Το ερώτημα είναι ξεκάθαρο και η απάντηση είναι είτε ένα «ναι», είτε ένα «όχι». Να πάμε στη Χάγη; Και με τι θέματα; Εμείς συζητούμε μόνο το θέμα της υφαλοκρηπίδας. Η Τουρκία τα δικά της. Η ουσία όμως παραμένει: Πας ή δεν πας στη Χάγη; Διαπραγματεύεσαι ή όχι. Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε επί του θέματος τις θέσεις του αείμνηστου Κωνσταντίνου Καραμανλή, του Εθνάρχη, και του Κώστα Καραμανλή του νεότερου.
Ο Εθνάρχης, λοιπόν, υπέβαλε στις 27 Ιανουαρίου του 1975 για πρώτη φορά την πρόταση προς την Τουρκία για την παραπομπή του θέματος της υφαλοκρηπίδας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Υπήρξε δε και συνάντηση του κ. Καραμανλή με τον Τούρκο ομόλογό του Ντεμιρέλ και αμέσως μετά εκδόθηκε η ακόλουθη ανακοίνωση: «Οι δύο πρωθυπουργοί απεφάσισαν ότι τα προβλήματα αυτά πρέπει να επιλυθούν ειρηνικώς μέσω διαπραγματεύσεων και όσον αφορά το θέμα της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου, μέσω του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης. Συναφώς απεφάσισαν την επίσπευσιν της συναντήσεως των εμπειρογνωμόνων διά το θέμα της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου, ως επίσης και της συναντήσεως των εμπειρογνωμόνων διά το θέμα του εναερίου χώρου».
Ο ανιψιός του αείμνηστου, ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής, μίλησε αντίστοιχα σε μια εκδήλωση στο Πολεμικό Μουσείο, η οποία πήρε την διάσταση «αντιμητσοτακικής συγκέντρωσης». Ο κ. Καραμανλής, λοιπόν, σημείωσε τα ακόλουθα.
«Είναι αδύνατη και αδιανόητη η σύναψη συνυποσχετικού που θα κρύβει τεχνηέντως και εκ του πονηρού, υπό το πρόσχημα της προσφυγής στο ΔΔ της Χάγης για την οριοθέτηση της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας, την εκχώρηση με ασαφείς και διπλωματικά ευρηματικές διατυπώσεις, δικαιώματος στο ΔΔ να αποφανθεί περί του εύρους των χωρικών υδάτων ή ακόμα και της εδαφικής κυριαρχίας νήσων και βραχονησίδων. Είμαι κατηγορηματικός σε αυτό» τόνισε ο Κώστας Καραμανλής και προειδοποίησε: «Υφέρπει όμως πάντα ο κίνδυνος, στο όνομα της ύφεσης, των χαμηλών τόνων και των ήρεμων νερών, να δημιουργείται σταδιακά η εντύπωση της αποδοχής της διευρυνόμενης τουρκικής ατζέντας και διεκδικήσεων, άρα βήμα-βήμα της δημιουργίας προηγούμενου. Με άλλα λόγια η δια της διαχρονικής διολίσθησης έκπτωση πάγιων εθνικών θέσεων που εδράζονται στέρεα επί του Διεθνούς Δικαίου».
Πού ακριβώς εδράζεται η διαφωνία; Στο τι θα συζητηθεί στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Συμφωνούμε. Όπως και στο ότι οι αξιώσεις της Τουρκίας αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο στο πέρασμα του χρόνου. Να συμφωνήσουμε, λοιπόν, ότι αν είχαμε πάει στο ΔΔ της Χάγης στις μέρες του Εθνάρχη, η θέση μας θα ήταν σαφώς καλύτερη από εκείνη που είναι σήμερα. Και με την ίδια ακριβώς λογική, η Τουρκία στο προσεχές μέλλον θα έχει περισσότερες αξιώσεις από εκείνες που έχει σήμερα. Οι πολέμιοι της Χάγης υποστηρίζουν ότι η μη δράση μας ευνοεί, καθώς αφήνει τα πράγματα όπως είναι σήμερα. Ξεχνούν ότι το δημογραφικό θα μας φέρει σε μια πολύ δύσκολη θέση σε μόλις εικοσιπέντε χρόνια από σήμερα. Και ναι μεν οι περισσότεροι εξ ημών δεν θα είμαστε στην ζωή για να δούμε τα αποτελέσματα της θεοποιημένης αδράνειας, αλλά να μην έχουμε αμφιβολία ότι αυτά θα είναι καταστροφικά.
Ένα θέμα που γεννάται αυτόματα είναι τι έκαναν πρώην πρωθυπουργοί για να αποτρέψουν τα δυσάρεστα που βιώνουμε σήμερα. Για παράδειγμα, το Ελσίνκι ήταν μια διολίσθηση από τις πάγιες θέσεις μας. Δεν έπρεπε να δοθούν τόσα πολλά στην Τουρκία, ακόμη κι αν ο στόχος ήταν η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ. Αλλά και ο κ. Καραμανλής ο νεότερος. Μήπως κι αυτός δεν συνομιλούσε με τον κ. Ερντογάν; Και καλώς έκανε. Γιατί ήταν σωστό γι' αυτόν το να συνομιλεί με τον κ. Ερντογάν και λάθος για τον κ. Μητσοτάκη; Ο ίδιος Ερντογάν είναι…
Ας επιστρέψουμε στο βασικό ερώτημα: Πάει κανείς στη Χάγη ή όχι; Κι αν όχι, ποιες άλλες επιλογές μένουν; Στις διεθνείς σχέσεις οι διαφορές λύνονται με τρεις τρόπους. Με διαπραγματεύσεις, με τα Διεθνή Δικαστήρια ή με πόλεμο. Ο κ. Μητσοτάκης βρίσκεται στο στάδιο των συζητήσεων. Πού ακριβώς είναι το «πρόβλημα»;
Δεν έχουμε αντίρρηση, να πάρουμε τα όπλα. Μόνο που οι πολιτικές εξουσίες αυτής της χώρας δεν έχουν προετοιμάσει επαρκώς τον λαό για ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Αντιθέτως, μείωσαν την στρατιωτική θητεία, δεν απασχολήθηκαν επαρκώς με την άμυνα της χώρας. Αυτό ομολογεί η κατάσταση που παρέλαβε στα χέρια του ο κ. Μητσοτάκης. Σε διαφορετική περίπτωση δεν θα τολμούσαν οι Τούρκοι να δημιουργήσουν κρίση στον Έβρο και να απειλεί ο κ. Ερντογάν ότι οι πύραυλοί του θα φτάνουν μέχρι την Αθήνα.
Και εν πάση περιπτώσει, είναι δυνατόν να κατηγορεί κανείς τον Κυριάκο Μητσοτάκη του Έβρου για… μειοδοσία; Αν ήταν μειοδότης θα είχε ανοίξει τα σύνορα και δεν θα υπήρχε τώρα χώρα. Αντιθέτως, οι σημερινοί επικριτές του δεν θυμόμαστε να δηλώνουν την σθεναρή τους αντίδραση στις πολιτικές «προσέγγισης» της κυβέρνησης Τσίπρα με τον κ. Ερντογάν. Ούτε καν μετά από εκείνη την θλιβερή παρουσία της πολιτικής μας ηγεσίας στην επίσκεψη του Ταγίπ στην Αθήνα…
Έχει κανείς την εντύπωση ότι θα πάει σε ένα διεθνές δικαστήριο και μόνο θα πάρει; Ότι δεν θα γίνει ένα παζάρι; Για να το καταλάβουμε, δηλαδή κι εμείς οι αδαείς. Φυσικά και έχει σημασία για ποιο θέμα συμφωνεί κανείς να πάει στη Χάγη. Πού βάζει την υπογραφή του. Υπάρχουν θέματα που συζητιούνται και θέματα που δεν τα αγγίζουμε.
Όταν όμως σηκώνεται τείχος αδιαλλαξίας σε αυτήν την πλευρά, κλείνει αυτόματα ο δρόμος για να βρεθούν λύσεις που θα ξεπερνούν τη νίκη σε θέματα που δεν μπορεί στο τέλος να κερδίσει. Επειδή όλο το δίκιο δεν είναι με το μέρος του. Μπορεί, άραγε, το Αιγαίο να γίνει μια κλειστή θάλασσα; Ας μας απαντήσουν σε αυτό όσοι επικρίνουν σήμερα τον κ. Μητσοτάκη και είχαν θέση ευθύνης στο παρελθόν. Αντί να συζητάμε, όμως, σε κάτι ανεδαφικό, θα μπορούσαμε να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες με την συζήτηση για τους οικονομικούς όρους εκμετάλλευσης του Αιγαίου και των θαλάσσιων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο.
Αν η πρόταση του κ. Καραμανλή του νεώτερου είναι να μην πάμε στη Χάγη, θα πρέπει να ασκήσει κριτική στην θέση του αείμνηστου θείου του. Αποκλείεται ένας ευφυής πολιτικός, όπως ήταν ο Εθνάρχης, να μην γνώριζε ότι η Τουρκία δεν θα επιδίωκε να οδηγήσει σταδιακά τα πράγματα εδώ που τα έχει ήδη οδηγήσει. Την πόρτα της Χάγης, λοιπόν, την άνοιξε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και μάλιστα αμέσως μετά από την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο. Άλλες συνθήκες τότε, με μεγάλο το συναισθηματικό βάρος. Αν θέλει την πόρτα αυτή να την κλείσει ο ανιψιός Κώστας Καραμανλής, αυτό είναι ένα άλλο θέμα. Αλλά ξεκάθαρα, ας απαντήσουν: Είναι σωστό να συνομιλούμε με την Τουρκία; Θέλουμε να πάμε στη Χάγη ή την απορρίπτουμε ως λύση κάτω από τις οποιεσδήποτε συνθήκες;
Έπειτα από καιρό θα πρέπει να σημειώσουμε δύο ακόμη πράγματα σε σχέση με εκείνη την περίφημη ομιλία στο Πολεμικό Μουσείο. Ο κ. Κώστας Καραμανλής δεν κατηγόρησε μόνο τον κ. Μητσοτάκη για τους χειρισμούς του στην εξωτερική πολιτική. Κατηγόρησε και την Ευρώπη που δεν… περιορίστηκε σε μια απλή καταδίκη της ρωσικής εισβολής. Επίσης, ο κ. Καραμανλής κατηγόρησε το Ισραήλ για τη μη δημιουργία του Παλαιστινιακού κράτους. Προφανώς, δεν έχει διαβάσει το καταστατικό της Χαμάς. Το ζητούμενο για την Χαμάς είναι η εξαφάνιση του κράτους του Ισραήλ.
Ο κ. Καραμανλής δεν έχει απλά διαφωνίες με τον κ. Μητσοτάκη. Φαίνεται να διαφωνεί με το βασικό δόγμα της πολιτικής του Κωνσταντίνου Καραμανλή, ότι «ανήκουμε στη Δύση». Ο κ. Κώστας Καραμανλής δανείζεται από την πολιτική κληρονομιά του Ανδρέα Παπανδρέου, εκτιμώντας, προφανώς, ότι η λεγόμενη πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική είναι προς όφελος της χώρας. Το παράδειγμα της Κύπρου και του Μακαρίου δεν έχει μελετηθεί επαρκώς. Το συμφέρον της χώρας είναι να βρίσκεται στο πλευρό της Δύσης, χωρίς αμφιταλαντεύσεις. Όσες φορές δοκιμάσαμε να πατήσουμε σε δύο βάρκες, απλά βρεθήκαμε στον πάτο της θάλασσας. Μία τέτοια φορά ήταν στην πρόσφατη χρεοκοπία.
Θανάσης Μαυρίδης
