Πρόσφατη επιστημονική έρευνα αποδεικνύει ότι είναι δυνατή η δημιουργία έξυπνων ανθρώπινων βλαστοκυττάρων που έχουν ικανότητα αναγέννησης και ενδεχομένως μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη θεραπεία διάφορων ανθρώπινων ασθενειών.
Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του Science Advances, αναφέρεται σε ένα νέο τύπο βλαστοκυττάρων (που ονομάζονται επαγόμενα πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα ή iMS) τα οποία μπορούν να κατασκευαστούν από εύκολα προσβάσιμα ανθρώπινα κύτταρα - σε αυτήν την περίπτωση, ανθρώπινο λίπος - και να επαναπρογραμματιστούν για να λειτουργήσουν ως βλαστικά κύτταρα.
Τα έξυπνα βλαστοκύτταρα δοκιμάστηκαν αρχικά σε ποντίκια και παρότι τα πρώτα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά απαιτείται πρόσθετος χρόνος για έρευνες και δοκιμές πριν τελικά οι επιστήμονες καταλήξουν ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ανθρώπινες θεραπείες.
«Τα βλαστοκύτταρα που αναπτύξαμε μπορούν να προσαρμοστούν με ότι τα περιβάλλει και στη συνέχεια να επιδιορθώσουν κατεστραμμένους ιστούς», αναφέρει ο αιματολόγος Τζον Πιμάντα, καθηγητής στο UNSW του Σίδνεϊ και εκ των συγγραφέων της μελέτης. «Απ' όσο γνωρίζω, κανείς δεν έχει δημιουργήσει επαγόμενα πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα μέχρι τώρα, πρόκειται για αχαρτογράφητα νερά», συμπληρώνει ο Τζον Πιμάντα.
Οι επιστήμονες δημιούργησαν τα κύτταρα iMS σε ένα εργαστήριο εκθέτοντας ανθρώπινα λιπώδη κύτταρα σε ένα σύνθετο μείγμα που έκανε τα κύτταρα να χάσουν την αρχική τους ταυτότητα. Αυτή η διαδικασία διέγραψε επίσης τους «δείκτες σίγασης», δηλαδή τους δείκτες που είναι υπεύθυνοι για τον περιορισμό της ταυτότητας των κυττάρων.
Στη συνέχεια οι ερευνητές διοχέτευσαν τα ανθρώπινα κύτταρα iMS σε ποντίκια όπου, στην αρχή, παρέμεναν σε κατάσταση αδράνειας. Ωστόσο, όταν κάποιο από τα ποντίκια υπέστη κάποιον τραυματισμό, τα έξυπνα βλαστοκύτταρα «προσαρμόστηκαν» στο νέο περιβάλλον. Στην ουσία μετατράπηκαν στον ιστό που χρειαζόταν θεραπεία, είτε επρόκειτο για μυς, οστά, χόνδρους ή αιμοφόρα αγγεία. «Τα βλαστοκύτταρα λειτούργησαν σαν χαμαιλέοντες» αναφέρει επιστήμονας της ερευνητικής ομάδας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχουν ήδη τεχνολογίες για τον μετασχηματισμό κυττάρων σε βλαστοκύτταρα, αλλά έχουν βασικούς περιορισμούς: τα ειδικά κύτταρα ιστού είναι εγγενώς περιορισμένα στο εύρος των ιστών που μπορούν να δημιουργήσουν και τα επαγόμενα πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα (iPS) δεν μπορούν να εγχυθούν άμεσα επειδή υπάρχει ο κίνδυνος ανάπτυξης όγκων.
Αντίθετα, τα νέου τύπου κύτταρα iMS, που προήλθαν από ιστό ενηλίκων ανθρώπων, δεν έδειξαν κανένα σημάδι ανάπτυξης ανεπιθύμητων ιστών, ενώ επιπλέον αποδείχθηκαν συμβατά με διάφορους τύπους ποντικιών.
