Ο φιλελευθερισμός είναι μια πολιτική φιλοσοφία που βασίζεται στις αρχές της ειρήνης. Ωστόσο, αυτό το γεγονός πολύ συχνά ερμηνεύεται με τρόπο που αποκόπτει τον φιλελευθερισμό από γεγονότα που συμβαίνουν πέρα από τα σύνορα των φιλελεύθερων κρατών, όσο αντιφιλελεύθερα, και επομένως απειλητικά για την ελευθερία, κι αν είναι αυτά τα γεγονότα.
Καταλήγουμε έτσι σε μια παράδοξη κατάσταση όπου πολλοί υποστηρικτές του φιλελευθερισμού χρησιμοποιούν την ελευθερία ως επιχείρημα εναντίον της αποτροπής της ανάδυσης και της επέκτασης ολοκληρωτικών ή αντιφιλελεύθερων καθεστώτων. Πολλοί καταλήγουν σε αυτό το συμπέρασμα χρησιμοποιώντας το επιχείρημα ότι μια τέτοια πολιτική θα σήμαινε πρόσθετους πόρους από τον κρατικό προϋπολογισμό και κατά συνέπεια αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης.
Βεβαίως, αυτή η κριτική θα ήταν θεμιτή αν είχαμε να κάνουμε με κάποια υπηρεσία ή πολιτική του κράτους που αντίκειται ευθέως στις αρχές του φιλελευθερισμού. Τέτοιες πολιτικές μπορεί να είναι, για παράδειγμα, η κατοχή και ο έλεγχος από το κράτος ολόκληρων παραγωγικών κλάδων ή η κρατικοποίηση των υπηρεσιών υγείας ή του συνταξιοδοτικού συστήματος.
Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν πολιτικές εξαρτώμενες από το κράτος, όπως ένα ανεξάρτητο δικαστικό σύστημα, η επιβολή του και η προστασία των ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών, που είναι θεμιτές από τη σκοπιά του φιλελευθερισμού και μάλιστα τον βοηθούν να αναπτυχθεί.
Η τελευταία από αυτές της πολιτικές είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της καταστολής ή της πρόληψης συμπεριφορών που αντίκεινται στην ελευθερία. Γιατί, λοιπόν, μια τέτοια ενέργεια να είναι θεμιτή στο όνομα του φιλελευθερισμού μόνο στο εγχώριο πεδίο, αλλά όχι στο εξωτερικό; Υπάρχει κάτι που να διαφοροποιεί τη φιλελεύθερη εξωτερική πολιτική από την παλιά καλή εγχώρια φιλελεύθερη πολιτική που αναγνωρίζουν όλοι οι φιλελεύθεροι;
Η απάντηση βρίσκεται στη φιλοσοφία: δεν υπάρχει κάποια εγγενής διάκριση. Εάν η κοινωνία αναγνωρίζει το δικαίωμα στην ελευθερία και είναι πρόθυμη να διαθέσει πόρους μέσω του κράτους για να το διατηρήσει, τότε ο περιορισμός αυτής της προστασίας στους πολύ κοντινούς μας ανθρώπους είναι αυθαίρετος. Πρέπει άραγε οι πολίτες ολοκληρωτικών κρατών ή σε όσοι απειλούνται από τέτοια καθεστώτα να στερούνται την ελευθερία τους;
Οι άνθρωποι είναι ίσοι ως προς αυτά τα δικαιώματα, ανεξάρτητα από το αν έχουν γεννηθεί στη μια πλευρά των συνόρων ή στην άλλη. Εάν λοιπόν η φιλελεύθερη κοινότητα συμφωνεί ότι είναι θεμιτό να δαπανώνται πόροι για την προστασία αυτών των δικαιωμάτων, δεν υπάρχει λόγος να σταματήσουμε μόνο εκεί που φτάνει η ματιά μας.
Διαφορετικά, το να κλείνουμε τα μάτια στην καταστολή της ελευθερίας ανά τον κόσμο δημιουργεί ένα επικίνδυνο προηγούμενο που ευνοεί την ανάπτυξη του απομονωτιστικού αντιφιλελευθερισμού. Στην πραγματικότητα, ενισχύει έμμεσα τα ανελεύθερα καθεστώτα παγκοσμίως και τα νομιμοποιεί. Δυστυχώς, αυτή η αδιαφορία για την τυραννία ενδυναμώνει αυτά τα καθεστώτα, ωθώντας τα σε ακόμη πιο κραυγαλέες πράξεις καταστολής της ελευθερίας, όπως είναι εμφανές στην περίπτωση του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία εναντίον της Ουκρανίας.
Οι περισσότεροι υποστηρικτές του εθνικισμού δεν συνειδητοποιούν ότι η απειλή του ολοκληρωτισμού δεν προέρχεται πάντα από το εσωτερικό του κράτους, αλλά και από το εξωτερικό. Ως εκ τούτου, εκτός από την υπεράσπιση των δικαιωμάτων και των ελευθεριών μας έναντι των εσωτερικών απειλών, είναι απαραίτητο να χρησιμοποιούμε τους πόρους μας για να προστατεύσουμε αυτά τα δικαιώματα και τις ελευθερίες εκτός των συνόρων μας, μια πρακτική που έχουν υιοθετήσει αρκετά ευρωπαϊκά έθνη.
Η συνεχιζόμενη σύγκρουση στην Ουκρανία καταδεικνύει την ανάγκη για μια φιλελεύθερη εξωτερική πολιτική. Οι πράξεις βίας και επιθετικότητας που πραγματοποιούνται από τον στρατό της Ρωσικής Ομοσπονδίας αντιβαίνουν στις αρχές της ελευθερίας, και ένας φιλελεύθερος δεν μπορεί να παραβλέπει σε μια τέτοια συμπεριφορά.
Επιπλέον, η Ουκρανία αγωνίζεται και για την ελευθερία άλλων κρατών. Θα ήταν απίστευτα αφελές να υποθέσουμε ότι εάν η επιθετική εκστρατεία της Ρωσίας πετύχει, αυτή θα σταματούσε την επέκτασή της στα σύνορα της Ουκρανίας. Ο αυταρχισμός θα άρχιζε σταδιακά να απειλεί την ίδια την εγχώρια ελευθερία που λατρεύουν τόσο πολύ οι απομονωτιστές φιλελεύθεροι.
Ως εκ τούτου, αξίζει να δαπανήσουμε χρήματα και χρόνο τώρα για να βοηθήσουμε την Ουκρανία. Βρισκόμαστε σε ένα κρίσιμο σημείο του πολέμου - δεν πρέπει να εγκαταλείψουμε την Ουκρανία τώρα.
* Ο Filip Blaha είναι αναλυτής στο τσεχικό Κέντρο Ανάλυσης της Οικονομίας και της Αγοράς (CETA)
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 17 Οκτωβρίου 2023 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του 4liberty.eu και τη συνεργασία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.
