Του Daniel J. Mitchell*
Όταν συζητώ με κάποιον από τους Αριστερούς μου φίλους για τα ελλείμματα, συχνά η εμπειρία είναι παράξενη, καθώς κανείς από τους δυο μας δεν νοιάζεται στην πραγματικότητα για τα ελλείμματα καθαυτά.
Συγκράτηση εναντίον αύξησης φόρων
Αντιθέτως, το δικό μου κίνητρο είναι η επιθυμία να συρρικνωθεί το βάρος των κρατικών δαπανών, γι'' αυτό και υπερασπίζομαι την συγκράτηση των δαπανών αντί για αυξήσεις στους φόρους που θα “τάιζαν το θεριό”.
Αντίστοιχα, οι Αριστεροί θέλουν μεγαλύτερο κράτος, οπότε υπερασπίζονται την αύξηση των φόρων που θα επιτρέψει περισσότερες δαπάνες και αναδιανομή.
Αισθάνομαι πάντως πως έχω ένα πλεονέκτημα σ'' αυτές τις συζητήσεις, καθώς έχω να μοιραστώ μαζί τους τον πίνακα με τα κράτη που πέτυχαν σπουδαία αποτελέσματα όταν οι ονομαστικές τους δαπάνες αυξήθηκαν κατά λιγότερο από 2% ετησίως.
[Πηγή: Βάση Δεδομένων World Economic Outlook του ΔΝΤ, οι δαπάνες σε όλα τα επίπεδα του κράτους]
Ο πίνακας αυτός καταδεικνύει ότι τα κράτη που περιορίζουν τις δαπάνες τους για περιόδους πολλών ετών μειώνουν το πρόβλημα του υπερβολικού κράτους καθώς και αντιμετωπίζουν το σύμπτωμα αυτού του προβλήματος – τα ελλείμματα.
Στη συνέχεια ζητώ από τους Αριστερούς μου φίλους να μοιραστούν μαζί μου τους δικούς τους πίνακες που δείχνουν εκείνα τα κράτη που πέτυχαν καλές επιδόσεις μέσω της αύξησης των φόρων. Και η απάντηση είναι... μια άβολη σιωπή, που ακολουθείται από προσπάθειες να αλλάξει το θέμα. Συχνά νομίζω ότι μπορεί κανείς ακόμη και να ακούσει στο βάθος το τραγούδι των γρύλων.
Το επισημαίνω αυτό γιατί έχω τώρα ακόμη ένα κράτος να προσθέσω στη συλλογή μου.
Από την αρχή της προηγούμενης δεκαετίας μέχρι και το δημοσιονομικό έτος 2009-2010, οι κρατικές δαπάνες στο Ηνωμένο Βασίλειο αυξάνονταν κατά 7,1% ετησίως, πολύ πιο γρήγορα από την ανάπτυξη του παραγωγικού τομέα της οικονομίας. Το αποτέλεσμα ήταν ένα ολοένα και μεγαλύτερο μέρος της ιδιωτικής οικονομίας να εκτρέπεται στους πολιτικούς και τους γραφειοκράτες.
Από το δημοσιονομικό έτος 2010-2011 όμως, οι αρμόδιοι άρχισαν να συμμορφώνονται με τον Χρυσό μου Κανόνα και έκτοτε οι δαπάνες αυξάνοντα κατά 1.6% ετησίως κατά μέσο όρο.
Και όπως μπορείτε να δείτε σ'' αυτό το γράφημα που ετοίμασε το Institute for Fiscal Studies, αυτή η μετριοπαθής δημοσιονομική συγκράτηση απέδωσε μεγάλα οφέλη. Το βάρος των κρατικών δαπανών μειώθηκε σημαντικά, πέφτοντας από το 45% του εθνικού εισοδήματος στο 40.
Πηγή: Office for Budget Responsibility, “Public finances databank”, Νοέμβριος 2016, http://budgetresponsibility.org.uk/data/.]
Αυτό σημαίνει περισσότεροι πόροι στα χέρια ιδιωτών, πράγμα που σημαίνει καλύτερες οικονομικές επιδόσεις.
Αυτό όμως δεν φτάνει.
Ας μοιραστώ όμως μαζί σας κάποια σημεία που αξίζουν την προσοχή μας. Η δημοσιονομική πολιτική είναι μόνο ένα μικρό μέρος του τι καθορίζει την καλή πολιτική γενικά, μόλις το 20% του βαθμού μιας χώρας σύμφωνα με τον Δείκτη Παγκόσμιας Οικονομικής Ελευθερίας (Economic Freedom of the World).
Έτσι, η συγκράτηση των δαπανών θα πρέπει να συνοδεύεται από την ελευθερία του εμπορίου, από ένα εύρωστο νόμισμα, από μια λογική ρυθμιστική δομή, και από καλή διακυβέρνηση. Επιπλέον, όπως βλέπουμε στην τραγωδία της Ελλάδας, η συγκράτηση των δαπανών δεν οδηγεί καν σε σωστή δημοσιονομική πολιτική αν συνοδεύεται από τεράστιες αυξήσεις στους φόρους.
Ευτυχώς, το Ηνωμένο Βασίλειο είναι αρκετά λογικό, πράγμα που εξηγεί το γιατί η χώρα καταλαμβάνει τη δέκατη θέση στον Δείκτη Παγκόσμιας Οικονομικής Ελευθερίας. Αξίζει όμως να επισημανθεί ότι το χαμηλότερο σκορ της χώρας είναι στο “μέγεθος του κράτους”, έτσι τα πρόσφατα καλά νέα για την συγκράτηση των δαπανών χρειάζεται να είναι η αρχή ενός μεγάλου ταξιδιού.
ΥΓ. Οι ΗΠΑ πέτυχαν σπουδαία αποτελέσματα χάρη στην συγκράτηση των δαπανών κατά τα έτη 2009-2014. Θα είναι ενδιαφέρον να δούμε αν οι Ρεπουμπλικανοί πετύχουν καλύτερα αποτελέσματα με τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
Ανατύπωση από το blog International Liberty.
--
Ο Daniel J. Mitchel είναι senior fellow στο Cato Institute, που ειδικεύεται στην δημοσιονομική πολιτική και ιδίως στην φορολογική μεταρρύθμιση, τον διεθνή φορολογικό ανταγωνισμό και το οικονομικό βάρος των κρατικών δαπανών. Ακόμη, είναι μέλος της συντακτικής ομάδας του Cayman Financial Review.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 11 Φεβρουαρίου 2017 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Foundation for Economic Education και τη συνεργασία του ΚΕΦΙΜ “Μάρκος Δραγούμης”.
