Keith Haring, Άτιτλο, 1982 © Sotheby''s
Δεν είναι τόσο απλό να πεις ότι δεν πληρώνεις, όταν έχεις «χτυπήσει» δημόσια ένα έργο του Keith Haring για 6,5 εκατομμύρια δολάρια -μια τιμή που τράβηξε τα φώτα της δημοσιότητας επειδή έσπασε το ρεκόρ για έργο του καλλιτέχνη.
Αυτό διεμήνυσε ο Sotheby''s στο συλλέκτη Anatole Shagalov, ο οποίος αγόρασε σε δημοπρασία του οίκου τον περασμένο Μάιο ένα άτιτλο έργο του 1982 από τον αγαπημένο αμερικανό καλλιτέχνη και απ'' ό,τι φαίνεται, δεν εμφανίστηκε ποτέ να πληρώσει και να παραλάβει το έργο. Πρόκειται για ένα μεγάλο πίνακα με ακρυλικό σε βινύλιο, ο οποίος απεικονίζει το χαρακτηριστικό «ακτινοβόλο μωρό» του καλλιτέχνη, περιστοιχισμένο από αγγέλους και σκυλιά που γαβγίζουν. Ο Shagalov επικράτησε σε μια μάχη μεταξύ τεσσάρων διεκδικητών, αλλά τελικά, όπως λέει ο οίκος, ήταν η κλασική περίπτωση του συλλέκτη-κερδοσκόπου στην αγορά της τέχνης.
Στη μήνυση που κατέθεσε ο Sotheby''s σε δικαστήριο της Νέας Υόρκης τον Αύγουστο, ζητά από τον Shagalov τα 2,13 εκατομμύρια δολάρια ζημιά που είχε: τη διαφορά δηλαδή της τιμής στην οποία τελικά αναγκάστηκε να πουλήσει το έργο σε άλλο αγοραστή με την τιμή στην οποία είχε «χτυπήσει» (άρα υποσχεθεί να αγοράσει) το έργο ο Shagalov. Ο νέος αγοραστής δε δέχθηκε να δώσει ούτε 4,5 εκατομμύρια...
Από την άλλη, ο 49χρονος Shagalov λέει ότι ο Sotheby''s είχε συμφωνήσει σε ένα πλάνο πληρωμής με δόσεις, αλλά τελικά ήρθε και ζήτησε όλο το ποσό με τη μία. Είπε, μάλιστα, ότι εμπορικά δεν είναι λογική η τιμή που διεκδικεί ο οίκος, όπως φαίνεται από την τιμή στην οποία κατάφερε τελικά να το πουλήσει. Χαζό επιχείρημα, δεδομένου ότι οποιοσδήποτε διεκδικεί έργο σε δημοπρασία είναι σε θέση να αντιληφθεί ότι αυξάνοντας την προσφορά του για να κερδίσει το έργο από τους υπόλοιπους ενδιαφερόμενους, παίρνει ένα ρίσκο να δώσει παραπάνω χρήματα απ'' όσα θα έπρεπε απλώς για να το αποκτήσει.
Αντίστοιχα, ο δικηγόρος του Sotheby''s, John Cahill, είπε στο Bloomberg ότι αυτά περί πληρωμής σε δόσεις είναι βλακείες. «Ο Sotheby''s ενίοτε δίνει πλάνα πληρωμής σε δόσεις, αλλά το κάνει γραπτώς και απαιτεί να πληρώνονται οι δόσεις», είπε. «Δεν υπάρχει τίποτε γραπτώς και δεν έκανε καμία πληρωμή.»
Ο συνήγορος του Shagalov, Mathew Hoffman, τονίζει ότι η διαφωνία για την πληρωμή σε δόσεις είναι ένα μικρό κομμάτι της διαμάχης που έχει ξεκινήσει. Ένα από τα σημεία υπεράσπισης είναι ότι τον περασμένο Οκτώβριο, δύο μήνες μετά την κατάθεση της μήνυσης, ο Shagalov ισχυρίζεται ότι είχε βρει από μόνος του πιθανό αγοραστή για το έργο: τον Marco Mercanti, ιδρυτή της εταιρείας για την τέχνη Oblyon στη Μαδρίτη, ο οποίος μάλιστα είχε συμφωνήσει να δώσει 5 εκατομμύρια δολάρια, με συμφωνία χρηματοδότησης από την JPMorgan Chase & Co. Αυτή, κατά τη μεριά Shagalov, είναι η αντικειμενική τιμή την οποία θα έπρεπε να διεκδικήσει ο Sotheby''s.
Για τη ζημιά ο οίκος κατηγορεί ξεκάθαρα τον Shagalov και την αρνητική δημοσιότητα που πήρε το ζήτημα, με το συλλέκτη να «χτυπάει» το έργο για λεφτά που δεν είχε να δώσει και να ψάχνει δεξιά κι αριστερά για κάποιον άλλο να αγοράσει το έργο και να τα μπαλώσει. Δεδομένων αυτών, «ο Sotheby''s κατάφερε να το δώσει για μια καλή τιμή, μέσα στις αρχικές εκτιμήσεις για το έργο», λέει ο Cahill.
Για την ιστορία, ο πίνακας εμφανίστηκε στην Art Basel Miami Beach το Δεκέμβριο του 2016, όπου τον προσέφερε για 3,9 εκατομμύρια δολάρια η Dominique Levy Gallery. Μετά από μερικούς μήνες εμφανίστηκε στο Sotheby''s με τιμή εκτίμησης μεταξύ 4 και 6 εκατομμυρίων δολαρίων. Αυτού του είδους οι γρήγορες μεταπωλήσεις έχουν γίνει σύνηθες φαινόμενο πλέον στη βιομηχανία της σύγχρονης τέχνης.
Όπως φαίνεται από πρακτικά μιας ακρόασης στις 9 Ιανουαρίου, τα οποία δημοσίευσε το Bloomberg, o δικηγόρος του Shagalov υποστήριξε ότι για τον πελάτη του ήταν μια συνθισμένη εμπορική συναλλαγή όπως όλες στις οποίες «δανείζεται χρήματα, αγοράζει τέχνη, πουλάει τέχνη και αποπληρώνει δάνεια».
Ο δικαστής Charles Ramos, όμως, σχολίασε ότι δεν πρόκειται για μια ωραία βιομηχανία: «Δεν είναι τραπεζική συναλλαγή. Δεν είναι ασφάλιση. Έχω δει brokers να πουλάνε το ίδιο έργο τέχνης τρεις φορές ή να πουλάνε ένα έργο τέχνης που δεν είναι δικό τους.»
Να πούμε ότι έχει άδικο..;
Πηγή: Bloomberg
