Η Τουρκία θα μπορούσε να είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ελλάδας. Θα μπορούσε, αλλά δεν είναι! Και απ’ ότι φαίνεται το πρόβλημα δεν είναι δικό μας. Το ίδιος ακριβώς ισχύει και με άλλες χώρες της περιοχής στις σχέσεις τους με την Τουρκία! Κι όμως! Αυτό είναι τελείως παράλογο. Το αν είναι εφικτό να αλλάξει κάτι σήμερα, αυτή είναι μία άλλη συζήτηση. Αλλά ότι αυτό είναι το συμφέρον όλων στην περιοχή, είναι μια πραγματικότητα που δύσκολα μπορεί κανείς να την αμφισβητήσει.
Πού είναι το πρόβλημα; Στο ρόλο που επιδιώκει η Τουρκία για τον εαυτό της. Δεν αποδέχεται τον ρόλο του συνεταίρου, αλλά τα θέλει όλα δικά της και στα μέτρα της. Η Τουρκία πιστεύει ότι το σημερινό status quo και όπως αυτό διαμορφώθηκε μετά τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας δεν είναι δίκαιο γι αυτήν και επιδιώκει να το αλλάξει. Θέλει με τον άλφα η βήτα τρόπο να μετατρέψει τις χώρες της περιοχής σε επαρχίες μιας νέας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κι αυτό δεν είναι φυσικά ανεκτό.
Το αποτέλεσμα είναι να δημιουργείται μια αντισυσπείρωση! Από τη μία η Τουρκία μαζί με φιλικές μουσουλμανικές χώρες και από την άλλη όλοι εκείνοι που βλέπουν τον κίνδυνο από το ξετύλιγμα των αυτοκρατορικών ονειρώξεων του Ερντογάν. Ένας από τους λόγους που η Ελλάδα προσεγγίζει την Ινδία είναι ότι είναι υποχρεωμένη να ζητήσει νέες αγορές. Τι πιο λογικό να αναζητήσει φιλίες ανάμεσα στους εχθρούς των εχθρών της;
Όλο αυτό είναι αντιπαραγωγικό. Αλλά σε κάθε περίπτωση ισχύει. Αντί, λοιπόν, να έχουμε ελληνικές εταιρείες στην Τουρκία και τουρκικές στην Ελλάδα και ο καθένας να εκμεταλλεύεται έτσι τις δυνατότητες που προσφέρει η ελεύθερη αγορά, οι όποιες ευκαιρίες χάνονται μέσα στα σκοτεινά μονοπάτια που δημιουργεί η «μεγάλη ιδέα» του τουρκικού εθνικισμού.
Μπορούν άραγε τα επιχειρηματικά deals να αποτελέσουν ένα μηχανισμό εξομάλυνσης των διπλωματικών διαφορών; Κάτι τέτοιο έχει επιδιωχτεί στο παρελθόν με την επένδυση της Εθνικής Τράπεζας στην Τουρκία, αλλά τελικά δεν λειτούργησε. Κι αυτό διότι χρειάζεται πολιτική βούληση, η οποία επί Finansbank υπήρχε σε ένα μικρό βαθμό, ενώ σήμερα απουσιάζει παντελώς.
Δεν έχουμε αμφιβολία ότι το μέλλον της Ελλάδας περνάει και μέσα από την εμπορική συνεργασία με την Τουρκία. Για το αντίστροφο θα πρέπει να πειστούν και οι γείτονες, οι οποίοι σήμερα φαίνεται να μην το πιστεύουν. Κι εδώ ακριβώς είναι το πρόβλημα.
Η Τουρκία δεν δέχεται ότι μπορεί να καταφέρει πράγματα συνεργατικά. Τα θέλει όλα για τον εαυτό της. Τα σύνορα της καρδιάς της περιλαμβάνουν αξιώσεις που δεν μπορούν να γίνουν ανεκτές. Η σύγκρουση βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη. Και στο πλαίσιο αυτό δύσκολα θα βρεθούν και θα εφαρμοστούν λύσεις. Οπότε και η ελληνική διπλωματία είναι υποχρεωμένη να κάνει άλματα. Μέχρι το Νέο Δελχί και ακόμη πιο μακριά αν χρειαστεί.
Θανάσης Μαυρίδης
