Γράφει ο John Mueller
Ανεξαρτήτως της τελικής του έκβασης, ο πόλεμος του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία είναι πιθανό να μείνει στην ιστορία ως μια μαζικά αντιπαραγωγική αποτυχία και μπορεί κάλλιστα να τον θυμόμαστε ως «Βλαδίμηρο τον ανόητο» ή, για να επικαιροποιήσουμε ένα διαβόητο παρατσούκλι του δέκατου πέμπτου αιώνα, ως «Βλαντ τον αυτο-ανασκολοπιστή».
Σύμφωνα με πολλούς σχολιαστές, αυτή η καταστροφική τροχιά υποδηλώνει ότι οι μέρες του Πούτιν είναι μετρημένες. Ωστόσο, υπάρχει σοβαρή πιθανότητα ο Πούτιν να παραμείνει στην εξουσία κατά τη διάρκεια της οποιασδήποτε περιόδου διαπραγματεύσεων για τη λήξη του πολέμου αλλά και μετά από αυτή.
Στην πραγματικότητα, η ιστορία μάς δίνει πολυάριθμα παραδείγματα πολιτικών προσώπων, ειδικά σε απολυταρχίες, που έχουν επιβιώσει από στρατιωτικές καταστροφές. Και η πιθανότητα ανατροπής, είτε με λαϊκή εξέγερση είτε με πραξικόπημα της ελίτ, είναι πιθανό να μειωθεί εάν, όπως συμβαίνει στην περίπτωση αυτή, δεν φαίνεται να υπάρχει μια βιώσιμη εναλλακτική λύση που περιμένει στις αίθουσες της εξουσίας ή στα χαρακώματα.
Η πιο εύστοχη σύγκριση με την ατυχή εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία μπορεί να είναι ο πόλεμος της Τσετσενίας το 1994–96 υπό τον Μπόρις Γέλτσιν. Όταν αυτό το εγχείρημα μετατράπηκε σε καταστροφή, ο Γιέλτσιν απεγνωσμένα διαπραγματεύτηκε μια συμφωνία αποχώρησης βάσει της οποίας η Τσετσενία θα μπορούσε τελικά να αποσχιστεί και επίσημα. Αυτά τα ταπεινωτικά γεγονότα επηρέασαν την εκστρατεία επανεκλογής του Γέλτσιν το 1996, ωστόσο αυτός επανεξελέγη.
Έτσι, ο Πούτιν μπορεί κάλλιστα να καταστείλει τον όποιο πειρασμό να κλιμακώσει καταστροφικά τον πόλεμο, και δεν είναι καθόλου σαφές ότι χρειάζεται να του δοθούν πολλά ανταλλάγματα για να αποσυρθεί από την καταστροφή του στην Ουκρανία.
Στην πραγματικότητα, αν ο Πούτιν χρειάζεται μια δικαιολογία -ή ένα ρητορικό επιχείρημα- μπορεί απλώς να εντείνει τις αναφορές του στη βασική αιτιολόγηση που διατύπωσε εξαρχής γι’ αυτόν τον πόλεμο, κάτι που, όσο περίεργο κι αν είναι, φαίνεται ότι έγινε ουσιαστικά αποδεκτό στη Ρωσία. Συγκρίνοντας την κατάσταση στην Ουκρανία με αυτή που οδήγησε στη γερμανική εισβολή στη Ρωσία το 1941, υποστήριξε ότι η επίθεσή του είχε σχεδιαστεί για να εμποδίσει το ΝΑΤΟ να εγκαταστήσει στρατιωτική παρουσία στην Ουκρανία από την οποία τελικά θα εισέβαλλε στη Ρωσία.
Αυτό φυσικά είναι παραληρηματικό, αλλά μπορεί να μετατραπεί σε μια αξίωση νίκης που θα μπορούσε κάλλιστα να γίνει εύκολα αποδεκτή από τους κουρασμένους από τον πόλεμο αλλά και πολεμοχαρείς Ρώσους. Για έναν πιο εκτεταμένο σχολιασμό σχετικά με αυτό το θέμα, δείτε το δοκίμιό μου που δημοσιεύθηκε αρχικά στο Foreign Affairs.
--
Ο John Mueller είναι διακεκριμένο στέλεχος του Cato Institute και μέλος διδακτικού προσωπικού στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης καθώς και ερευνητής στο Κέντρο Mershon Μελετών Διεθνούς Ασφάλειας στο Ohio State University.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 22 Σεπτεμβρίου 2023 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Cato Institute και τη συνεργασία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.
