Λεονάρντο ντα Βίντσι, Salvator Mundi (περ. 1500) © Christie''s
Όπως σας είχαμε ενημερώσει πριν από ένα μήνα, ο Salvator Mundi (περίπου 1500), ο τελευταίος πίνακας σε ιδιωτικά χέρια από τον Λεονάρντο ντα Βίντσι, επρόκειτο να βγει στο σφυρί από τον οίκο δημοπρασιών Christie''s στη Νέα Υόρκη, στο πλαίσιο δημοπρασίας του οίκου με έργα σύγχρονης και μεταπολεμικής τέχνης.
Μετά από εβδομάδες αναμονής, τελικά χθες, Τετάρτη 15 Νοεμβρίου, συνέβη κάτι απίστευτο: ο πίνακας πωλήθηκε για 450,3 εκατομμύρια δολάρια! Η τιμή αυτή τον κάνει ξεκάθαρα το πιο ακριβό έργο τέχνης που έχει πωληθεί ποτέ σε δημοπρασία, καθώς πωλήθηκε για περισσότερα λεφτά απ'' όσα θα μπορούσε ποτέ κανείς να φανταστεί να δίνονται για έναν πίνακα.
Για την ακρίβεια, η τιμή είναι υπερδιπλάσια του επόμενου πιο ακριβού έργου που πωλήθηκε ποτέ, του Les femmes d''Alger (Version 'O') του Picasso, το οποίο έφθασε τα 179,4 εκατομμύρια δολάρια το 2015 (περίπου 186 σήμερα, με τον πληθωρισμό). Μάλιστα, η τιμή είναι σχεδόν διπλάσια και από τη μεγαλύτερη τιμή που φημολογείται ότι έχει δοθεί ποτέ σε ιδιωτική αγοραπωλησία έργου τέχνης: μιλάμε για τα περίπου 250 εκατομμύρια δολάρια που λέγεται ότι έδωσε το 2011 το χαλιφάτο του Κατάρ στο Φίλιππο Νιάρχο, για να αγοράσει από αυτόν τους Χαρτοπαίκτες (1892-1893) του Paul Cezanne, τον τελευταίο δηλαδή πίνακα σε ιδιωτικά χέρια από το μεγάλο μεταϊμπρεσσιονιστή ζωγράφο, με σκοπό να τον τοποθετήσει στη συλλογή του μουσείου που ετοιμάζει.
Ο πίνακας του Ντα Βίντσι πήγε σε έναν πελάτη του Alex Rotter, του συνδιευθυντή παγκοσμίως σύγχρονης τέχνης του Sotheby''s. Μπροστά σε μια ασφυκτικά γεμάτη αίθουσα δημοπρασιών και δεκάδες κινητά με κάμερες ψηλά, έτοιμα για φωτογραφία, οι προσφορές ξεκίνησαν από τα 70 εκατομμύρια δολάρια. Στα 190 εκατομμύρια δολάρια, πέντε υποψήφιοι αγοραστές -τέσσερις στα τηλέφωνα και ένας στην αίθουσα- εξακολουθούσαν να κυνηγούν το πίνακα.
Το διάρκειας 19 λεπτών δημοπρατικό ντέρμπι κατέληξε σε μονομαχία μεταξύ Rotter και Francois De Poortere, τον επικεφαλής του τμήματος ζωγραφικής Μεγάλων Δασκάλων του Christie's της Νέας Υόρκης. Η διαδικασία ήταν τόσο έντονη και μεγάλη σε διάρκεια που, όταν οι προσφορές έφτασαν αισίως στα 352 εκατομμύρια δολάρια, ο δημοπράτης Jussi Pylkkanen δεν άντεξε και πήγε να πάρει ένα ποτήρι παγωμένο νερό πίσω από το βήμα, για να πιει μια γουλιά.
Μετά από έναν παρατεταμένο πόλεμο υποβολής προσφορών, -στον οποίο ο πελάτης του Rotter συνέχισε να μεγαλώνει τις προσφορές του έως και 30 (!) εκατομμύρια δολάρια τη φορά, ενώ και ο πελάτης του De Poortere έκανε μικρότερα βήματα με περίπου 2-5 εκατομμύρια δολάρια τη φορά–, το έργο πωλήθηκε για 400 εκατομμύρια δολάρια με έντονα χειροκροτήματα από το κοινό. Συνυπολογίζοντας τις προμήθειες της δημοπρασίας, η τελική τιμή ορίζεται στα 450,3 εκατομμύρια δολάρια.
Ο πίνακας ήταν μόλις ένα από τα 58 έργα που συμπεριλαμβάνονταν στη βραδινή δημοπρασία μεταπολεμικής και σύγχρονης τέχνης του Christie''s χθες το βράδυ στο Rockefeller Center στη Νέα Υόρκη.
© Eileen Kinsella
Το Salvator Mundi απεστάλη από το ρώσο δισεκατομμυριούχο Dmitry Rybolovlev, ο οποίος το αγόρασε το 2013. Στη δημοπρασία, το έργο είχε εγγύηση από τρίτο, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι ένας εξωτερικός αγοραστής είχε ουσιαστικά δεσμευτεί να αγοράσει εκ των προτέρων το έργο για 100 εκατομμύρια δολάρια, σε περίπτωση που η δημοπρασία δεν κατάφερνε να ξεπεράσει αυτό το ποσό. Σαφώς, υπήρχαν και πολλοί άλλοι που περίμεναν στην ουρά.
Ο οίκος δημοπρασιών έκανε την ασυνήθιστη κίνηση να προσφέρει το έργο σε βραδινή δημοπρασία σύγχρονης τέχνης, ουσιαστικά στοιχηματίζοντας ότι θα προσείλκυε τους μεγαλύτερους κυνηγούς-συλλέκτες τέχνης ανεξάρτητα από το πότε δημιουργήθηκε. Και πράγματι, η δημοπρασία τελικά κατέληξε σε μονομαχία ανάμεσα σε έναν ειδικό των Μεγάλων Δασκάλων (De Poortere) και έναν σύγχρονης τέχνης (Rotter), με τον τελευταίο να βγαίνει νικητής μετά από μια μακρά σειρά επιθετικών προσφορών.
Αν και συμπεριλήφθηκε στη δημοπρασία σύγχρονης τέχνης, το Salvator Mundi είναι χαλαρά ο πιο ακριβός πίνακας Μεγάλων Δασκάλων που έχει πωληθεί ποτέ σε δημοπρασία. Έσπασε το ρεκόρ του Massacre of the Innocents (1612) του Peter Paul Rubens, το οποίο έπιασε 76,7 εκατομμύρια δολάρια (που ισοδυναμεί με 106 εκατομμύρια δολάρια σήμερα) στο Sotheby''s το 2002.
Τα νέα της πώλησης του πίνακα ξεκίνησαν μια φρενίτιδα για τον Λεονάρντο. Προσείκλυσε ουρές κόσμου, οι οποίες έκαναν το γύρο του τετραγώνου σε σχεδόν κάθε στάση της προωθητικής περιοδείας του παγκοσμίου φήμης πίνακα, συμπεριλαμβανομένου του Λονδίνου και του Σαν Φρανσίσκο. Σχεδόν 27.000 άνθρωποι πήγαν να τον δουν, ενώ εβδομήντα πέντε δημοσιογράφοι δήλωσαν παρουσία για να καλύψουν τη δημοπρασία. (Ο Christie's είπε ότι έφτασε τη μέγιστη χωρητικότητα). Η γοητεία του πίνακα προκάλεσε για ακόμη μια φορά πληθώρα ιστοριών σχετικά με τη μυστηριώδη σφαίρα που κρατά ο Χριστός στον πίνακα και το τι ώθησε τον Λεονάρντο, έναν γνώστη της οπτικής, να την αποδώσει με ακρίβεια λιγότερη από 100 τοις εκατό.
Ο πίνακας του Λεονάρντο έχει μια δραματική ιστορία -μάλιστα, πιστεύεται ότι η κατάσταση και τα ζητήματα αποκατάστασης επηρέασαν τη χαμηλή τιμή προσφοράς που του απέδωσε ο Christie''s, η οποία ήταν 27,5 εκατομμύρια δολάρια χαμηλότερη από αυτήν που αρχικά κατέβαλε ο Rybolovlev για να τον αγοράσει. Το κατεστραμμένο έργο είχε περάσει από μακρά συντήρηση πριν από το ντεμπούτο του σε έκθεση του Λεονάρντο στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου το 2012.
Ο δικηγόρος Thomas Danziger, ο οποίος εκπροσωπούσε την κοινοπραξία τριών αντιπροσώπων που πώλησαν το έργο ιδιωτικά μέσω του Sotheby''s το 2013, είχε πει στο artnet News πριν από τη δημοπρασία ότι η αγορά από το σημερινό ιδιοκτήτη σε πολύ υψηλή τιμή σαφέστατα επικυρώνει την αγορά και τη νομιμότητα της εικόνας και θα δικαιολογούσε ακόμη υψηλότερη τιμή αγοράς στο χώρο της δημοπρασίας.
Με στοιχεία από artnet News
