Οι μετοχές πέφτουν για τον απλούστατο λόγο ότι δεν μπορούν να ανέβουν άλλο. Είναι το γνωστό, «ό,τι δεν ανεβαίνει κατεβαίνει και ό,τι δεν κατεβαίνει ανεβαίνει. Όποιος αναζητά βαθύτερα νοήματα στην κερδοσκοπία, βρίσκεται σε λάθος γήπεδο. Ότι οι αγορές θα έπεφταν ήταν αναμενόμενο. Υπήρχαν όλες οι ενδείξεις. Το «έξυπνο χρήμα» πωλούσε. Οι μεγάλοι επενδυτές πωλούσαν. Εκείνο που δεν ξέραμε ήταν ο χρόνος. Κι εκείνο που δεν ξέρουμε σήμερα είναι η διάρκεια του φαινομένου. Είναι η μητέρα όλων των μαχών και θα πρέπει να ψάχνουμε για καταφύγια;
Σε ένα ανάλογο ερώτημα στο παρελθόν σε έναν γκουρού των επενδύσεων, ο γράφων έλαβε την εξής απάντηση: «υπάρχουν ακραίες τιμές που όλοι μας τις αναγνωρίζουμε. Τόσο προς τα πάνω, όσο και προς τα κάτω. Στο ενδιάμεσο πεδίο όλα είναι πιθανά, όλα μπορούν να συμβούν. Οπότε, δεν υπάρχει πρόβλεψη για το αν μπορεί κανείς να κερδίσει ή να χάσει αν δεν έχουν εκδηλωθεί οι ακραίες τιμές».
Είχαμε πιάσει κορυφή; Όταν ακούς ότι ο Γουόρεν Μπάφετ ρευστοποιεί τις θέσεις του σε γνωστές εταιρείες τεχνολογίας, όπως και άλλοι μεγάλοι επενδυτές, αυτό σημαίνει ότι ήμασταν κοντά στο σημείο μηδέν. Και επίσης θα ήταν μάλλον παράδοξο να εξαντληθεί αυτή η συσσωρευμένη ενέργεια μέσα στην κατσαρόλα με ένα μικρό ανασήκωμα του καπακιού της. Το πιο πιθανό σενάριο είναι ότι η διόρθωση μόλις ξεκίνησε. Ποιο θα είναι το εύρος της και ποια η διάρκειά της; Αυτά είναι πράγματα που δεν μπορούν να απαντηθούν αυτή τη στιγμή.
Τα περισσότερα χρήματα στις διορθώσεις δεν χάνονται την πρώτη ημέρα. Αλλά όταν ο επενδυτής πιστέψει ότι έφτασε το τέλος της διόρθωσης και επιχειρήσει να βγάλει τα σπασμένα της πτώσης με νέες τοποθετήσεις. Να το πούμε πιο απλά: Σε μία πολύπλοκη κατάσταση όπως αυτή που αντιμετωπίζουμε, δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις. Υπάρχουν μόνο μεγάλες παγίδες και ο μόνος τρόπος να τις αποφύγει κανείς είναι να μην βιάζεται. Να είναι υπομονετικός.
Προσωπικά θα προτιμούσα να ακολουθήσω το… έξυπνο χρήμα. Να δω πότε θα μπει και πάλι ο Γουόρεν Μπάφετ, για παράδειγμα. Και που; Θα αγοράσει τις εταιρείες τεχνολογίας που έχει πουλήσει ή θα στρέψει αλλού το ενδιαφέρον του; Αν είχα να προτείνω κάποιες καλύτερες επιλογές από τον Μπάφετ, θα ήταν ήδη γνωστό! Οπότε προτιμώ να τον παρακολουθώ και να τον ακολουθώ. Δεν πάει, άλλωστε, πολύς καιρός απ’ όταν επισημαίναμε αυτό ακριβώς: Οι μεγάλοι επενδυτές πωλούσαν τις μετοχές τους!
Μια ενδιαφέρουσα παράμετρος είναι το πόσο θα επηρεάσει αυτή η χρηματιστηριακή κρίση την πραγματική οικονομία. Είναι πολύ νωρίς ακόμη για να δώσουμε απαντήσεις. Αλλά είναι σίγουρο ότι αυτή η κρίση δεν θα αφήσει ανέπαφα τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ή την αγορά ακινήτων. Αλλά είπαμε! Είναι νωρίς ακόμη. Η μπόρα μόλις ξεκίνησε.
Θανάσης Μαυρίδης
