Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς, ότι λίγο περισσότερο από ένα χρόνο πριν, το bot Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) ChatGPT παρουσιάστηκε στο ευρύ κοινό, δίνοντάς μας μια γεύση της μεταμορφωτικής δύναμης των τεχνολογιών της Τεχνητής Νοημοσύνης. Σήμερα, 100 εκατ. άνθρωποι χρησιμοποιούν το ChatGPT κάθε εβδομάδα.
Παρά τις πρωτοποριακές της δυνατότητες, ο φόβος για τις νέες τεχνολογίες της Τεχνητής Νοημοσύνης άρχισε γρήγορα να εμφανίζεται. Λίγο μετά την εμφάνιση του ChatGPT, κάποια σχολεία και σχολικές περιφέρειες άρχισαν να το απαγορεύουν. Δεδομένου ότι το bot μπορεί να δημιουργήσει μια καλά διατυπωμένη απάντηση σε οποιαδήποτε προτροπή για τη δημιουργία ενός δοκιμίου μέσα σε δευτερόλεπτα, οι εκπαιδευτικοί ανησυχούσαν αυτό ότι θα οδηγούσε σε εκτεταμένη αντιγραφή εκ μέρους των μαθητών.
Ένας συντηρητικός σχολιαστής θεμάτων εκπαίδευσης υποστήριξε μάλιστα ότι το ChatGPT θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια επιστροφή της καλλιγραφίας στην τάξη.
Αλλά οι συντηρητικοί δεν είναι οι μόνοι που αντιδρούν στα αναδυόμενα εργαλεία της Τεχνητής Νοημοσύνης με οπισθοδρομικές πολιτικές και πρακτικές. Τον Οκτώβριο, η κυβέρνηση Μπάιντεν εξέδωσε ένα εκτελεστικό διάταγμα που θέσπιζε ομοσπονδιακά πρότυπα για την τεχνητή νοημοσύνη που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν αποτρεπτικά στην τεχνολογική πρόοδο.
Ο ειδικός σε θέματα καινοτομίας Adam Thierer, έγραψε ότι «το εκτελεστικό διάταγμα συνιστά μια πιθανή αλλαγή πορείας στην προσέγγιση της χώρας έναντι των αγορών ψηφιακής τεχνολογίας, καθώς οι υπεύθυνοι για τη χάραξη ομοσπονδιακής πολιτικής φαίνονται πρόθυμοι να απορρίψουν το μοντέλο της ανοιχτής καινοτομίας που κατέστησε τις αμερικανικές εταιρείες παγκόσμιους ηγέτες σε σχεδόν κάθε τομέα της τεχνολογίας υπολογιστών και της ψηφιακής τεχνολογίας.
Με τις Ηνωμένες Πολιτείες να αντιμετωπίζουν σήμερα έναν σκληρό ανταγωνισμό από παγκόσμιες εταιρείες Τεχνητής Νοημοσύνης στην Κίνα και σε άλλες χώρες, υπάρχει ο κίνδυνος η χώρα να κλείσει τους καινοτόμους των αλγορίθμων σε ένα ρυθμιστικό κλουβί, φορτώνοντάς τους με πολλά επίπεδα γραφειοκρατικής αδειοδότησης προκειμένου να ξεκινήσει το οποιοδήποτε νέο προϊόν ή υπηρεσία».
Λίγες μέρες πριν η κυβέρνηση Μπάιντεν εκδώσει την οδηγία της, ο επιχειρηματίας και επενδυτής Marc Andresseen εξήγησε ότι οποιαδήποτε ιεραρχική παύση των αναδυόμενων τεχνολογιών θα προκαλέσει μεγάλη ζημιά καθώς θα εμποδίσει τόσο την ενίσχυση της ατομικής ευημερίας όσο και τη συλλογική ανθρώπινη πρόοδο.
Ο Andreessen, ο οποίος δημιούργησε το πρόγραμμα περιήγησης ιστού Mosaic και συνίδρυσε το Netscape καθώς και την κορυφαία εταιρεία επιχειρηματικών κεφαλαίων Andreessen Horowitz, έγραψε στο 5.000 λέξεων Techno-Optimist Manifesto του (Μανιφέστο Τεχνολογικής Αισιοδοξίας): «Πιστεύουμε ότι η τεχνολογία απελευθερώνει. Απελευθερώνει το ανθρώπινο δυναμικό. Απελευθερώνει την ανθρώπινη ψυχή, το ανθρώπινο πνεύμα. Διευρύνει το τι μπορεί να σημαίνει να είναι κανείς ελεύθερος, να αυτοπραγματώνεται, να είναι ζωντανός. Πιστεύουμε ότι η τεχνολογία διευρύνει το τι μπορεί να σημαίνει να είναι κανείς άνθρωπος».
Όπως και ο Andreessen, είμαι τεχνο-αισιόδοξη. Παρά τους υπερβολικούς φόβους για την τεχνητή νοημοσύνη στις σχολικές τάξεις και τις εκκλήσεις για επιστροφή στην προ-ψηφιακή παιδαγωγική μέθοδο, πιστεύω ότι η τεχνητή νοημοσύνη και άλλες αναδυόμενες τεχνολογίες θα μεταμορφώσουν την εκπαίδευση προς το καλύτερο. Κατ’ αρχάς, αυτές οι τεχνολογίες έχουν τη δυνατότητα να επιταχύνουν την αυτόνομη εκπαίδευση, δίνοντας τη δυνατότητα στους νέους να αναλάβουν τον έλεγχο για τη δική τους μάθηση.
Αποφάσισα να ξεκινήσω το 2024 με μια συζήτηση στο LiberatED Podcast για την Τεχνητή Νοημοσύνη, τις αναδυόμενες τεχνολογίες και το μέλλον της μάθησης με τον ιδρυτή μικροσχολείων και επιχειρηματία στο πεδίο της τεχνολογίας Tobin Slaven.
Ο Slaven, τεχνοαισιόδοξος κι αυτός, ίδρυσε το 2022 την Acton Academy Fort Lauderdale και πρόσφατα τη vPAL Labs, μια νεοφυή εταιρία που έχει ως αντικείμενο να δημιουργήσει «συνοδοιπόρους Τεχνητής Νοημοσύνης» που συνδυάζουν τους ρόλους του προσωπικού δασκάλου, του life coach και του μέντορα.
Το μικροσχολείο του Slaven είναι μέρος του παγκόσμιου δικτύου Acton Academy που περιλαμβάνει περισσότερα από 300 ανεξάρτητα μαθητοκεντρικά σχολεία τα οποία υπηρετούν χιλιάδες μαθητές. Επωάζει την νεοφυή του στν τεχνητή νοημοσύνη στο σχολείο του για να δοκιμάσει διάφορους τρόπους με τους οποίους ο συνοδοιπόρος vPAL AI μπορεί να υποστηρίξει την αυτονομία των μαθητών.
Σύμφωνα με τον Slaven: «Καθώς εστιάζουμε τόσο πολύ στη συμπεριφορά που κατευθύνεται ή καθοδηγείται από τον μαθητή, έχουν για μας πολύ ενδιαφέρον τα εργαλεία που μπορούμε δώσουμε στους μαθητές και τους επιτρέπουν να λειτουργούν ανεξάρτητα και να μην χρειάζεται να φωνάζουν έναν ενήλικα να έρθει και να τους σώσει ή να ενοχλήσουν τους φίλους τους που προσπαθούν επίσης να εστιάσουν στη δική τους δουλειά - κάτι που τους επιτρέπει να είναι πιο λειτουργικοί και ανεξάρτητοι. Και αυτό ακριβώς βλέπω σε αυτόν τον κόσμο της εξατομικευμένης εκπαίδευσης που έρχεται με την τεχνητή νοημοσύνη».
Ο φόβος έναντι των νέων τεχνολογιών, και η επιθυμία να τις ελέγξουμε, μπορεί να έχει να κάνει περισσότερο με τον φόβο έναντι των ελεύθερων ανθρώπων και του απελευθερωτικού δυναμικού των νέων τεχνολογιών, παρά με την ίδια την τεχνολογία.
Είτε πρόκειται για το τυπογραφείο που φέρνει βιβλία στις μάζες, είτε για το διαδίκτυο που επιτρέπει τη δημιουργία περιεχομένου και την ανταλλαγή γνώσεων από απλούς ανθρώπους σε πρωτοφανή κλίμακα, είτε για τα bot της Τεχνητής Νοημοσύνης στην τάξη που αμφισβητούν τις παραδοσιακές εκπαιδευτικές πρακτικές που κατευθύνονται από τους δασκάλους, οι νέες τεχνολογίες ανατρέπουν ριζωμένες δομές εξουσίας μέσω της αποκέντρωσης και της εξατομίκευσης.
«Η τεχνολογία δεν είναι τίποτα», είπε ο συνιδρυτής της Apple, Steve Jobs. «Αυτό που είναι σημαντικό είναι να έχεις πίστη στους ανθρώπους, ότι κατά βάση είναι καλοί και έξυπνοι, και αν τους δώσεις εργαλεία, θα δημιουργήσουν με αυτά υπέροχα πράγματα».
Αν αντικαταστήσουμε τον φόβο για τις νέες τεχνολογίες με την πίστη στους ελεύθερους ανθρώπους θα απελευθερώσουμε την καινοτομία και θα επιταχύνουμε το ανθρώπινο δυναμικό, την πρόοδο και την ευημερία. Στην εκπαίδευση, αυτό σημαίνει να εγκαταλείψουμε τις ανησυχίες για την τεχνητή νοημοσύνη στην τάξη και να φανταστούμε τι είναι δυνατό να πετύχουμε όταν οι νέοι αποκτήσουν πραγματικά την ελευθερία να μάθουν.
* Η Kerry McDonald είναι διακεκριμένη ερευνήτρια εκπαιδευτικών θεμάτων στο Foundation for Economic Education
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 5 Ιανουαρίου 2024 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Foundation for Economic Education και τη συνεργασία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.
