«Το θέμα είναι να τρουπώσεις», έλεγε ο Κώστας Βουτσάς σε μια ελληνική ταινία. «Έτσι και τρούπωσα, τρούπωσα»! Και θαρρείς ότι είναι η πεμπτουσία της αντίληψης των νεοελλήνων για το νόημα της ζωής. Τρουπώνουν! Σε ένα πανεπιστήμιο, σε μία δημόσια υπηρεσία, σε έναν ιδιωτικό οργανισμό. Από εκεί και πέρα, όλα τα άλλα περνούν σε δεύτερη μοίρα. Το ζητούμενο ήταν να … τρουπώσουν. Οι ίδιοι άνθρωποι όταν καλούνται να εργαστούν σε άλλες χώρες γίνονται … άλλοι άνθρωποι!
Αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι οι άνθρωποι δεν κάνουν καλά την δουλειά τους. Να μην φτάνουμε στην υπερβολή. Σημαίνει όμως ότι η λογική της ήσσονος προσπάθειας έχει βαθιές ρίζες. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι στο Πανεπιστήμιο οι φοιτητές δίνουν αγώνα για να μπουν στο ίδρυμα και στην συνέχεια οι περισσότεροι εξ αυτών πατούν το φρένο. Επειδή (οι περισσότεροι) πιστεύουν ότι πέτυχαν τον σκοπό τους. Το τέρμα της διαδρομής είναι μέχρι να … τρουπώσουν!
Και ναι! Οι περισσότεροι είναι εκείνοι που στο τέλος καθορίζουν τον τρόπο λειτουργίας μιας κοινωνίας. Μπορεί να υπάρχουν τριάντα δημόσιοι υπάλληλοι στους εκατό μιας υπηρεσίας που αποφασίζουν να πάρουν την υπόθεση στα χέρια τους. Αλλά τελικά δεν φτάνουν. Επειδή αυτό που μένει ως αποτύπωμα στον χώρο είναι η απροθυμία των υπολοίπων 70 να κάνουν αυτό για το οποίο έχουν προσληφθεί.
Το τι φταίει το γνωρίζουμε. Είναι η έλλειψη διαδικασιών αξιολόγησης και απόρριψης εκείνων που δεν πληρούν τα ελάχιστα κατώτατα όρια. Στο Πανεπιστήμιο, για παράδειγμα. Δεν μπορεί κανείς να παραμένει φοιτητής αδυνατώντας να ξεπεράσει κάθε χρόνο συγκεκριμένα όρια. Αυτό ισχύει στις καλές σχολές του εξωτερικού. Γιατί να μην θέλουμε να ισχύει και στις δικές μας; Για την αξιολόγηση στο δημόσιο να μην κάνουμε λόγο! Ξέρουμε όλοι ότι είναι η λύση στο πρόβλημα, για να αρχίσει η μεγάλη μηχανή του δημοσίου να εργάζεται. Αλλά είναι προφανές ότι κάποιοι δεν θέλουν αυτό να συμβεί και γι αυτό σαμποτάρουν οποιαδήποτε προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση.
Το πρόβλημα είναι ότι η κακή νοοτροπία του … τρουπώματος έχει περάσει και στον ιδιωτικό τομέα. Υπάρχουν πλέον και πολλοί γιατροί, μηχανικοί, δικηγόροι, που δεν κάνουν καλά την δουλειά τους. Κι εδώ υπάρχουν μηχανισμοί που λειτουργούν ως τείχη προστασίας για εκείνους που με την επαγγελματική τους δράση προκαλούν ζημία στους συμπολίτες τους. Πρόσφατα γνωστός μου βρέθηκε σε απίστευτα μειονεκτική θέση, όταν διαπίστωσε ότι το συμβόλαιο αγοράς του σπιτιού του έπρεπε να επαναληφθεί επειδή η μηχανικός διαβεβαίωσε με την υπογραφή της για πράγματα που τελικά δεν ίσχυαν. Κάποτε ήταν αρκετό να δει κανείς την υπογραφή ενός πολιτικού μηχανικού και να έχει εμπιστοσύνη ότι όλα ήταν καλώς καμωμένα. Σήμερα θα χρειαστεί περάσει ένα δεύτερο ή και τρίτο έλεγχο.
Και οι καλοί επαγγελματίες; Εκείνοι που θέλουν να τιμήσουν την υπογραφή τους και την εμπιστοσύνη των πελατών τους; Δυστυχώς χάνονται σε ένα κλίμα καχυποψίας που δημιουργούν οι υπόλοιποι, οι οπαδοί της ήσσονος προσπάθειας. Μια ολόκληρη κοινωνία χάνεται μέσα σε αυτό τον βούρκο. Δεν είναι ότι τρούπωσαν όσοι ήθελαν να τρουπώσουν. Είναι που όλοι μας έχουμε πέσει μέσα σε μία μαύρη τρύπα που μας απειλεί με εξαφάνιση.
Χρειάζεται μια πραγματική επανάσταση του αυτονόητου. Αυστηροί κανόνες στην εκπαίδευση, αυστηροί κανόνες για την απόκτηση των επαγγελματικών αδειών, αξιολόγηση στο δημόσιο. Ποιος θα τα κάνει αυτά; Είναι η πιο δύσκολη ερώτηση…
Θανάσης Μαυρίδης
