Του Γιάννη Παλιούρη
Τα εγκεφαλικά επεισόδια αποτελούν την πέμπτη συχνότερη αιτία θανάτου στον Δυτικό Κόσμο και εξελίσσονται σε μάστιγα στη χώρα μας καθώς από εγκεφαλικό επεισόδιο πεθαίνουν κάθε χρόνο περίπου 35.000 Έλληνες. Ωστόσο το πιο ανησυχητικό είναι ότι στη χώρα μας παρατηρείται το υψηλότερο ποσοστό στη Δυτική Ευρώπη. Συγκεκριμένα, τα λιγότερα θανατηφόρα εγκεφαλικά στην Ευρώπη συμβαίνουν στη Γαλλία (49 ανά 100.000 κατοίκους) ενώ η Ελλάδα έχει τα περισσότερα στη Δυτική Ευρώπη (112 ανά 100.000).
Με δεδομένο ότι αν ένα εγκεφαλικό επεισόδιο αντιμετωπιστεί επιτυχώς μέσα στα πρώτα 90 λεπτά, οι πιθανότητες επιβίωσης αυξάνονται κατακόρυφα, μια νέα εφεύρεση ερευνητών του ΜΙΤ δίνει νέες ελπίδες για τη σωτηρία των ασθενών. Ο λόγος για μια μαγνητικά ελεγχόμενη κλωστή που θα ταξιδεύει στα αγγεία του εγκεφάλου απομακρύνοντας του θρόμβους που τα μπλοκάρουν.
Το εγκεφαλικό επεισόδιο συμβαίνει όταν η ροή του αίματος προς τον εγκέφαλο διακόπτεται αιφνίδια. Το αίμα μπορεί να σταματήσει να ρέει επειδή εμποδίζεται από κάποιο θρόμβο (ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο) ή επειδή κάποιο αγγείο έχει υποστεί ρήξη (αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο). Η μαγνητική κλωστή του ΜΙΤ αφορά προφανώς την πρώτη περίπτωση.
Ο πυρήνας του ρομποτικού νήματος είναι κατασκευασμένος από κράμα νικελίου-τιτανίου, ένα υλικό που ενώ είναι ευλύγιστο μπορεί ταυτόχρονα να επανέρχεται στην αρχική μορφή του. Το νήμα καλύπτεται από μια ελαστική στοιβάδα, εμποτισμένη με μαγνητικά σωματίδια. Τέλος, το εξωτερικό αποτελείται από υδρογέλη (gel με βάση το νερό) ώστε να μην τραυματίζει τα αγγεία κατά την πορεία του αλλά να γλιστρά μέσα σε αυτά.
Ενεργοποιώντας ένα μαγνητικό πεδίο οι ερευνητές του ΜΙΤ κατόρθωσαν να κατευθύνουν με ακρίβεια το νήμα, όπως οι κλωστές ελέγχουν μια μαριονέτα, μέσα από τεχνητές δομές με μέγεθος όσο τα αιμοφόρα αγγεία στον εγκέφαλο. Αν και αυτές ήταν οι πρώτες δοκιμές, οι ερευνητές θεωρούν ότι η προσέγγισή τους αποδείχτηκε λειτουργική. Στο επόμενο στάδιο των δοκιμών θα ενσωματώσουν στο νήμα φάρμακα ή πομπούς λέιζερ, για να εξαϋλώνουν τους θρόμβους.
Στόχος είναι η δημιουργία μιας συσκευής που θα μπορεί να επαναφέρει την αιμάτωση στον εγκέφαλο μέσα σε μια ώρα από τη εκδήλωση εγκεφαλικού επεισοδίου. Στον χρόνο αυτό όχι μόνο εκμηδενίζεται το ενδεχόμενο θανάτου αλλά και μειώνονται δραστικά οι πιθανότητες για τυχόν μόνιμες βλάβες. Στο μέλλον, αυτό το νήμα θα συνδυάζεται με κλασσικές ενδοαγγειακές τεχνολογίες, επιτρέποντας στους γιατρούς να κατευθύνουν εξ αποστάσεως το ρομπότ μέσα από τα εγκεφαλικά αγγεία ενός ασθενούς για να διαλύουν γρήγορα θρόμβους και να επιδιορθώνουν βλάβες, όπως αυτές που προκύπτουν σε περιπτώσεις ρήξης ανευρυσμάτων.
