Γράφει ο Samuel J. Abrams
Οι σημερινοί μαθητές λυκείου πρέπει να περάσουν από τη δοκιμασία να αντιμετωπίσουν την ποικιλομορφία των απόψεων στον πραγματικό κόσμο και να μάθουν να διαχειρίζονται τις διαφορές προκειμένου η χώρα μας να βγει από τη σημερινή πολωμένη παράλυσή της και να δημιουργήσει πραγματικούς πολίτες.
Επεξεργάστηκα τις ιδέες μου ως προς τη λυκειακή εκπαίδευση πρόσφατα, όταν είχα την ευκαιρία να μοιραστώ κάποιες από αυτές με το Academic Engagement Network, μια ομάδα πανεπιστημιακών διδασκόντων που έχει ως στόχο την αντιμετώπιση των προσπαθειών να απονομιμοποιηθεί ηθικά το Ισραήλ καθώς και την υπεράσπιση της ελεύθερης έκφρασης και της ακαδημαϊκής ελευθερίας στα πανεπιστήμια.
Ενώ ήξερα ότι οι απόψεις μου υπέρ της ελευθερίας της σκέψης θα έβρισκαν σύμφωνους τους περισσότερους συμμετέχοντες, τις διατύπωσα βάσει των δικών μου εμπειριών στο λύκειο, και στο πανεπιστήμιο ως φοιτητής και πλέον ως καθηγητής. Μοιραζόμενος την ιστορία μου, είχα κατά νου ότι υπερβολικά πολλοί μαθητές Λυκείου σήμερα αποφοιτούν χωρίς να έχουν προετοιμαστεί επαρκώς για τη ζωή σε μια τραχειά, ποικιλόμορφη και πολωμένη κοινωνία όπως αυτή στην οποία ζούμε. Όταν οι φοιτητές μπαίνουν στην ανώτερη εκπαίδευση, εισέρχονται σε έναν κόσμο όπου κυριαρχούν οι όχλοι και μια αριστερή ορθοδοξία που υπαγορεύει το πρόγραμμα σπουδών σε πολλά μέρη και συχνά παράγει νέους ενήλικες που είναι εντελώς ανίκανοι να σκεφτούν κριτικά, πόσο μάλλον να αναλογιστούν τα συστήματα πεποιθήσεων που αμφισβητούν το δικό τους.
Συνειδητοποίησα ότι, για να αντιμετωπίσουμε την κατήχηση που συμβαίνει σήμερα στα πανεπιστήμια της χώρας μας και να εκπαιδεύσουμε καλούς πολίτες, θα πρέπει όλοι οι Αμερικανοί να εστιάσουμε στα λύκεια, καθώς η διαμόρφωση των ανθρώπων συμβαίνει στα εφηβικά χρόνια όταν και διαμορφώνεται κριτικά η ικανότητα της αμφισβήτησης, του διαλόγου και της σκέψης.
Στη δική μου εμπειρία, σε ένα πλουραλιστικό, μη δογματικό εβραϊκό λύκειο στην περιοχή της Φιλαδέλφειας, αντιμετώπισα ερωτήματα που αμφισβητούσαν την ταυτότητα και την κοσμοθεωρία μου σχεδόν καθημερινά. Στην Εβραϊκή Ακαδημία Akiba, δεν είχα άλλη επιλογή παρά να διαμορφώσω τις δικές μου απόψεις σε ένα μεγάλο εύρος θεμάτων, από την τήρηση της αργίας του Σαββάτου μέχρι τα ζητήματα της ισότητας μεταξύ των φύλων και της τήρησης των διατροφικών κανόνων του κοσέρ.
Το μεγάλο εύρος πεποιθήσεων και πρακτικών στο Akiba υποχρέωσε εμένα και τους συμμαθητές μου όχι μόνο να σκεφτούμε βαθιά τις αξίες μας, αλλά και να κατανοήσουμε και να σεβαστούμε τις απόψεις όσων σκέφτονται και ζουν διαφορετικά από μας. Κάποιες μέρες ήταν περίεργες και άβολες, αλλά αυτό είναι μέρος της διαδικασίας της μάθησης και της εύρεσης της φωνής σου. Αυτά τα μαθήματα έπαιξαν κρίσιμο ρόλο στη δική μου διδασκαλία και έρευνα, στα γραπτά μου και στη δέσμευσή μου έναντι της ποικιλομορφίας εδώ και 25 χρόνια μετά την αποφοίτησή μου.
Αυτή η ασυνήθιστη και βαθιά πλουραλιστική προσέγγιση έναντι της εκπαίδευσης είναι ακριβώς αυτό που λείπει από τόσα πολλά εκπαιδευτικά προγράμματα στη χώρα μας σήμερα, θρησκευτικά ή μη. Ακόμη και σήμερα, το σχολείο δηλώνει ότι οι μαθητές του “γνωρίζουν ενεργά, σκοπίμως και συνειδητά την ποικιλομορφία” και επιδιώκουν την “κατανόηση μέσω του ουσιαστικού και με σεβασμό διαλόγου” - μια προσέγγιση που παράγει αποφοίτους έτοιμους να αντιμετωπίσουν τις περιπλοκότητες του κόσμου μας. Χωρίς αυτή τη δέσμευση από τα σχολεία μας, πού θα αποκτήσουν οι νέοι άνθρωποι την ικανότητα να συμβιβάζονται και να αποδέχονται τις απόψεις των άλλων ως έγκυρες και θεμιτές; Αυτό σίγουρα δεν θα συμβεί στο πανεπιστήμιο.
Δυστυχώς, οι εμπειρίες που με διαμόρφωσαν στο λύκειο σπάνια βρίσκονται σήμερα εν μέσω της διάδοσης της αστυνομίας το λόγου και της υποχώρησης της αγωγής του πολίτη στη χώρα. Δυστυχώς, σύμφωνα με τα δεδομένα των σχετικών ερευνών, μια πλειονότητα των μαθητών λυκείου (το 52%) πιστεύει σήμερα ότι θα ήταν αποδεκτό να ανακληθεί μια πρόσκληση σε ομιλητή αν κάποιοι σπουδαστές εκλάβουν το μήνυμά του ως προσβλητικό ή προκατειλημμένο.
Σχεδόν τα δύο τρίτα των μαθητών (το 64%) υποστηρίζουν τη θέσπιση κανόνων συμπεριφοράς που περιορίζουν τον δυνητικά προσβλητικό ή προκατειλημμένο λόγω στα σχολεία τους. Και το 86% των μαθητών υποστηρίζουν την ύπαρξη “ασφαλών χώρων” στα σχολεία που είναι σχεδιασμένοι ώστε να είναι ελεύθεροι από υποτιθέμενα απειλητικές πράξεις, ιδέες ή συζητήσεις. Η ιδέα της φίμωσης και του περιορισμού του λόγου που θα μπορούσε να “πληγώσει” κάποιους είναι απαράδεκτη για ένα μαθησιακό περιβάλλον και αντίκειται στην ίδια την ιδέα της εκπαίδευσης.
Οι μαθητές του λυκείου χρειάζονται να μάθουν την αξία του πολιτισμένου διαλόγου και της ελευθερίας του λόγου, μια αξία που σήμερα είναι σαφές ότι δεν μαθαίνουν. Ερωτώμενοι ως προς το αν οι είναι αποδεκτό φοιτητές να διαμαρτύρονται και να εμποδίζουν με τις φωνές τους έναν ομιλητή, το 31% των μαθητών λυκείου πρόσφατα απάντησε ότι είναι αποδεκτό πάντα ή μερικές φορές. Ένα άλλο 46% πιστεύει ότι το να εμποδίζεται με φωνές ένας ομιλητής είναι σπανίως αποδεκτό, αλλά μπορεί και να είναι. Πάνω από τα τρία τέταρτα των φοιτητών σήμερα (78%) υποστηρίζουν τις προσπάθειες της σίγασης της διαφωνίας, ενώ μόλις το 22% υποστηρίζει ότι αυτό δεν είναι ποτέ αποδεκτό.
Ενώ η δική μου εκπαίδευση ήταν άτσαλη και ταραχώδης, με έκανε πιο προσεκτικό και πλήρη άνθρωπο. Η εμπειρία μου ήταν ασυνήθιστη, μολονότι θα έπρεπε να είναι ο κανόνας, και όσοι εργαζόμαστε στην εκπαίδευση πρέπει να φέρουμε τους φοιτητές μας αντιμέτωπους με το γεγονός ότι από καιρό σε καιρό θα αισθανθούν - και πρέπει να αισθάνονται - ταραγμένοι, άβολα και αναστατωμένοι από νέες πληροφορίες και οπτικές. Έτσι συμβαίνει η μάθηση: καταρρίπτοντας τις νόρμες και τις αίθουσες ηχούς ώστε οι ιδέες και κυκλοφορούν ελεύθερα. Ένα καλό εκπαιδευτικό πρόγραμμα πρέπει να περιέχει κάτι που θα αναστατώνει και θα προκαλεί τον καθένα, και το λύκειο είναι το μέρος όπου πρέπει να το κάνουμε αυτό.
* Ο Samuel J. Abrams είναι καθηγητής πολιτικής στο Sarah Lawrence College επισκέπτης ερευνητής στο American Entreprise Institute.
** Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 24 Φεβρουαρίου 2022 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του American Enterprise Institute και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
