Του Χοσέ ντα Σίλβα
Μια εκτενής αναδρομική στο έργο του Ντέιβιντ Χόκνεϊ (David Hockney) άνοιξε την περασμένη Πέμπτη 9 Φεβρουαρίου στην Tate Britain, για να τιμήσει την καριέρα του Βρετανού καλλιτέχνη, ο οποίος αυτό το καλοκαίρι θα γίνει 80. «Θα λέγαμε ότι είναι η μεγαλύτερη έκθεση που έχουμε κάνει στην Tate Britain», λέει ο Κρις Στήβενς (Chris Stephens), συνεπιμελητής της έκθεσης. «Παρουσιάζουμε πίνακες και σχέδια, φωτογραφικά έργα, βίντεο, σχέδια σε iPhone και iPad.»
Υπάρχουν πάνω από 150 έργα, από μια αυτοπροσωπογραφία του 1954 έως έργα που μόλις τελείωσε. «Μας προειδοποίησαν ότι ένας από τους πίνακες μπορεί να είναι ακόμα νωπός», λέει ο Στήβενς. «Αυτό που θέλουμε να βγάλουμε προς τα έξω είναι ότι, από την αρχή της καριέρας του, ο Χόκνεϊ έχει ασχοληθεί με το ερώτημα της δημιουργίας εικόνων: τι είναι το να απεικονίζεις το χώρο και το χρόνο σε δύο διαστάσεις.»
«Ένα από τα πράγματα για τα οποία είμαστε υπερήφανοι είναι ότι έχουμε σχεδόν όλα τα κλασσικά έργα του Χόκνεϊ», λέει ο επιμελητής. «Η αποκάλυψη είναι να τα δει κάποιος σε σειρά και σε σχέση το ένα με το άλλο.»
Ανάμεσα στα έργα, πολλά εκ των οποίων προέρχονται από ιδιωτικές συλλογές, υπάρχει και μια σπάνια αποκάλυψη ενός τεράστιου διπλού πορτρέτου του συγγραφέα Κρίστοφερ Ίσεργουντ (Christopher Isherwood) και του καλλιτέχνη Ντον Μπατσάρντι (Don Bachardy) του 1968. «Δεν έχει δει κανένας τον πίνακα εδώ και 30 χρόνια επειδή βρισκόταν σε ένα διαμέρισμα στον ένατο όροφο, οπότε έπρεπε να τον βγάλουμε με γερανό από το παράθυρο», λέει ο Στήβενς.
Ο αριθμός των επισκεπτών στην Tate Britain έχει πέσει τα τελευταία πέντε χρόνια και οι διοργανωτές προφανώς θα προσπαθήσουν να ανατρέψουν αυτήν την τάση. Η πολύ επιτυχημένη έκθεση του Χόκνεϊ “A Bigger Picture”, η οποία έγινε στη Royal Academy of Arts το 2012, παραμένει η πιο δημοφιλής έκθεση με εισιτήριο στο Λονδίνο την τελευταία δεκαετία.
«Η Royal Academy φαίνεται να προσελκύει κοινό που δε θα μπορούσαμε να χωρέσουμε στο κτήριό μας», λέει ο Στήβενς. Αλλά προσθέτει: «Περιμένουμε ότι η έκθεση θα είναι πολύ δημοφιλής. Ελπίζουμε να προσελκύσουμε ένα τεράστιο κοινό, αλλά θέλουμε να ξεκαθαρίσουμε ότι ο Χόκνεϊ δεν είναι απλά ένας από τους πιο δημοφιλείς ζωγράφους, είναι ένας από τους σπουδαιότερους ζωγράφους, με τις συνεχόμενες επανεφευρέσεις και το ανήσυχο πνεύμα του.» Η έκθεση θα ταξιδέψει στο Κέντρο Πομπιντού στο Παρίσι τον Ιούνιο και στο Metropolitan Museum of Art της Νέας Υόρκης το Νοέμβριο.
Του Μπράιαν Μπούσερ
Ενόψει αυτής της μεγάλης τιμής, η αγορά των έργων του Ντέιβιντ Χόκνεϊ κάνει άλματα, με κάποιες από τις μεγαλύτερες τιμές πώλησης έργων του σε δημοπρασίες να έχουν έρθει από το 2015.
Η τιμή-ρεκόρ για έργο του Χόκνεϊ σε δημοπρασία, η οποία είναι $11,7 εκατ., πραγματοποιήθηκε μόλις τον περασμένο Νοέμβρη. Αλλά ίσως δεν παραμείνει τόσο για πολύ.
«Να είστε σίγουροι ότι αυτό το ρεκόρ θα σπάσει μέσα στην επόμενη χρονιά», είπε ο Ζαν Πολ Ενζελέν (Jean-Paul Engelen), διευθυντής του τμήματος σύγχρονης τέχνης του οίκου Phillips, στο artnet News σε ένα τηλεφώνημα.
Ο οίκος Phillips κατάφερε να πουλήσει του πίνακα “The Gate” (2000) του Χόκνεϊ για κάτι λιγότερο από $7 εκατ., η τρίτη μεγαλύτερη τιμή πώλησης έργου του ζωγράφου σε δημοπρασία.
Οι συλλέκτες του Χόκνεϊ δεν είναι κερδοσκόποι, λέει ο Ενζελέν, εννοώντας ότι τα σημαντικότερα έργα δεν μπαίνουν συχνά προς πώληση. Και όταν μπαίνουν, προσελκύουν την προσοχή των συλλεκτών.
Λιγότερο τολμηρός αλλά εξίσου αισιόδοξος είναι ο Ντάγκλας Μπάξτερ (DouglasBaxter), πρόεδρος της Pace Gallery, η οποία εκπροσωπεί τον καλλιτέχνη. «Υπάρχει περιθώριο για να ανέβουν κι άλλο οι τιμές πώλησής του σε δημοπρασίες», είπε σε μια τηλεφωνική συνέντευξη. Πρόσθεσε ότι όταν η γκαλερί έκανε την πρώτη της έκθεση για το Χόκνεϊ, το φθινόπωρο του 2010, οι παγκόσμιες αγορές δεν ήταν στην καλύτερή τους κατάσταση. Παρ' όλ' αυτά, η αγορά των έργων του παρέμεινε ανθεκτική. «Καταφέραμε να πουλήσουμε όλα τα έργα που είχαμε. Οπότε, τα έργα του πουλάνε και σε καλές και σε κακές περιόδους.»
Η αναδρομική είναι ένα πολύ σημαντικό γεγονός και είναι η πρώτη αναδρομική αφιερωμένη στο έργο του Βρετανού από μια έκθεση του 1988 στο Los Angeles County Museum of Art.
Το 2016 ήταν σημαντική χρονιά δημοπρατικά για τον καλλιτέχνη, ίσως εν μέρει λόγω της δημοσιότητας που έχει πάρει το γεγονός, αλλά επίσης, σύμφωνα με ειδικούς της αγοράς του Χόκνεϊ, λόγω του ότι η αγορά του καλλιτέχνη μόλις άρχισε να ανταποκρίνεται στην καλλιτεχνική υπόστασή του. Το συνολικό ποσό που έχει ξοδευτεί για πίνακές του, σε δημοπρασίες μόνο, έφτασε σε νέο ύψος, φτάνοντας τα σχεδόν $35 εκατ., σύμφωνα με τη βάση δεδομένων artnet Price Database. Αυτό είναι υπερδιπλάσιο του συνόλου της προηγούμενης καλύτερης χρονιάς, του 2013, που οι πίνακές του απέδωσαν $15 εκατ.
Η τιμή-ρεκόρ σε δημοπρασία για το Χόκνεϊ πραγματοποιήθηκε στον οίκο Sotheby's της Νέας Υόρκης, για την 3,5 μέτρων τοπιογραφία “Woldgate Woods, 24, 25 and 26 October 2006”. Αυτή η τιμή τον κάνει έναν από τους ακριβότερους εν ζωή καλλιτέχνες της Βρετανίας.
39 ακόμη έργα του Χόκνεϊ έχουν ξεπεράσει το όριο του $1 εκατομμυρίου, και οκτώ από αυτά έχουν πουληθεί για πάνω από $5 εκατ. Εννιά από τις 10 πιο επιτυχημένες πωλήσεις έχουν γίνει την προηγούμενη δεκαετία: οι μισές το 2015. Ακόμη μία απόδειξη ότι η αγορά του βρίσκεται σε άνοδο αποτελεί το ότι 19 έργα του έπιασαν στην αγορά πάνω από $1 εκατ. τα τελευταία πέντε χρόνια, μια αύξηση από τα 11 που είχαν πιάσει τόσο την προηγούμενη πενταετή περίοδο.
Ο Μάικλ Μακόλεϊ (MichaelMacaulay), διευθυντής των απογευματινών πωλήσεων σύγχρονης τέχνης στον οίκο Sotheby's της Νέας Υόρκης, προτείνει έναν άλλο τρόπο μέτρησης, διαφωτιστικό γύρω από τη δύναμική ανάπτυξης της αγοράς του Χόκνεϊ.
«Από την αρχή του 2012, 23 έργα του Χόκνεϊ έχουν προσφερθεί για πάνω από $500.000», είπε σε μια τηλεφωνική συνέντευξη, «και μόνο τρία από αυτά δεν πουλήθηκαν τελικά. Αυτό το ποσοστό επιτυχίας για κορυφαία έργα δεν είναι συχνό φαινόμενο, ακόμα και για έναν τόσο σημαντικό καλλιτέχνη. Οι συλλέκτες αγαπούν το έργο του με έναν τρόπο που είναι σπάνιος ακόμα και για τους καλύτερους σύγχρονους καλλιτέχνες, οπότε υπάρχει μια αρκετά περιορισμένη προμήθεια έργων του στην αγορά, και υψηλή ζήτηση όταν κάποιο σημαντικό του έργο μπει προς πώληση.»
Παρ' όλ' αυτά, οι μεγαλύτερες τιμές πώλησης σε δημοπρασία για το Χόκνεϊ είναι μετριοπαθείς σε σύγκριση με αυτές κάποιων από τους συνομηλίκους του. Ο Τζάσπερ Τζονς (Jasper Johns), ο Γκέρχαρντ Ρίχτερ (Gerhard Richter) και ο Εντ Ρούσα (Ed Ruscha) είναι πάνω κάτω στην ίδια ηλικία με το Χόκνεϊ, αλλά έχουν επιτύχει πολύ μεγαλύτερες τιμές πώλησης. Σύμφωνα με την άποψη του Ενζελέν, η κατάσταση για την αγορά έργων του Χόκνεϊ είναι περισσότερο συγκρίσιμη με αυτήν συμπατριωτών του, όπως ο Φρανκ Άουερμπαχ (Frank Auerbach) ή ο Λούσιαν Φρόυντ (Lucian Freud) πριν από μια δεκαετία, όταν και οι δύο αγορές ξεκινούσαν να σκαρφαλώνουν στα σημερινά επίπεδα.
Η Κάθριν Άρνολντ (Katharine Arnold), διευθύντρια και ειδικός στο τμήμα μεταπολεμικής και σύγχρονης τέχνης του οίκου Christie's στο Λονδίνο, θεωρεί ότι ο Χόκνεϊ είναι ο σημαντικότερος εν ζωή Βρετανός καλλιτέχνης. “Στον τομέα της παραστατικής ζωγραφικής του 20ου αιώνα, του αξίζει μια θέση δίπλα στο Φράνσις Μπέικον (Francis Bacon) και το Λούσιαν Φροντ (Lucian Freud),” έγραψε σε ένα email. “Η ανοδική πορεία της αγοράς του Χόκνεϊ είναι μια αναγνώριση όχι μόνο αυτού, αλλά και της αφοσίωσης των συλλεκτών στον καλλιτέχνη. Αυτό σημαίνει ότι πολλοί λίγοι από τους σημαντικούς πίνακές του είναι διαθέσιμοι για αγορά. Η έλλειψη έργων και η αναγνώριση της θέσης του Χόκνεϊ στην ιστορία τροφοδοτεί αυτήν τη συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση.”
Ο Χόκνεϊ, ένας Άγγλος που πέρασε πολλά χρόνια της ζωής του στην Καλιφόρνια, είναι γνωστός για τις ηλιόλουστες εικόνες σε πισίνες του Λος Άντζελες, αλλά και για τις πιο πρόσφατες, φωτεινές του τοπιογραφίες της αγγλικής επαρχίας.
Επίσης, είναι αφοσιωμένος στις νέες τεχνολογίες και έχει φτιάξει ένα μεγάλο αριθμό πρόσφατων έργων σε iPad. Πάντα έλεγε ότι τα ζωγραφικά βοηθήματα είναι ένα καλά κρυμμένο μυστικό της ιστορίας της τέχνης: συνδιοργάνωσε ένα συμπόσιο το Δεκέμβρη του 2001 στο New York University, με θέμα το εάν καλλιτέχνες όπως ο Βερμέερ μπορεί να είχαν χρησιμοποιήσει οπτικές κατασκευές για να τους βοηθήσουν στη ζωγραφική τους. Και αυτό δεν ήταν για να γίνει προκλητικός, σύμφωνα με το Μακόλεϊ, ο οποίος σημειώνει ότι «η φύση της αντίληψης, της οπτικής, της φύσης του να κοιτάς έχουν υπάρξει στην καρδιά του τι έχει κάνει ως καλλιτέχνης.»
Τυπώματα και πολλαπλές εκδόσεις έχουν εμφανιστεί λίγοτερο στην αγορά τα τελευταία χρόνια, με το 2012 να σημαδεύει τη μεγαλύτερη σε όγκο πωλήσεων χρονιά σε αυτή την κατηγορία –αν και αυτά τα έργα μπορεί να πιάσουν καλή τιμή όταν βγουν στην αγορά.
«Πάντα υπήρχε μεγάλη ζήτηση για τα πιο δημοφιλή θέματα του Χόκνεϊ, ειδικά για αυτά που είναι εμπνευσμένα από τα χρόνια του στο Λος Άντζελες τις δεκαετίες του '60 και του '70», σύμφωνα με τον Κόνερ Γουίλιαμς (Conner Williams), επιβλέποντα ειδικό στα σύγχρονα τυπώματα και στις πολλαπλές εκδόσεις της artnet auctions. «Αυτάπεριλαμβάνουντιςσειρέςτυπωμάτων “A Hollywood Collection” (1965), “The Weather Series” (1973), “Afternoon Swimming” (1971/80) και“Lithograph of Water Made of Lines” (1978-80). Η σειρά του “Moving Focus” από τη δεκαετία του '80 και η πιο πρόσφατη χρήση του iPad την τελευταία δεκαετία είχαν πολύ καλή αποδοχή από του συλλέκτες στις δημοπρασίες και στην ιδιωτική αγορά.»
Τα έργα σε χαρτί μπορεί να είναι μια σχετικά προσιτή κατηγορία για τους συλλέκτες του Χόκνεϊ. Ο οίκος Phillips στο Λονδίνο προσέφερε 11 έργα του Χόκνεϊ στην Απογευματινή & Ημερήσια Δημοπρασία Έργων σε Εκδόσεις στις 19 Ιανουαρίου, με δύο μοναδικά έργα ζωγραφισμένα με το χέρι σε συμπιεσμένο χαρτί, με τις κλασικές σκηνές σε πισίνα, με τη χαμηλότερη προβλεπόμενη τιμή πώλησης στα £400.000 (περίπου $492.000). Αποδείχθηκαν τα κορυφαία έργα της δημοπρασίας: το "Steps with Shadow F (Paper Pool 2)" (1978) έπιασε £629.000 ($773.670) και το "Gregory in the Pool E (Paper Pool 4) (1978) πουλήθηκε για £485.000 ($596.550).
David Hockney, Tate Britain, Λονδίνο, 9 Φεβρουαρίου-29 Μαΐου
Πηγή: news.artnet.com
Απόδοση: Χρόνης Μούγιος
