Του Γιάννη Παλιούρη
Το Alzheimer είναι μια νόσος που δοκιμάζει σκληρά τόσο τους πάσχοντες, όσο και τους οικείους τους. Η ασθένεια, που αυτή τη στιγμή δεν έχει θεραπεία και προκαλεί αυξανόμενη απώλεια μνήμης και δυσκολία ολοκλήρωσης απλών καθηκόντων, προσβάλει κάθε χρόνο περίπου 10 εκατομμύρια ανθρώπους. Οι έρευνες δείχνουν πως οι περισσότεροι από αυτούς δεν είχαν έγκυρη πρώτη διάγνωση.
Πέρα από τις φαρμακευτικές εταιρείες στη μάχη κατά του Alzheimer στοιχήθηκε πρόσφατα και ένας νέος σύμμαχος. Συγκεκριμένα, η IBM Australia δημοσίευσε μια έρευνα για τον τρόπο με τον οποίο η μηχανική μάθηση και η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να προβλέψουν τη σοβαρότητα της νόσου και να βοηθήσουν στην επιβράδυνση της εξέλιξής της.
Το βασικό πρόβλημα με το Alzheimer είναι ότι παρά τις εκατοντάδες κλινικές δοκιμές φαρμάκων, δεν έχει καταστεί ακόμα εφικτό να παρασκευαστεί κάποια ουσία που να το αντιμετωπίζει επιτυχώς. Σύμφωνα με την ΙΒΜ το υψηλό ποσοστό αποτυχίας αυτών των δοκιμών ίσως οφείλεται στο γεγονός ότι οι ασθενείς στους οποίους εφαρμόζονται βρίσκονται στα τελευταία στάδια της νόσου και έχουν ήδη υποστεί σημαντική απώλεια εγκεφαλικού ιστού. Το διακύβευμα, λοιπόν, είναι η έγκαιρη ανίχνευση της νόσου ώστε να της επιτεθούμε όσο είναι ακόμα νωρίς.
Πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι ένας βιολογικός δείκτης που σχετίζεται με τη νόσο, είναι το πεπτίδιο αμυλοειδές-Β, το οποίο αλλάζει πολύ πριν εμφανιστούν οποιαδήποτε συμπτώματα του Alzheimer. Η εξέταση συγκέντρωσης του πεπτιδίου στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό παρέχει μια πρώτη ένδειξη, δεκαετίες πριν εμφανιστούν προβλήματα που σχετίζονται με τη μνήμη.
Δυστυχώς, η πρόσβαση στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό είναι μια εξαιρετικά επεμβατική διαδικασία, απαιτεί αναισθησιολόγο και είναι δαπανηρή. Γι' αυτόν ακριβώς το λόγο καταβάλλεται μεγάλη προσπάθεια από την ερευνητική κοινότητα ώστε να αναπτυχθεί μια λιγότερο επεμβατική μέθοδος, όπως μια εξέταση αίματος, που μπορεί να δώσει πληροφορίες σχετικά με τον κίνδυνο εκδήλωσης της νόσου.
Στην έρευνά της η IBM Research - Australia, χρησιμοποίησε μηχανική μάθηση για να προσδιορίσει ένα σύνολο πρωτεϊνών στο αίμα, που χαρτογραφούν τη συγκέντρωση αμυλοειδούς-Β στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό. «Xοντρικά» ως μηχανική μάθηση (machine learning) ορίζεται μια περιοχή της Τεχνητής Νοημοσύνης η οποία αφορά αλγορίθμους και μεθόδους που επιτρέπουν στους υπολογιστές να «μαθαίνουν». Επανερχόμενοι στην έρευνα της ΙΒΜ, τα μοντέλα που δημιούργησαν οι ερευνητές της εταιρείας θα μπορούσαν στο μέλλον να προβλέψουν τον κίνδυνο εκδήλωσης Alzheimer με ακρίβεια έως και 77%, μέσω μιας απλής εξέτασης αίματος.
Ενώ η έρευνα βρίσκεται ακόμα στις πρώτες φάσεις θα μπορούσε να προσδιορίσει ένα τεράστιο «δείγμα» ανθρώπων που θα εκδηλώσουν Alzheimer, δεκαετίες πριν συμβεί αυτό. Το δείγμα αυτό θα μπορούσε να λάβει προληπτικά φαρμακευτική αγωγή ή να μετάσχει οικειοθελώς σε δοκιμές φαρμάκων. Με τον τρόπο αυτό οι επιστήμονες θα είχαν τη δυνατότητα να παρέμβουν έγκαιρα, πριν η ασθένεια εκφυλίσει μεγάλο μέρος του εγκεφάλου. Έτσι, θα μπορούσαν να καθυστερήσουν την εξέλιξή της σε σημείο που να μην εκδηλωνόταν ποτέ ή να εκδηλωνόταν σε πολύ πιο ήπιο βαθμό και σε κάθε περίπτωση χωρίς τη σφοδρότητα που χτυπά τους ασθενείς σήμερα.
