Γράφει ο Rainer Zitelmann
Η Αμερική δεν είναι πλέον η γη της ελευθερίας. Αυτό είναι ένα από βασικά πορίσματα του Δείκτη Οικονομικής Ελευθερίας για το 2022 που δημοσιεύει το έγκριτο Heritage Foundation κάθε χρόνο από το 1995. Ο δείκτης καταγράφει το πόσο οικονομικά ελεύθερη ή ανελεύθερη είναι η εκάστοτε χώρα, και μπορεί να θεωρηθεί μια «κλίμακα καπιταλισμού».
Η μελέτη αναφέρει: «Ιδιαίτερα αξιοσημείωτη είναι η συνεχιζόμενη πτώση των Ηνωμένων Πολιτειών στην κατηγορία των ως επί το πλείστον ελεύθερων’ χωρών. Οι ΗΠΑ έπεσαν στη 25η θέση, τη χαμηλότερη κατάταξή τους στη 28χρονη ιστορία του Δείκτη. Η κύρια αιτία της διάβρωσης της οικονομικής ελευθερίας της Αμερική είναι οι υπερβολικές κρατικές δαπάνες, που οδήγησαν σε αύξηση του ελλείμματος και του βάρους του χρέους». Οι συγγραφείς της μελέτης ασκούν κριτική στις πολιτικές του Τζο Μπάιντεν, οι οποίες, έχουν ως στόχο να αλλάξουν θεμελιωδώς τόσο τη χώρα, όσο και την οικονομία. Κατά το 2005 και το 2006, οι ΗΠΑ βαθμολογήθηκαν με 81,2 στον δείκτη, αλλά σήμερα, με βαθμολογία 72,1 βρίσκονται σε χειρότερη θέση απ’ ό,τι το 1995, όταν ο δείκτης δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά (76,7).
Το Ηνωμένο Βασίλειο - πίσω από χώρες όπως η Γερμανία, η Νότια Κορέα, η Χιλή, η Τσεχία και η Αυστρία - βρίσκεται μόλις στη 24η θέση με επίδοση 72,7. Και εδώ, η επίδοση αυτή είναι η χειρότερη που σημειώθηκε καθ’ όλη την ύπαρξη του δείκτη (πέρσι, το Ηνωμένο Βασίλειο είχε επίδοση 78,4, ενώ το 1995 η επίδοσή του ήταν 77,9).
Η πτώση αυτή έχει ακόμη πιο δραματικό χαρακτήρα στην Κίνα, της οποίας η επίδοση στον δείκτη έπεσε από το 58,4 πέρσι σε μόλις 48 φέτος - μια μείωση 10 ποσοστιαίων μονάδων. Αυτής της έκτασης οι πτώσεις είναι σπάνιες στην ιστορία του δείκτη. Η επίδοση της Κίνας δεν υπήρξε τόσο χαμηλή από το 1995 που άρχισε να δημοσιεύεται ο δείκτης, όταν η Κίνα βαθμολογήθηκε με 52.
Το γεγονός ότι η οικονομική ελευθερία ελαττώνεται στις δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου είναι μια κακή είδηση και για τον υπόλοιπο πλανήτη. Και αυτό γιατί μεσοπρόθεσμα, μια μείωση της οικονομικής ελευθερίας οδηγεί πάντα σε οικονομικές απώλειες και σε επιβράδυνση της ανάπτυξης ή ακόμη και σε υποχώρηση της ευημερίας.
Η άνοδος της Κίνας στον δείκτη τα τελευταία 40 χρόνια είναι το αποκλειστικό αποτέλεσμα της εισαγωγής της ιδιωτικής ιδιοκτησίας και καπιταλιστικών μεταρρυθμίσεων που μείωσαν την επιρροή του κράτος. Τα τελευταία χρόνια ωστόσο αυτή η τάση άρχισε να αναστρέφεται. Ο διακεκριμένος Κινέζος οικονομολόγος Weiying Zhang προειδοποίησε πρόσφατα σε ένα άρθρο του στο Journal of Chinese Economic and Business Studies ότι «η υποβάθμιση του ρόλου της αγοράς και η εισαγωγή περισσότερων κρατικών παρεμβάσεων αποτελεί κυρίαρχη πολιτική πρακτική» τα τελευταία χρόνια. Ο Ζανγκ συνεχίζει: «Κατά τη γνώμη μου, η οικονομία της αγοράς είναι το μόνο σύστημα μέσω του οποίου μπορεί να επιτευχθεί η κοινή ευημερία… Αν η Κίνα προσπαθήσει να πετύχει την ευημερία των πολιτών της μέσω της αποδόμησης των αγορών και κρατικών πολιτικών αναδιανομής αντί να συνεχίσει τη μετάβαση προς τις αγορές, το αποτέλεσμα δεν μπορεί να είναι άλλο από την επιστροφή στην κοινή φτώχεια».
Με την ευημερία πολλών από των μεγαλύτερων χωρών του κόσμου να εξαρτάται τόσο έντονα από τις οικονομικές εξελίξεις στην Κίνα, η μείωση της οικονομικής ελευθερίας στη χώρα αυτή στέλνει ένα προειδοποιητικό σήμα και στον υπόλοιπο κόσμο.
Σύμφωνα με τον δείκτη, οι πλέον οικονομικά ελεύθερες χώρες του κόσμου είναι η Σιγκαπούρη, η Ελβετία, η Ιρλανδία, η Νέα Ζηλανδία και το Λουξεμβούργο, ενώ οι λιγότερο ελεύθερες είναι η Κούβα, η Βενεζουέλα και η Βόρεια Κορέα.
Το κατά κεφαλή ακαθάριστο εθνικό προϊόν στις χώρες που χαρακτηρίζονται «οικονομικά ελεύθερες» ήταν 73.973 δολάρια, στις «ως επί το πλείστον ελεύθερες χώρες» 45.519 δολάρια, στις «μετρίως ελεύθερες» χώρες 21.803 δολάρια, στις «ως επί το πλείστον ανελεύθερες» χώρες 9.917 δολάρια, και στις «καταπιεσμένες» χώρες 7.096 δολάρια - μια απόδειξη, αν όντως χρειάζεται απόδειξη, ότι η ευημερία, η ελευθερία και ο καπιταλισμός συνδέονται άρρηκτα.
--
Ο Rainer Zitelmann είναι διδάκτωρ Ιστορίας και Κοινωνιολογίας. Έχει γράψει 22 βιβλία. Έχει διδάξει στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου και υπήρξε επικεφαλής τομέα μιας μεγάλης γερμανικής εφημερίδας. Αυτό το άρθρο βασίζεται στο βιβλίο του The Power of Capitalism.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 7 Μαρτίου 2022 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του CapX.co και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
