Του Michael Parsons
Από την περασμένη δεκαετία, η διεθνής αγορά τέχνης κυριαρχείται από τη “σύγχρονη τέχνη”, με πίνακες από καλλιτέχνες όπως ο Φράνσις Μπέικον, ο Γκέρχαρντ Ρίχτερ, ο Ζαν-Μισέλ Μπασκιά και ο Ντάμιεν Χιρστ να πωλούνται συνήθως έναντι εξωφρενικών ποσών. Η τέχνη των Μεγάλων Δασκάλων (και των καλλιτεχνών της βικτωριανής εποχής) είχε παραμεριστεί –θεωρούμενη παλιομοδίτικη και συχνά υποτιμημένη. Αλλά σχετικά πρόσφατα αποτελέσματα διεθνών δημοπρασιών υποδεικνύουν ότι τα αισθήματα της αγοράς μπορεί να αλλάζουν, με μια αναβίωση του ενδιαφέροντος και έντονη ζήτηση για παραδοσιακή, κλασσική τέχνη.
Κατά τη διάρκεια της σειράς δημοπρασιών του Ιανουαρίου με έργα Μεγάλων Δασκάλων στον οίκο Sotheby's στη Νέα Υόρκη, ένα από τα πιο σημαντικά έργα ήταν ένα σχέδιο με λάδι 400 ετών του Φλαμανδού καλλιτέχνη Σερ Πήτερ Πάουλ Ρούμπενς, το Μελέτη ενός Αλόγου με έναν Αναβάτη, το οποίο ανακαλύφθηκε πρόσφατα, με την ανώτατη εκτιμώμενη τιμή να φτάνει το $1,5 εκατ. Πουλήθηκε έναντι $5,1 εκατ. Έπειτα, ο Christopher Apostle, επικεφαλής των πινάκων Μεγάλων Δασκάλων του Sotheby's της Νέας Υόρκης είπε ότι “αυτή η αγορά καταλαβαίνει και εκτιμά ένα αριστούργημα όταν το βλέπει” και ότι η δημοπρασία προσέλκυσε δυνατές ιδιωτικές προσφορές, συμπεριλαμβανομένων “Ασιατών και Ρώσων συλλεκτών, με ολλανδικά έργα του 17ου αιώνα, πρώιμα ιταλικά και φλαμανδικά έργα να κάνουν πολύ καλές πωλήσεις.”
Πρόκειται για την πιο πρόσφατη, τεράστια τιμή που έπιασε έργο του καλλιτέχνη. Την περασμένη χρονιά, στον Christie's του Λονδίνου, το Ο Λωτ και οι Κόρες του του Ρούμπενς έφτασε τα £44,8 εκατ. (€52,4 εκατ.), -η υψηλότερη τιμή σε δημοπρασία για οποιοδήποτε έργο τέχνης που πουλήθηκε στην Ευρώπη το 2016-, ακολουθώντας κάτι που ο δημοπρατικός οίκος περιέγραψε ως έναν “ενθουσιώδη πόλεμο προσφορών διάρκειας 14 λεπτών”. Η εκτίμηση προ της δημοπρασίας διδόταν “μετά από αίτημα”, αλλά πρέπει να ήταν γύρω στα £20 εκατ.
Δεν τον είχε δει το κοινό για έναν αιώνα
Ο πίνακας, ο οποίος απεικονίζει μια βιβλική σκηνή από την Παλαιά Διαθήκη, περιγράφηκε από τον οίκο Christie's ως “ένας από τους σημαντικότερους πίνακες από το Μεγάλο Δάσκαλο που έχουν παραμείνει σε ιδιωτικά χέρια”, τον οποίο δεν είχε δει το κοινό για πάνω από έναν αιώνα. Ήταν ο ακριβότερος πίνακας Μεγάλου Δασκάλου που έχει πουληθεί ποτέ από τον Christie's. Παρόλο που ούτε ο πωλητής ούτε ο αγοραστής κατονομάστηκαν, η Daily Telegraph είπε ότι ο πίνακας “ήταν στα χέρια του ιδιοκτήτη του χωρίς δημοσιότητα για 20 χρόνια, τον τελευταίο καιρό σε ένα σπίτι στο νότιο Λονδίνο” και ότι ο αγοραστής μπορεί να είναι Ρώσος.
Η υψηλότερη τιμή που έχει δοθεί ποτέ για έργο του Ρούμπενς, παρεμπιπτόντως, ήταν για τη Σφαγή των Αθώων, σε μια δημοπρασία του Sotheby's το 2002 έναντι £49,5 εκατ. -πάνω από οκτώ φορές μεγαλύτερη από την ανώτατη εκτιμώμενη τιμή των £6 εκατ. Αγοράστηκε από τον Καναδό μεγιστάνα εφημερίδων Ken Thomson, 2ο Βαρόνο Thomson of Fleet, ο οποίος τον δώρισε στην Πινακοθήκη του Οντάριο.
Αλλά ο Ρούμπενς, (του οποίου το Κεφάλι ενός Γενειοφόρου Άνδρα από τη Συλλογή Alfred Beit εκτίθεται στην Εθνική Πινακοθήκη της Ιρλανδίας), δεν είναι ο μόνος καλλιτέχνης που επωφελείται από αυτήν τη μόδα. Σύμφωνα με το Sotheby's, “οι πρώιμοι ιταλικοί πίνακες και τα φλαμανδικά αριστουργήματα έχουν γίνει δύο από τις πιο επιθυμητές κατηγορίες στην αγορά των Μεγάλων Δασκάλων” και ότι, απρόσμενα, τέτοιοι πίνακες “συχνά βρίσκουν τον δρόμο τους σε συλλογές με μεγάλο εύρος, συχνά δίπλα σε σύγχρονη τέχνη”. Πολλοί από τους πίνακες που πλέον εμφανίζονται σε δημοπρασίες δεν έχουν εμφανιστεί στην αγορά, -ή δεν έχουν εμφανιστεί δημόσια-, για δεκαετίες ή, σε κάποιες περιπτώσεις, αιώνες.
Ένα πορτρέτο της Πρώιμης Αναγέννησης
Ανάμεσα στους ιταλικούς πίνακες που βγήκαν στο σφυρί στο Sotheby's στο Λονδίνο πριν τα Χριστούγεννα ήταν ένα εκπληκτικό πορτρέτο της πρώιμης Αναγέννησης από τον Τιτσιάνο και το εργαστήριό του, το Πορτρέτο Δύο Αγοριών, τα οποία λέγεται ότι ήταν μέλη της οικογένειας Πεζάρο, χρονολογείται στη δεκαετία του 1540 και πουλήθηκε για £2,1 εκατ. (με μια ανώτατη προβλεπόμενη τιμή του £1,5 εκατ.). Είχε περιγραφεί ως “κάτι σπάνιο στην κατηγορία των πορτρέτων, μιας και είναι ένα από τα πρώτα και πολύ λίγα διπλά πορτρέτα στη ζωγραφική της Αναγέννησης”.
Ένας ιταλικός πίνακας του 15ου αιώνα από την πόλη της Σιένα, το Μαστίγωμα (του Χριστού) ενός καλλιτέχνη γνωστού ως ο Μεγάλος Δάσκαλος της Οσερβάντζα, πουλήθηκε έναντι £1,4 εκατ., πάνω από το διπλάσιο της ανώτατης εκτιμώμενης τιμής των £600.000.
Σχολιάζοντας τις δημοπρασίες, ο Alex Bell, συμπρόεδρος του Sotheby's, είπε ότι “δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η αγορά των Μεγάλων Δασκάλων βρίσκεται σε υγιή κατάσταση” και ότι “συλλέκτες από το παρελθόν και το παρόν μοιράζονται ένα συνεχές όραμα και μια δίψα για έργα με δυνατές εικόνες και διαχρονική ομορφιά”.
Πηγή: irishtimes.com
Απόδοση: Χρόνης Μούγιος
