παράλληλα με την κεντρική έκθεση, η Art Basel Miami παρουσιάζει θεματικές πλατφόρμες. Σημαντικότερες: η Positions, η οποία δίνει την ευκαιρία σε επιμελητές, κριτικούς, συλλέκτες και επισκέπτες να ανακαλύψουν ένα νέο ταλέντο σε καθεμία από τις γκαλερί που συμμετέχουν και η Nova, η οποία παρέχει στις αίθουσες τέχνης μια πλατφόρμα για να παρουσιάσουν νέα έργα από έως 3 καλλιτέχνες και περιλαμβάνει φέτος 29 εκθέτες.
Charles Gaines, Numbers and Trees IV, #2 Xeno (orange), 1988 © Charles Gaines, Susanne Vielmetter Los Angeles Projects & Jeff Mclane
Μουσεία, ενδιαφέρουσες συλλογές και ντιζάιν
Ωστόσο, δεν είναι μόνο η φουάρ ο λόγος για να επισκεφθεί κανείς το Μαϊάμι κατά την περίοδο αυτή. Οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να ανακαλύψουν καλλιτέχνες από όλον τον κόσμο και ιδίως την ολοένα και αναπτυσσόμενη αγορά της Λατινικής Αμερικής. Επιπλέον, παρατηρείται μια άνθιση από νεοσύστατους χώρους τέχνης, καθώς κι ένας μεγάλος αριθμός από γκαλερί που συμμετέχουν στην Art Basel Miami και διατηρούν εκθεσιακούς χώρους στην περιοχή.
Δε λείπουν, φυσικά, τα κορυφαία μουσεία και οι ιδιωτικές συλλογές της Νότιας Φλόριντα, που διοργανώνουν τις πιο δυνατές εκθέσεις τους ώστε να συμπίπτουν χρονικά με την Art Basel Miami. To 2017 είναι μία σημαντική χρονιά για την πολιτιστική σκηνή της πόλης χάρη στην επαναλειτουργία του The Bass μετά την εκτεταμένη ανακαίνισή του, καθώς και χάρη στα εγκαίνια του νέου κτιρίου του Institute of Contemporary Art (ICA Miami). Μετά από ριζική ανακαίνιση, το The Bass -το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Miami Beach-, παρουσιάζει μεγάλες ατομικές εκθέσεις των Pascale Marthine Tayou, Ugo Rondinone και Mika Rottenberg. Εγκαίνια και για το ICA Miami στο νέο του κτήριο με την έκθεση The Everywhere Studio, η οποία ερευνά την εξέλιξη του καλλιτεχνικού στούντιο από τη μεταπολεμική περίοδο ως το σήμερα και παρουσιάζει έργα διάσημων καλλιτεχνών, όπως οι Roy Lichtenstein, Bruce Nauman, Matthew Barney, Rosemarie Trockel και Yves Klein. Στο ICA Miami θα μας περιμένουν ακόμα νέες δουλειές των Chris Ofili και Tomm El-Saieh.
Το Perez Art Museum Miami (PAMM), πάλι, παρουσιάζει το δεύτερο κεφάλαιο της περιεκτικής, τριμερούς επισκόπησης της σύγχρονης κουβανέζικης τέχνης, με τίτλο On the Horizon: Contemporary Cuban Art from the Jorge M. Perez Collection, καθώς και την πρώτη μεγάλη αναδρομική της Dara Friedman, έργα της οποίας θα παρουσιάζονται ταυτόχρονα και στη Supportico Lopez στη φουάρ στο Miami Beach.
Πολύ μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι εκθέσεις στις διάσημες ιδιωτικές συλλογές της πόλης. Βάζουμε στη ατζέντα μας εκθέσεις όπως οι Triangulo: Works by Lolo Soldevilla, Sandu Darie και Carmen Herrera στο Cisneros Fontanals Art Foundation (CIFO), Force and Form στο de la Cruz Collection Contemporary Art Space, Still Human και Allison Zuckerman: Stranger in Paradise στη Rubell Family Collection.
Κι ας μην ξεχνάμε τη 13η Design Miami (από τις 6 ως τις 10 Δεκεμβρίου στη λεωφόρο Meridian), πρωτεύοντα χώρο συνάντησης για τη συλλογή, έκθεση, ανάλυση και δημιουργία συλλεκτικού design.
Κλείνοντας, να πούμε ότι κάποιοι πίστευαν ότι η επέκταση των σημαντικών αυτών φουάρ σε αλες πλευρές της υφηλίου μπορεί να αποδειχτεί απροδική «φούσκα», την οποία δισεκατομμυριούχοι όλου του κόσμου θα συντηρήσουν για κάποιο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, η συμμετοχή περισσότερων γκαλερί, η προσέλευση μεγάλων συλλεκτών, σπουδαίων καλλιτεχνών και σημαντικών προσωπικοτήτων από το χώρο της τέχνης και ο υψηλός αριθμός πωλήσεων τούς διαψεύδει και ανάγει την Art Basel Miami σε μία από τις δυνατότερες φουάρ του κόσμου!
Το άρθρο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο τεύχος Νοεμβρίου 2017 - Ιανουαρίου 2018 των Νέων της Τέχνης.
