Gustav Klimt, Water Serpents II
Αυτό πια δεν είναι δικαστική διαμάχη: η «Λάμψη» (του Νίκου Φώσκολου, όχι του Στάνλεϊ Κιούμπρικ) με πρωταγωνιστή τον Dmitry Rybolovlev είναι.
Στο νέο επεισόδιο της σειράς, ο Ρώσος δισεκατομμυριούχος που ψάχνει εκδίκηση από το σύστημα του κόσμου της τέχνης για τα εκατομμύρια δολαρίων που θεωρεί πως του έφαγε, κατηγορεί έναν από τους κορυφαίους οίκους δημοπρασιών στον κόσμο, το Sotheby''s, ότι συνεργαζόταν με τον πρώην σύμβουλό του, τον Ελβετό Yves Bouvier, για να του πουλήσουν τους πίνακες σε τιμές υψηλότερες από τις εκτιμώμενες αντικειμενικές τιμές της αγοράς.
Το νέο αυτό κεφάλαιο ξεκινά με αφορμή τον πίνακα Water Serpents II του Gustav Klimt, έναν πίνακα που ο ελβετός έμπορος χαρακτήρισε «μια βόμβα ομορφιάς και αισθησιασμού» σε ένα email που προσκαλούσε την ομάδα του Ρώσου να δει τον πίνακα από κοντά. Εκείνος, φυσικά, μετά από αυτό, πέταξε κατευθείαν για Βιέννη με το ιδιωτικό τζετ του, όπου πήγε να δει τον καμβά με τις γυναίκες να επιπλέουν σε μια χρυσοποίκιλτη θάλασσα.
Αυτό συνέβη το Σεπτέμβριο του 2012 και λίγο μετά, ο Rybolovlev συμφώνησε να αγοράσει το έργο με τη συμφωνία ο Bouvier να πάρει προμήθεια 2 τοις εκατό. Αλλά, σύμφωνα με τη νομική ομάδα του Ρώσου, υπήρχαν πολλά από πίσω που εκείνος δε γνώριζε τη δεδομένη στιγμή. Πράγματα που φαίνεται ότι θα εμπλέξουν το Sotheby''s στο μεγαλύτερο διεθνές σκάνδαλο του κόσμου της τέχνης.
Δηλαδή: Όταν ο Ρώσος πήγε να δει τον πίνακα στη Βιέννη, ανάμεσα στους λίγους παρευρισκομένους ήταν και ένας άνδρας, τον οποίο δε σύστησαν στον Rybolovlev, σύμφωνα με τους συμβούλους του. Ο άνδρας αυτός ήταν ο Samuel Valette, ο αντιπρόεδρος ιδιωτικών πωλήσεων του Sotheby's παγκοσμίως -κάτι που ο Ρώσος έμαθε πολύ αργότερα.
Όμως, αυτή δεν ήταν η μοναδική φορά που συναντήθηκαν οι δρόμοι τους: σύμφωνα με το Bloomberg, το στέλεχος του Sotheby''s έπαιξε σημαίνοντα ρόλο και σε άλλες πωλήσεις που αφορούσαν το Ρώσο δισεκατομμυριούχο. Ο Bouvier ουσιαστικά προωθούσε στους συμβούλους του Rybolovlev τις εκτιμήσεις του Valette για τα έργα που ο Ελβετός αγόραζε ιδιωτικά, μέσω Sotheby''s, και μετά έδινε στο Ρώσο σε υψηλότερες τιμές.
Μερικές εβδομάδες μετά την επίσκεψή του στη Βιέννη, ο Rybolovlev συμφώνησε να αγοράσει τον πίνακα για 183 εκατομμύρια δολάρια από τον Bouvier, στον οποίο πλήρωσε μια προκαταβολή, σύμφωνα με ένα τιμολόγιο της συμφωνίας. Την ίδια στιγμή, ο Bouvier έκανε διαπραγματεύσεις για να αγοράσει το έργο ιδιωτικά στο Sotheby's για 112 εκατομμύρια δολάρια, αναφέρει με στοιχεία το Bloomberg.
Αυτό είναι ένα μόνο παράδειγμα από τις ανατιμολογήσεις έργων που αποτελούν τον πυρήνα του παγκόσμιου δικαστικού πολέμου που έχει ξεκινήσει ο Ρώσος για τα σχεδόν σαράντα έργα καλλιτεχνών όπως οι Ντα Βίντσι, Πικάσο και Μονέ, μεταξύ άλλων, που έχει αγοράσει. Ο Rybolovlev κατηγορεί τον Bouvier ότι του παρουσιάστηκε ψευδώς ως διαμεσολαβητής που έπαιρνε προμήθεια από συμφωνίες. Ισχυρίζεται ότι, στην πραγματικότητα, αγόραζε τα έργα ο ίδιος και μετά το μεταπωλούσε στο Ρώσο τσεπώνοντας συνολικά 1 δισεκατομμύριο δολάρια με τις ανατιμήσεις.
Σφραγισμένα αρχεία
Από τα 38 έργα που ο Rybolovlev αγόρασε από τον Bouvier, ο Sotheby's είχε εμπλακεί σε σχεδόν το ένα τρίτο από τις αγοραπωλησίες, σύμφωνα με δικαστικά αρχεία. Ο οίκος δημοπρασιών αρνείται ότι είχε κάποια ανάμειξη σε αδικοπραγία και περιμένει να δει αν θα τον χώσουν πιο βαθιά στη δικαστική διαμάχη. Διότι οι δικηγόροι του Rybolovlev πλέον ισχυρίζονται ότι ο Sotheby''s «βοήθησε και υποκίνησε» τη φερόμενη απάτη του Bouvier και ζητούν να βγουν στη δημοσιότητα τα έγγραφα που συνέταξε ο Sotheby''s.
«Ο Sotheby''s φαίνεται ότι βοήθησε τον κ. Bouvier να παραπλανήσει και να παρακινήσει τους πελάτες μας να αγοράσουν έργα τέχνης σε τιμές ιδιαίτερα φουσκωμένες συγκριτικά με τις τιμές στις οποίες ο κ. Bouvier απέκτησε τα έργα τέχνης από το Sotheby''s ή άλλους πωλητές», είπε η Ελβετή δικηγόρος του Rybolovlev, Tetiana Bersheda.
Ο οίκος δημοπρασιών υποστηρίζει πάλι ότι δεν έκανε τίποτα κακό, καθώς πούλησε έργα στον Bouvier χωρίς να γνωρίζει για τις συναλλαγές του με τον Rybolovlev, για τις οποίες λέει ότι έμαθε από τις ειδήσεις, όπως και για τις τιμές στις οποίες του τα πωλούσε.
Προωθημένα Emails
Παρόλο που ο Sotheby''s είναι γνωστός για τις δημοπρασίες του, ο Valette που λέγεται ότι εμπλέκεται στο σκάνδαλο είναι φιγούρα-κλειδί στις αγοραπωλησίες που κάνει ο οίκος εκτός κοινής θέας. Ο πιο πολύτιμος πελάτης του ήταν ο Bouvier. Και μόνο μια χούφτα άνθρωποι ήξεραν πραγματικά τις λεπτομέρειες γύρω από αυτές τις αγοραπωλησίες.
Και εδώ είναι που τα πράγματα αποκτούν ιδιαίτερο ενδιαφέρον: σύμφωνα με τα έγγραφα που εξέτασε το Bloomberg, ο Valette παρείχε ανεπίσημα εκτιμήσεις των έργων για τις αγοραπωλησίες, οι οποίες εν τέλει ήταν αυτές που προωθούνταν στην ομάδα του Rybolovlev. Αλλά, οι εκτιμώμενες αυτές τιμές ήταν πολύ μεγαλύτερες από αυτά που έδωσε ο Bouvier στο Sotheby's στις ιδιωτικές αγοραπωλησίες.
Modigliani, Tete © The Metropolitan Museum of Art
Παράδειγμα: «Το Tete είναι ένα μοναδικό γλυπτό», έγραφε ο Valette σε ένα email στον Bouvier στις 25 Ιουλίου 2012, αναφερόμενος στο γλυπτό από ασβεστόλιθο του Amedeo Modigliani. Αν και είναι «πολύ δύσκολο» να βγάλει κάποιος μια τιμή για ένα τέτοιο αριστούργημα, έγραφε, άξιζε πιθανότατα 80-100 εκατομμύρια ευρώ, δεδομένης της μεγάλης ζήτησης για μοντέρνα γλυπτική και την έλλειψη καλύτερων έργων του Modigliani στην αγορά. Το email αυτό προωθήθηκε στη συνέχεια από τον Bouvier σε ένα ρώσο σύμβουλο του Rybolovlev.
Σύμφωνα, όμως, με ένα συμβόλαιο του οίκου δημοπρασιών με ημερομηνία 25 Σεπτεμβρίου 2012, ο Bouvier συμφώνησε να αγοράσει ιδιωτικά από το Sotheby''s το έργο αυτό του Modigliani για 31,5 εκατομμύρια ευρώ. Ενώ ο Rybolovlev συμφώνησε να πληρώσει 62,5 εκατομμύρια ευρώ για το ίδιο έργο, σύμφωνα με ένα τιμολόγιο με ημερομηνία 7 Ιανουαρίου 2013.
Σε μια άλλη περίσταση, τα τιμολόγια που εξέτασε το Bloomberg υποδεικνύουν ότι ο Bouvier αγόρασε ένα έργο από έναν ιδιώτη μόνο αφότου εξασφάλισε ότι ο Rybolovlev θα πλήρωνε παραπάνω. Το Νοέμβριο του 2011, ο Bouvier έστειλε στην ομάδα του Ρώσου ένα email για το Le Domaine d'Arnheim του Rene Magritte, μια φωλιά με αυγά με ένα βουνό σε σχήμα αετού στο φόντο. Μερικές μέρες πριν, ο Valette είχε γράψει για ένα άλλο έργο του Magritte ότι μπορεί να έπιανε 40 εκατομμύρια ευρώ και ο Bouvier ανέφερε εκείνη την εκτίμηση λέγοντας ότι και αυτό το έργο άξιζε τουλάχιστον τόσα.
Ο Rybolovlev συμφώνησε να αγοράσει τον αετό του Magritte από τον Bouvier για 43,5 εκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με ένα τιμολόγιο με ημερομηνία 5 Δεκεμβρίου 2011. Ο Bouvier συμφώνησε να αγοράσει το έργο από ιδιώτες μέσω του Sotheby''s σχεδόν στο μισό αυτής της τιμής, δηλαδή 24,1 εκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με το συμβόλαιο της αγοραπωλησίας, όπως αυτό υπεγράφη στις 8 Δεκεμβρίου 2011.
Ο Bouvier, βέβαια, τα αρνείται όλα αυτά λέγοντας ότι, σε περίπτωση που η υπόθεση φτάσει στα δικαστήρια, θα το αποδείξει και εκεί. Ένας δικηγόρος του σχολίασε ότι δεν μπορεί κάποιος απλώς να στηρίζεται σε τιμολόγια σε τέτοιες περιπτώσεις, ως απόδειξη πληρωμής. Ο Ελβετός, επίσης, υποστήριξε, μέσω του δικηγόρου του, ότι ο Valette έκανε απλώς ανεπίσημα εκτιμήσεις στηριζόμενος στις τάσεις των δημοπρασιών σε αντίστοιχα έργα, όχι επίσημες εκτιμήσεις.
Το ρετιρέ στη Νέα Υόρκη
Αρκετούς μήνες μετά τον Klimt και τη Βιέννη, ο Valette ήταν παρών όταν ο Rybolovlev είδε ακόμη ένα έργο που προσέφερε προς πώληση ο Sotheby's, το Salvator Mundi του Λεονάρντο ντα Βίντσι, σε ένα ρετιρέ στη Νέα Υόρκη που ανήκει στην κόρη του Ρώσου. Ο Sotheby's υποστήριξε στο δικαστήριο ότι ο Valette δεν είχε συνειδητοποιήσει ότι ποιος ήταν ο Rybolovlev τη δεδομένη στιγμή, αλλά τον αναγνώρισε από προηγούμενη αγοραπωλησία. Οι δικηγόροι του Rybolovlev πάλι λένε ότι έμαθαν για την παρουσία του Valette στη συγκεκριμένη αγοραπωλησία μόνο τώρα που ανακοινώθηκε στα δικαστήρια.
Ο Bouvier αντιδρά για τις συγκεκριμένες κατηγορίες: «Εκπλήσσομαι που ακούω αυτό το επιχείρημα, γιατί ο κ. Rybolovlev πάντοτε ήθελε να βλέπει τους πίνακες μόνος του, διότι ήταν ιδιαίτερα σχολαστικός με το πόσο εμπιστευτικές ήταν αυτές οι συναλλαγές.»
Βέβαια, ο Sotheby's πούλησε ιδιωτικά στον Bouvier τον πίνακα του Ντα Βίντσι για 40 εκατομμύρια δολάρια και εκείνος μετά τον πέρασε στο Ρώσο δισεκατομμυριούχο για 127 εκατομμύρια δολάρια. Γι'' αυτόν το λόγο, η ομάδα εμπόρων τέχνης που πούλησε τον πίνακα του Ντα Βίντσι στον Bouvier το 2013 απείλησε με μηνύσεις το Sotheby's για τη συγκεκριμένη αγοραπωλησία, αλλά τελικά κατέληξε σε συμβιβασμό. Το ποσό για το οποίο πούλησε πρόσφατα ο Rybolovlev μέσω Christie''s το συγκεκριμένο πίνακα το συζητά ακόμη ο κόσμος της τέχνης...
Λεονάρντο ντα Βίντσι, Salvator Mundi © Tolga Akmen/AFP
Διεθνείς δικαστικές διαμάχες
Η ομάδα του Rybolovlev θέλει να εκδικαστεί η υπόθεση στο Λονδίνο, διότι εκεί είναι η έδρα της σχετικής μονάδας του Sotheby''s και του Valette. Τα δικαστήρια του Λονδίνου, άλλωστε, έχουν εκδικάσει παρόμοιες διεθνείς υποθέσεις τέχνης στο παρελθόν και έχουν καταδικάσει εμπόρους τέχνης που δεν είχαν αποκαλύψει κέρδη που είχαν βγάλει από μια αγοραπωλησία. Ο Bouvier και ο Sotheby's πάλι έχουν ενώσει τις δυνάμεις τους στην Ελβετία και προσπαθούν να μπλοκάρουν το αίτημα του Rybolovlev για να δοθούν τα έγγραφα στη δημοσιότητα, λέγοντας ότι η νομική ομάδα του Ρώσου δεν προσπάθησε να χρησιμοποιήσει αυτά τα έγγραφα στο Μονακό, όπου ξεκίνησε η διαμάχη μεταξύ των δύο ανδρών.
Η αλήθεια είναι ότι φαίνεται λίγο περίεργο που αφότου απορρίφθηκε το αίτημά τους στη Σιγκαπούρη και κατόπιν στο Μονακό, τώρα πηγαίνουν την υπόθεση στο Λονδίνο. Θα είναι η δικαιοσύνη υπέρ του Ρώσου αυτήν τη φορά; Ο χρόνος θα δείξει...
Πηγή: Bloomberg
