Mate Hajba & Free Market Foundation*
Τέλεια! – φώναξα πανηγυρίζοντας όταν είδα το πρόσωπό μου σε ακροδεξιές ιστοσελίδες. Ήμουν πραγματικά χαρούμενος μ'' αυτό μου το κατόρθωμα, γιατί σήμαινε ότι κατάφερα να φτάσω σ'' ένα ακροατήριο με το οποίο διαφωνώ πιθανότατα σε οποιδήποτε ζήτημα. Δεν υπάρχει λόγος να κηρύττει κανείς σε ανθρώπους με τους οποίους συμφωνεί. Ο λόγος που δέχθηκα αυτή τη διαδικτυακή επίθεση από το πολύ αγανακτισμένο πλήθος των ακραίων είναι γιατί, ως Διευθυντής του Free Market Institute στην Ουγγαρία, εξέδωσα μια δήλωση που κατήγγειλλε τους ολοένα και στενότερους δεσμούς μεταξύ του Ούγγρου Πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν και του Ρώσου Προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν. Και είχα καλούς λόγους γι'' αυτό.
Η ακροδεξιά στην Ουγγαρία υποστηρίζεται από τη Ρωσία, άρα αυτό δεν προξενεί έκπληξη. Πολλές από τις ιστοσελίδες με ψευδείς ειδήσεις υπηρετούν ρωσικά συμφέροντα, έτσι ούτε το γεγονός ότι έβλεπα την ομολογουμένως όχι ιδιαίτερα κολακευτική μου φωτογραφία να με κοιτάζει από αυτές τις ιστοσελίδες δεν μου προξένησε ιδιαίτερη έκπληξη. Αυτό που με εξέπληξε όμως είναι ότι αυτές οι πλατφόρμες είναι πραγματικά αποτελεσματικές. Η μεγαλύτερη επιτυχία τους δεν είναι ότι κάνουν κάποιους ανόητους να πιστεύουν ότι το Ολοκαύτωμα είναι απλώς κάποια μεγάλη εβραϊκή συνωμοσία, ή ότι ο Χίτλερ διέθετε εξωγήινη τεχνολογία – είναι ότι ενσταλάζουν τον φόβο στα μυαλά των ανθρώπων στους οποίους αυτές οι ιστοσελίδες πραγματικά απευθύνονται.
Με αποκαλούν προδότη, ξένο πράκτορα, κομμουνιστή, ναζί, δολοφόνο, αδερφή και Εβραίο πολύ συχνά – μερικές φορές μάλιστα στην ίδια πρόταση. Μερικές φορές με θεωρούν προσωπικά υπεύθυνο για γεγονότα που συνέβησαν εκατό χρόνια πριν. Έγινα χοντρόπετσος και γελώ με τις προσβολές και τις απειλές των πληρωμένων σχολιαστών. Αν κάποιος κάνει αυτό που κάνω εγώ επαγγελματικά στην Ουγγαρία σχεδόν οφείλει να το αντιμετωπίζει αυτό έτσι. Αλλά οι περισσότερο άνθρωποι δεν έχουν την ίδια απασχόληση με μένα, και παρ'' όλα αυτά χρειάζεται να ανέχονται παρόμοιες επιθέσεις αν τολμήσουν να εκφράσουν τις απόψεις τους. Και πλέον συνήθως είναι υπερβολικά τρομοκρατημένοι ώστε να εκφράσουν τις διαφωνίες τους. Φτάνουν μέχρι και να φοβούνται να συμφωνήσουν με τις φωνές της κριτικής.
Κάθε φορά που έστω και ελάχιστα διαφωνώ με την κυβέρνηση, η οικογένεια και οι φίλοι μου με προειδοποιούν να μην σηκώνω τη φωνή μου. Μου λένε να κρατώ χαμηλό προφίλ, να μη δίνω δικαιώματα, διαφορετικά... Το κομμάτι της πρότασης μετά τα αποσιωπητικά αιωρείται βαρύ στον αέρα, γεμίζει τη σιωπή, βασανίζει κάποιες μεταφορές, μεθά και χάνει κάθε νόημα για τη ζωή. Αλλά η ζημιά έχει ήδη γίνει.
Δεν είναι μόνο το ότι οι νεοναζί απειλούν να κάνουν πράξη αυτό το μυστηριώδες “διαφορετικά...”. Η κυβέρνηση και ο κύκλος των φίλων της κατάφερε να φοβερίσει αρκετούς ανθρώπους ώστε οι υπόλοιποι απλώς να μένουν σιωπηλοί.
Το κυβερνών κόμμα Fidesz κατάφερε να εξολοθρεύσει τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης είτε με νόμους που ψήφισε, είτε εγκαθιστώντας τους πολιτικούς του φίλους ως επικεφαλής των δημοσιογραφικών μέσων. Τώρα, πέρα από κάποια μικρότερα διαδικτυακά μέσα, τα ουγγρικά μέσα ενημέρωσης διασπείρουν την κρατική προπαγάνδα, επιτίθενται σε επικριτές με κατάφωρα ψέματα, μεταχειρίζονται θεωρίες συνωμοσίας και φιλοξενούν εξοργιστικά άρθρα από ρωσικές ιστοσελίδες. Έτσι, οι άνθρωποι φοβούνται.
Φοβούνται μάλιστα σε τέτοιο βαθμό ώστε πολλοί δεν τολμούν καν να πατήσουν like σε ήπιες επικριτικές αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το σενάριο του “διαφορετικά...” έγινε πραγματικότητα όταν ένας υπάλληλος μιας δεξαμενής σκέψης που λαμβάνει κρατική επιχορήγηση πάτησε like σε μια ανάρτηση που υποστήριζε μια καμπάνια ενάντια στην υποψηφιότητα της Ουγγαρίας να φέρει τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2024 στη Βουδαπέστη. Καθώς η θέση της κυβέρνησης, με τη σιδηρά γροθιά του Πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν να συντρίβει κάθε άλλη άποψη, είναι ότι η Ουγγαρία πρέπει να διοργανώσει τους Ολυμπιακούς, ο επικεφαλής της δεξαμενής σκέψης δήλωσε ανοιχτά ότι όποιος υποστηρίζει την αντι-ολυμπιακή καμπάνια θα απολυθεί. Το ζήτημα όμως πήγε παραπέρα, και μια υπάλληλος που υποστήριξε το δικαίωμα του συναδέλφου της να πατά like όπου θέλει στον ελεύθερο χρόνο του (μολονότι η ίδια υποστήριζε τους Ολυμπιακούς), απολύθηκε.
Η ίδια αυτή μοίρα περιμένει και πολλούς δημόσιους υπαλλήλους – όπως τους δασκάλους που τολμούν στις προσωπικές τους ζωές να έχουν πολιτικές απόψεις που δεν είναι ευρέως αποδεκτές. Ακόμη και οι περισσότεροι επιχειρηματίες δεν τολμούν να δωρίσουν χρήματα στην οποιαδήποτε οργάνωση πολιτών δεν έχει ιδρυθεί από το κράτος, με τον φόβο ότι το Fidesz θα δημεύσει τις επιχειρήσεις τους.
Δεν πρέπει όμως να παραιτηθούμε. Δεν πρέπει να μείνουμε σιωπηλοί. Δεν πρέπει να αποδεχθούμε τον φόβο. Η κυβέρνηση παραμένει ακόμη στην εξουσία γιατί έκανε τους ανθρώπους να πιστέψουν ότι θα τους προστατεύσει από τους μετανάστες, από τις ΜΚΟ, από την ΕΕ και τα συμφέροντα των καπιταλιστών και ιμπεριαλιστών Αμερικανών. Και εν τω μεταξύ, κάνουν τους ανθρώπους να τρέμουν τη διαφωνία.
Αυτά συμβαίνουν λοιπόν στην Ουγγαρία όπου η μικροψυχία δεν αποδοκιμάζεται πλέον, αλλά είναι ένα αναγκαίο εργαλείο επιβίωσης. Οι νεοναζί και η κυβέρνηση φοβίζουν τους ανθρώπους χρησιμοποιώντας μέσα που ολοένα και περισσότερο συγκλίνουν. Και το μεγαλύτερο μέρος της αντιπολίτευσης δεν βοηθά, ερμηνεύοντας την ελευθερία του λόγου στο όνομα της πολιτικής ορθότητας με τρόπο που βολεύει μόνο τους ίδιους. Στο μεταξύ, ο Βλαντίμιρ Πούτιν παίζει χαρούμενος το βιολί του.
*Ο Mate Hajba είναι Διευθυντής του Free Market Foundation, το οποίο υποστηρίζει την οικονομική ελευθερία, τα πολιτικά δικαιώματα και την ανεκτικότητα. Είναι επίσης Αντιπρόεδρος της Πλατφόρμας Πολιτών, που τρέχει αντιρατσιστικές καμπάνιες και προωθεί τις δημοκρατικές αξίες. Ενδιαφέρεται για την σχέση κράτους και ατόμου καθώς και την έννοια και ιστορία της ελευθερίας. Γράφει στον διεθνή τύπο για θέματα όπως η μισαλλοδοξία στην Ουγγαρία και οι διεθνείς σχέσεις. Για την προώθηση της έννοιας της ατομικότητας, της ελευθερίας, της ανεκτικότητας και της ελεύθερης αγοράς, υπήρξε συνιδρυτής της οργάνωσης νέων Eotvos Club.
Το Free Market Foundation είναι μια ουγγρική δεξαμενή σκέψης αφιερωμένη στις κλασσικές φιλελεύθερες αξίες όπως η ελεύθερη αγορά, οι ατομικές ελευθερίες και η ανεκτικότητα.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στα αγγλικά στις 8 Φεβρουαρίου 2017 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του 4Liberty.eu και τη συνεργασία του ΚΕΦΙΜ “Μάρκος Δραγούμης”.
(Φωτογραφία: Ο Ρώσος Πρόεδρος Vladimir Putin και ο Ούγγρος πρωθυπουργός Viktor Orban, σε συνάντησή τους στη Βουδαπέστη. Photo by Sean Gallup/Getty Images/Ideal Image)
