Ποιος θα φανταζότανε πριν από δέκα χρόνια ότι η Ελλάδα θα ήταν ένα … ασφαλές λιμάνι, την ώρα που Γαλλία και Γερμανία απειλούν να συμπαρασύρουν την Ευρώπη στο χάος. Εντάξει, ας μην υπερβάλλουμε κιόλας! Πάμε καλά, αλλά η ευημερία μας εξαρτάται από την Ευρώπη. Το 2015 το μεγάλο ψέμα ήταν ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να «σκοτώσει» την Ευρώπη. Αντιθέτως, είναι αλήθεια ότι η καρδιά της Ευρώπης είναι η Γαλλία και η Γερμανία κι αν της συμβεί κάποιο κακό θα εξαφανιστεί η επίπλαστη ευμάρειά μας…
Η διαπίστωση ότι η Ευρώπη είναι ένας γερασμένος και προβληματικός οργανισμός έχει γίνει εδώ και καιρό και δεν έχει πλέον πρακτική αξία. Κι όλοι αντιλαμβάνονται ότι οι κρίσεις θα είναι διαρκείς και επαναλαμβανόμενες, όσο η Ευρώπη θα αρνείται να ακολουθήσει τη φυσική της πορεία προς την πολιτική ενοποίηση.
Η νέα κρίση που ξεκινάει αυτήν τη στιγμή και με αφορμή τις πολιτικές εξελίξεις σε Γαλλία και Γερμανία, μπορεί να αποδειχτεί βραχύβια. Μπορεί και όχι. Ακόμη κι αν δεχτούμε ότι θα ξεπεραστεί εύκολα - μένει να δούμε το πώς ακριβώς - είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα κτυπήσει και πάλι την πόρτα μας και μάλιστα σχετικά γρήγορα. Κι αυτό θα επαναλαμβάνεται διαρκώς και μέχρι η Ευρώπη να αναγκαστεί να αλλάξει ρότα. Ή να πεθάνει! Υπάρχει κι αυτό το ενδεχόμενο. Δεν έχουν όλα τα δράματα χαρούμενο τέλος…
Στην Ελλάδα υπάρχει η αίσθηση ότι όλα αυτά δεν μας αφορούν, ότι δεν είναι δικό μας πρόβλημα. Αφήστε δε που μια μερίδα του ελληνικού λαού θα ένιωθε τρισευτυχισμένη, αν οι συμπατριώτες της Μέρκελ περνούσαν από τα κολαστήρια του Δάντη. Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι για να θεραπεύσουμε τις ασθένειες της Ευρώπης, αλλά αν κρυολογήσει το Βερολίνο ή το Παρίσι εμείς θα κινδυνεύσουμε για άλλη μία φορά με πνευμονία.
Η κατάσταση δεν είναι σαν εκείνη που υπήρχε την εποχή της κατάρρευσης της Lehman Brothers. Τότε που οι Έλληνες αξιωματούχοι δήλωναν ψευδώς ότι η ελληνική οικονομία ήταν θωρακισμένη. Σήμερα η χώρα βρίσκεται σε ένα άλλο, σε ένα καλύτερο επίπεδο. Ακόμη κι έτσι, όμως, ο βαθμός εξάρτησης της ελληνικής οικονομίας από την Ευρώπη την καθιστούν ευάλωτη. Για την Ελλάδα του 2025 η Ευρώπη δεν είναι απλά μονόδρομος. Είναι όρος επιβίωσης.
Κι όσοι ακόμη πιστεύουν ότι τα πράγματα είναι αλλιώς, ας κάνουν μία δέηση καθημερινά στον Θεό της Ελλάδας για το γεγονός ότι δεν χρειάστηκε να το μάθουμε αυτό με επώδυνο τρόπο. Μπορεί ο Σόιμπλε να έδινε 50 δισεκατομμύρια ευρώ για να χρυσώσει το χάπι της εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, αλλά μια ουσιαστική στροφή της ελληνικής οικονομίας, σε ένα άλλο μοντέλο, απαιτεί πολλά περισσότερα χρήματα και τεράστια αποθέματα θέλησης και ανθρώπινου ταλέντου.
Το ζητούμενο στην προκειμένη περίπτωση δεν είναι τι μπορούμε εμείς να κάνουμε για να αποφύγουμε τις συνέπειες μιας μεγάλης κρίσης. Είμαστε επιβάτες και όχι κυβερνήτες στην πτήση της Ευρώπης. Αν το αεροσκάφος πέσει λόγω αιφνίδιου θανάτου των πιλότων, κινδυνεύουμε το ίδιο με τους άλλους επιβάτες. Πόσο μάλλον όταν δεν διαθέτουμε ούτε καν αλεξίπτωτο. Το θέμα είναι τι μπορεί να κάνει η Ευρώπη για να αποφύγει το μοιραίο.
Η πρόταση για ένα μεγάλο fund που θα επενδύσει στην άμυνα είναι μία καλή ιδέα. Το να πέσουν χρήματα στην αγορά και να προωθηθούν ταυτόχρονα δύο στόχοι, αυτός του ενιαίου αμυντικού δόγματος και της οικονομικής ανάπτυξης, είναι μονόδρομος. Είναι το κλειδί που μπορεί να αρχίσει να ξεκλειδώνει τον έναν μετά από τον άλλον τους πύργους του κάστρου και αυτό να γίνει και πάλι λειτουργικό.
Αν προχωρήσει αυτή η ιδέα ή άλλη ανάλογη, μπορούμε να συνεχίσουμε να είμαστε αισιόδοξοι, ότι το εγχείρημα της Ενωμένης Ευρώπης μπορεί και να πετύχει. Διαφορετικά, θα πρέπει να γίνουν πλούσιοι οι κατασκευαστές κάθε είδους καταφυγίων.
Θανάσης Μαυρίδης
