Του Lawrence W. Reed
Στις 16 Ιουνίου, 1992, η Daily Telegraph δημοσίευσε την προκλητική δήλωση του πρώην ηγέτη της Σοβιετικής Ένωσης Μιχαήλ Γκορμπατσόφ: «Ο Ιησούς ήταν ο πρώτος σοσιαλιστής, ο πρώτος που αναζήτησε μια καλύτερη ζωή για την ανθρωπότητα».
Ίσως θα έπρεπε η δήλωση του πρώην «τσάρου» της USSR να θεωρηθεί τουλάχιστον απρόσεχτη ή ακόμα και απαράδεκτη. Ένας άνθρωπος που ανέβηκε στην κορυφή μιας άθεης αυτοκρατορίας με ένα θλιβερό ιστορικό σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, πιθανότατα δεν υπήρξε ποτέ καλός μελετητής της Βίβλου. Από την άλλη όμως, σίγουρα ήξερε ότι αν ο σοσιαλισμός δεν ήταν τίποτα περισσότερο από την αναζήτηση «μιας καλύτερης ζωής για την ανθρωπότητα», τότε ο Ιησούς δεν θα ήταν ο πρώτος υπέρμαχος αυτής της διεκδίκησης.
Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος Χριστιανός για να διαπιστώσει το λάθος του Γκορμπατσόφ. Μπορεί να είναι ένα άτομο οποιασδήποτε πίστης ή με καθόλου πίστη για όλα. Απλά, πρέπει να εκτιμήσει τα γεγονότα, την ιστορία και τη λογική. Μπορεί ακόμη και να είναι κάποιος Σοσιαλιστής - αλλά με ανοιχτό μυαλό - για να συνειδητοποιήσει ότι ο Ιησούς δεν ανήκε στο στρατόπεδο του.
Ας προσδιορίσουμε πρώτα τον όρο Σοσιαλισμό, που το σχόλιο του Γκορμπατσόφ δεν κάνει τίποτε άλλο παρά να αλλοιώνει ως έννοια. Ο σοσιαλισμός δεν είναι μόνο ευτυχείς σκέψεις, νεφελώδεις φαντασιώσεις, καλές προθέσεις, ή τα παιδιά που μοιράζονται στις Απόκριες την καραμέλα τους. Σε ένα σύγχρονο πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο, ο σοσιαλισμός δεν είναι εθελοντισμός, όπως η ζωή των προσκόπων. Κεντρικό του χαρακτηριστικό είναι η συγκέντρωση της εξουσίας για να επιτευχθούν δια της βίας ένας ή περισσότεροι (ή συνήθως όλοι) από αυτούς τους σκοπούς: κεντρικός σχεδιασμός της οικονομίας, κρατική ιδιοκτησία ακινήτων, καθώς και αναδιανομή του πλούτου. Καμία ρητορική τύπου «έχουμε κάνει τα πάντα για σένα" ή «αυτό είναι για το καλό σου» ή «βοηθάμε τους ανθρώπους» δεν μπορεί να το διαγράψει την παραπάνω θέση. Αυτό που κάνει τον σοσιαλισμό σοσιαλισμό είναι το γεγονός ότι δεν μπορεί κανείς να τον αποφύγει..., ένα σημείο που πολύ εύγλωττα εξηγεί παρακάτω ο David Boaz από το Ινστιτούτο Cato:
Μια διαφορά μεταξύ Φιλελευθερισμού- ως προσωπική επιλογή βασισμένη σε ένα σύστημα ελευθερίας- και Σοσιαλισμού είναι ότι μια σοσιαλιστική κοινωνία δεν μπορεί να ανεχθεί τις ομάδες των ανθρώπων που ασκούν την ελευθερία, αλλά μια φιλελεύθερη κοινωνία μπορεί άνετα να επιτρέψει στους ανθρώπους να επιλέξουν εθελοντικά τον σοσιαλισμό. Αν μια ομάδα ανθρώπων - ακόμη και μια πολύ μεγάλη ομάδα - ήθελε να αγοράσει γη και να την κατέχει από κοινού, είναι ελεύθερη να το πράξει. Η φιλελεύθερη έννομη τάξη θα απαιτούσε μόνο ότι κανείς δεν εξαναγκάζεται να ενταχθεί ή να εγκαταλείψει την περιουσία του.
Η κυβέρνηση επίσης, μικρή ή μεγάλη, είναι η μόνη οντότητα στην κοινωνία που διαθέτει το νομικό μονοπώλιο στη χρήση βίας. Εν τω μεταξύ, όσο αναγκάζεται να κινείται εναντίον του λαού, τόσο περισσότερο περιορίζει τις επιλογές του κρατώντας τον εξαρτημένο από τις ιδιοτροπίες των αφεντικών του. Με λίγα λόγια, η κοινωνία γίνεται ακόμα πιο σοσιαλιστική και ανελεύθερη. Κάποιος αναγνώστης βέβαια, θα μπορούσε να αντιταχθεί στην περιγραφή αυτή, επιμένοντας ότι για να «κοινωνικοποιηθεί» παίρνει απλά κάποιο «μέρισμα» και «βοηθά τους ανθρώπους» στην πορεία τους προς την ευδαιμονία. Μόνο που στην πραγματικότητα, αυτή είναι μία συζήτηση για νήπια. Η ουσία βρίσκεται στο πώς ορίζει κάνεις το σύστημα. «Κάν ''το με τη χρήση βίας και αυτό είναι Σοσιαλισμός!», εκεί καταλήγουμε. «Κάν ''το μέσω της πειθούς, της ελεύθερης βούλησης και με σεβασμό στα δικαιώματα ιδιοκτησίας και αυτό είναι κάτι εντελώς διαφορετικό.
Ώστε λοιπόν, ήταν ο Ιησούς πραγματικά σοσιαλιστής; Οι προσπάθειές του όλες επικεντρώνονταν στην αναδιανομή του εισοδήματος προκειμένου να τιμωρήσει τους πλούσιους και να βοηθήσει τους φτωχούς;
Άκουσα για πρώτη φορά «Ο Ιησούς ήταν ένας σοσιαλιστής» και «ο Ιησούς ήταν ένας αναδιανομέας» περίπου σαράντα χρόνια πριν. Ήμουν μπερδεμένος. Είχα πάντα στον νου μου το μήνυμα του Ιησού σαν την πιο σημαντική απόφαση που ένα πρόσωπο παίρνει στην επίγεια ζωή του ώστε να γίνει αποδεκτός ή απορριπτέος με την ιδιότητα του σωτήρα! Η απόφαση αυτή ήταν σαφώς μια πολύ προσωπική και εθελοντική επιλογή. Και βεβαίως, ενίσχυε την εσωτερική και πνευματική ανανέωση ως μία πολύ πιο κρίσιμη ποιοτική αξία από τα υλικά πράγματα. Αναρωτήθηκα, «Πώς θα μπορούσε ο ίδιος ο Ιησούς να υποστηρίξει τη χρήση βίας για να πάρει τα πράγματα από κάποιον και να τα δώσει σε άλλους;». Απλά δεν μπορούσα να τον φανταστώ να υποστηρίζει μία πολιτική καταναγκασμού με πρόστιμο ή ποινή φυλάκισης για τους ανθρώπους που δεν θέλουν να συμμετέχουν σε επισιτιστικά προγράμματα ή συσσίτια για φτωχούς.
Περίμενε λίγο. Ποια ήταν η απάντηση του Ιησού, όταν οι Φαρισαίοι προσπάθησαν να τον ξεγελάσουν και να καταγγείλουν του Ρωμαίους που επέβαλαν φόρο; «Απόδοτε τα του Καίσαρος τω Καίσαρι και τα του Θεού τω Θεώ!» Ναι, πράγματι, αυτό ακριβώς έκανε. Η περίφημη ρήση βρέθηκε για πρώτη φορά στο Ευαγγέλιο του Ματθαίου, 22: 15-22, και αργότερα στο Ευαγγέλιο του Μάρκου, 12: 13-17. Παρατηρήστε λοιπόν ότι τα πάντα εξαρτώνται, ακριβώς από αυτά που πραγματικά ανήκουν στον Καίσαρα και από όσα τυχόν δεν του ανήκουν. Πράγμα το οποίο αποτελεί μια βέβαιη απόδειξη και ισχυρή υποστήριξη των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας. Ο Ιησούς δεν είπε ποτέ «Όλα ανήκουν στον Καίσαρα, φτάνει μόνο ο Καίσαρας να το ζητήσει, και δεν έχει καμία σημασία πόσο κανείς τα επιθυμεί, πώς τα απέκτησε ή πώς επιλέγει να τα ξοδέψει».
Το ερώτημα είναι αν μπορεί κανείς να καθορίζει τις Γραφές με την δική του υποκειμενική σκοπιά, δίνοντας την ερμηνεία που θέλει, συμπεραίνοντας πως ο Ιησούς υποστηρίζει τη βίαιη αναδιανομή του πλούτου από τις πολιτικές αρχές.
«Μα ο Ιησούς δεν είπε ότι ήρθε για να τηρήσει τον νόμο;» μπορεί κανείς να ρωτήσει. Ναι, στο Κατά Ματθαίον 5: 17-20 δηλώνει «δεν έχω έρθει να καταργήσω τον νόμο ή τους προφήτες. Δεν έχω έρθει να καταργήσω τίποτα αλλά να εκπληρώσω!». Στο Κατά Λουκάν 24:44, ο ίδιος το διευκρινίζει αυτό όταν λέει «Τα πάντα πρέπει να εκπληρωθούν από αυτά που είναι γραμμένα για μένα στο νόμο του Μωυσή, στους Προφήτες και στους Ψαλμούς». Δεν έλεγε, «Όποια και αν είναι οι νόμοι, η κυβέρνηση επιβάλλει τα πάντα και με επικαλείται κατά το δοκούν»; Μιλούσε ειδικά για του Μωσαϊκό νόμο (κυρίως για τις Δέκα Εντολές) και τις προφητείες από τον δικό του ερχομό.
[…..]
Σε ό τι αφορά την εντολή «Ου κλέψεις», αν οι άνθρωποι μπουν στον πειρασμό να κλέψουν, η δέκατη εντολή απευθύνεται σ΄αυτούς δημιουργώντας ένα από τα κύρια αντικίνητρα για κλοπή (και για αναδιανομή): «Δεν θα επιθυμήσεις αυτό που ανήκει στον πλησίον σου». Με άλλα λόγια, αν δεν είναι δικά σου, κράτα το χέρι σου μακριά απ΄αυτά.
[…..]
«Τι γίνεται με την ιστορία του Καλού Σαμαρείτη; Θεωρείς ότι δεν αφορά τα κυβερνητικά προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας ή αναδιανομής;» θα ρωτήσετε. Η απάντηση είναι ένα εμφατικό «Όχι!» Εξετάστε τις λεπτομέρειες της ιστορίας, όπως καταγράφεται στο Κατά Λουκάν 10: 29-37: […] Ο Καλός Σαμαρείτης θέλει να βοηθήσει ένα άτομο άπορο οικειοθελώς από αγάπη και συμπόνια. Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι χρωστάει τίποτα για τον άνθρωπο που έχει ανάγκη ή ότι ήταν το καθήκον μιας πολιτικής πράξης να βοηθήσει ανήμπορους με τα χρήματα άλλων ανθρώπων.
Επιπλέον, ο Ιησούς ποτέ δεν απαίτησε την ισότητα του υλικού πλούτου, πόσο μάλλον την χρήση πολιτικής βίας για να το πετύχουμε. Ακόμα και σε περιπτώσεις μεγάλης ανάγκης. Στο βιβλίο του, «Τα Οικονομικά της Βίβλου», ο θεολόγος RC Sproul Jr. σημειώνει ότι ο Ιησούς «θέλει οι φτωχοί να βοηθηθούν», αλλά όχι υπό την απειλή όπλου, το οποίο είναι ουσιαστικά η ισχύς μια κυβέρνησης που θα επιβάλει τα πάντα:
«Είμαι πεπεισμένος ότι οι πολιτικές και οικονομικές πολιτικές που αφορούν την αναγκαστική αναδιανομή του πλούτου μέσω της κυβερνητικής παρέμβασης δεν είναι ούτε σωστές ούτε ασφαλείς. Τέτοιες πολιτικές είναι τόσο ανήθικες όσο και αναποτελεσματικές .... Επιφανειακά, φαίνεται ότι οι σοσιαλιστές είναι με το μέρος του Θεού. Δυστυχώς όμως, οι θέσεις και οι δυνατότητές τους ενθαρρύνουν μεγαλύτερη φτώχεια, ακόμη και αν οι καρδιές τους παραμένουν πιστές στην εξάλειψη της φτώχειας. Η τραγική πλάνη που εισβάλλει στη σοσιαλιστική σκέψη είναι ότι υπάρχει μια αναγκαία, αιτιώδης σχέση μεταξύ του πλούτου των πλουσίων και την φτώχεια των φτωχών. Κι αυτό γιατί οι σοσιαλιστές υποθέτουν ότι ο πλούτος ενός ανθρώπου βασίζεται στη φτώχεια ενός άλλου ανθρώπου! Ως εκ τούτου, για να σταματήσει η φτώχεια και να βοηθηθεί το φτωχό άτομο, πρέπει να έχουμε σοσιαλισμό…».
Στο σχόλιο του Sproul θα ήθελα να παραθέσω αυτήν την προσθήκη: μερικές φορές ένα άτομο γίνεται πλούσιο, λίγο πολύ, λόγω των πολιτικών του διασυνδέσεων. Εξασφαλίζει ειδικές χάρες ή επιχορηγήσεις από την κυβέρνηση ή την χρησιμοποιεί για να αδρανοποιήσει τους ανταγωνιστές του. Κατά συνέπεια κάθε λογικός άνθρωπος που πιστεύει στην ελευθερία και στα δικαιώματα ιδιοκτησίας- δεν έχει σημασία αν είναι χριστιανός ή όχι- δεν μπορεί να υποστηρίζει τέτοιες πρακτικές. Είναι ένα είδος κλοπής και εκπορεύεται από την πολιτική εξουσία, κάτι το οποίο οι «προοδευτικοί» και σοσιαλιστές μοιάζουν περισσότερο να το υποστηρίζουν παρά να το απορρίπτουν...
Ο νόμιμος πλούτος προέρχεται από αμοιβαία και ελεύθερη διαχείριση του επιχειρείν. Προέρχεται από τη δημιουργία υπεραξίας και αμοιβαίες επωφελείς εθελοντικές ανταλλαγές. Δεν πηγάζει από την πολιτική εξουσία που τον αναδιανέμει αντίστροφα, παίρνοντας από τους φτωχούς και δίνοντας στους πλούσιους. Κι εδώ έρχεται ένα άλλο ερώτημα: oι οικονομικοί επιχειρηματίες είναι ή όχι όφελος για την κοινωνία; Oι πολιτικοί από την άλλη, είναι ένα διαφορετικό «έμβιο είδος» που ξεχωρίζει από τους προηγούμενους και βρίσκεται στο απυρόβλητο; Όλοι τελικά έχουν όφελος όταν ένας Steve Jobs εφευρίσκει ένα iPhone! Όταν όμως, το Φεστιβάλ Ποίησης των Καουμπόϋδων… της Νεβάδας παίρνει μια ομοσπονδιακή επιχορήγηση λόγω του γερουσιαστή Harry Reid ή όταν η Goldman Sachs απορροφά ένα σχέδιο διάσωσης σε βάρος των φορολογουμένων, εκατομμύρια από εμάς βλάπτονται και πρέπει να πληρώσουν για αυτό.
Τι γίνεται επίσης με την αναφορά στο βιβλίο των Πράξεων όπου οι πρώτοι Χριστιανοί πωλούν τα κοσμικά αγαθά τους και μοιράζονται τα έσοδα; Αυτό ακούγεται σαν μια προοδευτική ουτοπία. Από την προσεκτικότερη εξέταση, ωστόσο, αποδεικνύεται ότι οι πρώτοι Χριστιανοί δεν πωλούσαν ό, τι είχαν και δεν έπαιρναν εντολές να το πράξουν. Συνέχισαν να συναντιούνται για παράδειγμα, στις δικές τους ιδιωτικές κατοικίες.
[….]
Μπορεί να απογοητεύσω τους «προοδευτικούς» αλλά πρέπει να μάθουν ότι τα λόγια και οι πράξεις του Ιησού επανειλημμένα, αποδείχθηκαν τόσο σημαντικά, όσο και οι καπιταλιστικές αρετές: όπως η σύμβαση, το κέρδος, και η ιδιωτική περιουσία. Για παράδειγμα, σκεφτείτε την παραβολή για τα τάλαντα (Κατά Ματθαίον 25: 14-30). Αυτός που αποκτά χρήματά και τα θάβει, διαπράττει καταδικαστέα πράξη, ενώ αυτός που τα επενδύει και δημιουργεί τη μεγαλύτερη επιστροφή πλούτου, χειροκροτείται και ανταμείβεται.
Αν και δεν έχει μεγάλη σημασία για την ιστορία, τα καλά μαθήματα της προσφοράς και της ζήτησης, καθώς και η ιερότητα των συμβάσεων, είναι εμφανής στην παραβολή του Ιησού και των εργατών στον αμπελώνα (Κατά Ματθαίον 20: 1-16). Ένας ιδιοκτήτης γης προσφέρει ένα μισθό για να προσελκύσει τους εργαζόμενους για μια μέρα επείγουσας εργασίας στη συλλογή σταφυλιών. Στο τέλος της ημέρας, συνειδητοποιεί ότι πρέπει να προσλάβει γρήγορα περισσότερους. Οπότε, αναγκάζεται να προσφέρει για μια ώρα εργασίας το ποσό που είχε προσφερθεί να πληρώσει στους πρώτους εργαζόμενους για μία ολόκληρη ημέρα. Όταν ένας από εκείνους που εργάστηκαν όλη την ημέρα παραπονέθηκε, ο γαιοκτήμονας του απάντησε, «δεν είμαι άδικος μαζί σας, φίλε μου. Δεν συμφωνείτε να εργαστείτε για ένα δηνάριο; Πάρτε την αμοιβής σας και φύγετε. Θέλω να δώσω σ΄αυτούς που προσέλαβα στο τέλος από ανάγκη, το ίδιο ποσό που έδωσα και σε σας. Δεν έχω το δικαίωμα να κάνω ό, τι θέλω με τα δικά μου χρήματα; Ή μήπως είσαι ζηλιάρης επειδή είμαι γενναιόδωρος;»
Ο γνωστός «χρυσός κανόνας» προέρχεται από τα χείλη του ίδιου του Ιησού, στο Κατά Ματθαίον 7:12. «Να κάνεις στους άλλους αυτό που θα ήθελες να κάνουν σε σένα, όπως αναφέρουν οι Νόμοι και οι Προφήτες». Στο Κατά Ματθαίον 19:19, ο Ιησούς λέει «αγάπα τον πλησίον σου όπως τον εαυτό σου». Πουθενά δεν λέει ότι θα πρέπει να αρέσεις στον γείτονα, λόγω του πλούτου του ή να προσπαθήσεις να του πάρεις τον πλούτο. Εάν δεν θέλεις να σου κατάσχουν την ιδιοκτησία, τότε σαφέστατα δεν πρέπει να θέλεις να κατάσχεις εσύ κάποιου άλλου.
Το χριστιανικό δόγμα επίσης, προειδοποιεί ενάντια στην απληστία. Σ΄αυτό ακριβώς, αναφέρεται ο οικονομολόγος Thomas Sowell: «Ποτέ δεν κατάλαβα γιατί είναι απληστία για κάποιον να θέλει να κρατήσει τα χρήματα που έχει κερδίσει αλλά δεν είναι απληστία να θέλει να πάρει τα χρήματα κάποιου άλλου». Δεν μου φαίνεται και τόσο αλτρουιστικό να χρησιμοποιείς τη δύναμη της κυβέρνησης για να αρπάξεις την ιδιοκτησία κάποιου άλλου ανθρώπου. Ο Ιησούς ποτέ δεν είπε ότι η συσσώρευση του πλούτου μέσω του εμπορίου σε καιρό ειρήνης ήταν λάθος. Απλά εκλιπαρούσε τους ανθρώπους να μην επιτρέψουν στον πλούτο να τους διαφθείρει τον χαρακτήρα και να τους κυβερνήσει. Γι ''αυτό και ο πιο σημαντικός από όλους τους αποστόλους, ο Παύλος, δεν είπε ότι τα χρήματα ήταν πηγή κανκών στην περίφημη αναφορά στον Τιμόθεο 6:10. […]
Ο Παύλος μιλούσε για τους πρώτους Χριστιανούς σε ένα περιβάλλον όπου κυριαρχούσε αντιρωμαϊκό συναίσθημα. Ο απόστολος αναμφίβολα δεν ήθελε η ανάπτυξη του Χριστιανισμού να αποπροσανατολιστεί από τη βία ή άλλες προκλήσεις εναντίον των Ρωμαίων. Προσπαθούσε να καλλιεργήσει στην συνείδηση του λαού αυτό που είχε τη μεγαλύτερη σημασία για την πραγματικότητα της ζωής τους.
Οπωσδήποτε, είναι το μεγαλύτερο λάθος να ερμηνεύσουμε τα όσα είπε ο Παύλος για να δικαιολογήσουμε μια συγκεκριμένη άποψη για το ρόλο της κυβέρνησης, δηλαδή μια «προοδευτική» ή «σοσιαλιστική» ταύτιση. Ας υποθέσουμε ότι οι «ανώτερες εξουσίες» διαμορφώνουν τη φόρμα ενός ελάχιστου κράτους με συνταγματικές διεξόδους και τις εγγυήσεις των προσωπικών ελευθεριών και της ιδιωτικής ιδιοκτησίας. . Ας υποθέσουμε, επίσης, ότι οι κανόνες της εν λόγω διάταξης με σαφήνεια προσδιορίζουν τις βασικές αρχές «Σας προστατεύουμε από επιθέσεις ενάντια στα δικαιώματα και την περιουσία σας αλλά εμείς δεν πρόκειται ποτέ να σας δώσουμε δωρεάν πράγματα διασφαλίζοντας το δικαίωμα να ελευθερίες σας. Μπορείτε βεβαίως, να συμμετάσχετε σε ιδιωτική ή εθελοντική φιλανθρωπία και να αναπτύξετε το εμπόριο. Μπορείτε γενικώς, να ζήσετε όπως θέλετε αλλά εμείς στην κυβέρνηση δεν θα ληστέψουμε τον Πέτρο για να πληρώσουμε τον Παύλο..!
[…]
Στις διδασκαλίες του Ιησού και σε πολλά άλλα μέρη της Καινής Διαθήκης, ο καλός Χριστιανός συνίσταται στο «γενναιόδωρο πνεύμα», στη φροντίδα για την οικογένειά του, στη βοήθεια για τους φτωχούς, τις χήρες, τα ορφανά, στην επίδειξη καλοσύνης και στο υψηλότερο επίπεδο του χαρακτήρα του. Το ότι όλα αυτά μετατρέπονται σε βρώμικη επιχείρηση καταναγκασμού, εξαγοράς ψήφων και πολιτικά οδηγούμαστε σε συστήματα αναδιανομής, είναι ένα πρόβλημα για στρεψόδικους με ύποπτη ατζέντα... Δεν είναι ένα πρόβλημα για τους σοβαρούς μελετητές της Αγίας Γραφής και την αντικειμενική ερμηνεία της .
[…]
*Ο Lawrence W. Reed είναι ο πρόεδρος του Ιδρύματος Οικονομικής Εκπαίδευσης (Foundation for Economic Education) και ο συγγραφέας του υπό έκδοση βιβλίου, «Πραγματικοί ήρωες» (Real Heroes: Inspiring True Stories of Courage, Character and Conviction).
Το άρθρο μεταφράστηκε για το liberal.gr, με την άδεια που εξασφάλισε το ΚΕΦΙΜ
