Όταν ήμουν μικρό παιδί και έχανα τα πρώτα μου χρήματα στις αγορές, ένα από τα βασικότερα μαθήματα που πήρα ήταν να μην πιστεύω το προφανές! Ότι δεν υπάρχουν βεβαιότητες στα χρηματιστήρια, όπως και στην ζωή. Ή αλλιώς, οι μεγάλες καταστροφές κρύβονται κάτω από ένα υπόστρωμα που υπόσχεται τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια. Τότε, λοιπόν, στα χρόνια της αθωότητας, μάθαμε ότι πρέπει πάντα να υπάρχει ένα ταμείο για τις δύσκολες ώρες. Για τις μεγάλες χρηματιστηριακές καταστροφές. Λέγεται και plan b!
Τις προάλλες που έγραφα για τον κίνδυνο που μπορεί να μας προκύψει από τις αγορές του εξωτερικού, κάποιος αναγνώστης διαμαρτυρήθηκε έντονα επειδή χαλάγαμε το «εορταστικό κλίμα» στο ελληνικό χρηματιστήριο. Ένας άλλος μας επισήμανε ότι υπάρχει πόλεμος στην Ουκρανία και παρόλα αυτά οι αγορές αντέχουν. Τους είπα το εξής: Δεν είμαι μάντης για να μπορώ να προβλέψω τα γεγονότα. Αλλά και μην πιστεύετε όποιον σας λέει ότι ξέρει τα μελλούμενα. Απατεώνας θα είναι. Εκείνο που πρέπει σε κάθε περίπτωση να έχουμε υπόψη μας είναι ότι οι χρηματιστηριακές κρίσεις είναι αναπόφευκτες και ότι ο μόνος τρόπος για να τις αντιμετωπίσει κανείς είναι να έχει ρευστότητα.
Κι η αλήθεια είναι ότι έχουν περάσει πολλά χρόνια δίχως να ακουστούν οι σειρήνες του συναγερμού. Κάποια στιγμή θα συμβεί! Είναι τόσο σίγουρο όσο και το ότι κάποια στιγμή όλοι θα φύγουμε απ' αυτό τον κόσμο. Είναι η μοναδική βεβαιότητα που ισχύει. Δεν ξέρουμε τον πότε, τον χρόνο εκδήλωσης του γεγονότος.
Κατανοούμε ότι υπάρχει μία ολόκληρη γενιά επενδυτών που δεν ξέρει τι σημαίνει χρηματιστηριακή κρίση. Να διαπραγματεύονται αξίες σε απίστευτα χαμηλές τιμές, επειδή όλοι πετάνε τις μετοχές τους από το παράθυρο. Και είναι πολύ άδικο όταν αυτό συμβαίνει. Ας το πιστέψουν, λοιπόν, ότι είναι κάτι που θα συμβεί. Και ας μπουν στη λογική της δημιουργίας ενός ταμείου για την περίοδο εκείνη. Μας λέγανε τότε, στις κρίσεις, ότι υπήρχαν επαγγελματίες που προετοιμαζόντουσαν μόνο για εκείνες τις μέρες της μεγάλης αναταραχής. Κι ένα δίκιο το είχαν! Οι διακυμάνσεις των μετοχών τους έδιναν την ευκαιρία να διεκδικήσουν κέρδη που δεν θα τολμούσαν καν να σκεφτούν στις εποχές που το παιγνίδι ήταν εύκολο και κέρδιζαν όλοι.
Ρευστότητα και πάλι ρευστότητα. Και ας σας θεωρούν όλοι άτολμο, συντηρητικό. Καλύτερα άτολμος, παρά πτωχός. Οι χρηματιστηριακές κρίσεις είναι σαν τους σεισμούς. Όσο περισσότερο αργούν, τόσο πιο καταστροφικές γίνονται...
Θανάσης Μαυρίδης
