Του Alexander C.R. Hammond
Ο 17ος σ΄αυτή τη σειρά των Ηρώων της Προόδου είναι ο Malcom McLean, ένας Αμερικανός οδηγός φορτηγού και αργότερα επιχειρηματίας που ανέπτυξε το σύγχρονο διατροπικό εμπορευματοκιβώτιο (intermodal shipping container). Η ανάπτυξη τυποποιημένων εμπορευματοκιβωτίων από τον McLean μείωσε σημαντικά το κόστος της μεταφοράς φορτίων στον κόσμο. Τα μικροτερα κόστη μεταφοράς ενίσχυσαν σημαντικά το διεθνές εμπόριο, το οποίο με τη σειρά του συνέβαλε στην έξοδο εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων από τη φτώχεια. Η επανάσταση των εμπορευματοκιβωτίων του McLean παραμένει ένας ζωτικός πυλώνας της σημερινής διασυνδεδεμένης παγκόσμιας οικονομίας μας.
Πριν αναπτύξει ο McLean το τυποποιημένο εμπορευματοκιβώτιο, σχεδόν όλα τα φορτία στον κόσμο μεταφέρονταν με διάφορα βαρέλια, κουτιά, τσουβάλια και κιβώτια. Ένα μέσο πλοίο στην προ εμπορευματοκιβωτίων εποχή περιείχε μέχρι και 200.000 ξεχωριστά κομμάτια φορτίου που φορτώνονταν χειρονακτικά. Ο χρόνος που χρειαζόταν για τη φόρτωση και την εκφόρτωση του φορτίου συχνά ήταν ίσος με τον χρόνο που χρειαζόταν το πλοίο για να ταξιδέψει από το ένα λιμάνι στο άλλο. Αυτή η αναποτελεσματικότητα συνέβαλλε στη διατήρηση του κόστους μεταφοράς σε πολύ υψηλά επίπεδα. Σ' αυτό το σημείο μπαίνει στην ιστορία μας ο McLean.
Ο Malcolm (και στη συνέχεια Malcom) McLean γεννήθηκε τον Νοέμβριο του 1913 στο Μάξτον της Βόρειας Καρολίνας. Όταν αποφοίτησε από το λύκειο το 1935, η οικογένειά του δεν διέθετε τους απαιτούμενους πόρους για να τον στείλει στο πανεπιστήμιο. Έτσι, άρχισε να δουλεύει ως οδηγός για την εταιρία φορτηγών των αδερφών του.
Το 1937, ο McLean έκανε μια συνηθισμένη μεταφορά βαμβακιού σε μπάλες σε ένα λιμάνι της Βόρειας Καρολίνας, απ' όπου θα μεταφερόταν διά θαλάσσης στο Νιου Τζέρσι. Καθώς ο McLean δεν μπορούσε να φύγει μέχρι το φορτίο του να φορτωθεί στο πλοίο, κάθησε για ώρες βλέποντας δεκάδες αχθοφόρους να φορτώνουν χιλιάδες μικρά πακέτα στο πλοίο. Ο McLean συνειδητοποίησε ότι εκείνη η διαδικασία φορτοεκφόρτωσης σπαταλούσε τεράστια ποσά χρόνου και χρήματος, και άρχισε να αναρωτιέται αν υπάρχει μια πιο αποδοτική εναλλακτική.
Το 1952, ο McLean σκέφτηκε να φορτώνονται ολόκληρα φορτηγά στα πλοία προκειμένου να μεταφέρονται στην ακτή του Ατλαντικού των ΗΠΑ (δηλαδή από τη Βόρεια Καρολίνα στη Νέα Υόρκη). Μολονότι αυτή η ιδέα θα μείωνε δραματικά το χρόνο φορτοεκφόρτωσης, γρήγορα συνειδητοποίησε ότι αυτά τα “πλοία νταλικών” (trailer ships) δεν θα ήταν ιδιαίτερα αποδοτικά λόγω του μεγάλου χώρου φορτίου που θα σπαταλούταν.
Ο McLean τροποποίησε το αρχικό του σχέδιο έτσι ώστε μόνο τα εμπορευματοκιβώτια - και όχι τα αμαξώματα των φορτηγών - να φορτώνονται στα πλοία. Ανέπτυξε επίσης έναν τρόπο ώστε τα εμπορευματοκιβώτια να φορτώνονται το ένα πάνω στο άλλο. Αυτή ήταν η απαρχή του σύγχρονου εμπορευματοκιβωτίου.
Ένας φιλόδοξος επιχειρηματίας
Το 1952, ο McLean εξασφάλισε ένα δάνειο 22 εκατομμυρίων δολαρίων. Χρησιμοποίησε αυτά τα χρήματα για να αγοράσει δύο πετρελαιοφόρα πλοία του Β' Παγκόσμιου Πολέμου και να τα μετατρέψει ώστε να μεταφέρουν τα εμπορευματοκιβώτιά του. Μέσα στο ίδιο έτος, ένα από τα δύο πλοία του, το SS Ideal-X, φορτώθηκε με 58 εμπορευματοκιβώτια και ταξίδεψε από το Νιου Τζέρσι μέχρι το Χιούστον του Τέξας. Τότε, η ναυτιλιακή εταιρία του McLean προσέφερε ναύλα 25% μικρότερα από τον ανταγωνισμό, καθώς και τη δυνατότητα να κλειδώνονται να εμπορευματοκιβώτια ώστε να αποφεύγεται η κλοπή φορτίου, πράγμα που επίσης είδαν θετικά πολλοί νέοι πελάτες του.
Το 1966, ο McLean ξεκίνησε να προσφέρει διατλαντικές μεταφορές και τρία χρόνια μετά ξεκίνησε διειρηνικά δρομολόγια. Καθώς τα πλεονεκτήματα του συστήματος εμπορευματοκιβωτίων του McLean γίνονταν ξεκάθαρα, αναπτύχθηκαν μεγαλύτερα πλοία, πιο εξελιγμένα εμπορευματοκιβώτια και μεγαλύτεροι γερανοί για τη φορτοεκφόρτωση.
Το 1969, ο McLean πούλησε την πρώτη ναυτιλιακή του εταιρία για 530 εκατομμύρια δολάρια (3,8 δις σε σημερινά χρήματα) και ξεκίνησε μια σειρά νέων επιχειρηματικών σχεδίων. Μεταξύ αυτών, αγόρασε τη ναυτιλιακή United States Lines το 1978 και οικοδόμησε έναν στόλο 4.400 πλοίων εμπορευματοκιβωτίων. Ο McLean συνέχισε να εξελίσει τα εμπορευματοκιβώτιά του για το υπόλοιπο της ζωής του. Πέθανε στην ηλικία των 87 ετών στο Μανχάταν το 2001. Όταν πέθανε, το περιοδικό Forbes του χαρακτήρισε “έναν από τους λίγους ανθρώπους που άλλαξαν τον κόσμο”.
Το 1956, η χειρωνακτική φόρτωση εμπορευμάτων σε ένα πλοίο που βρισκόταν σε ένα λιμάνι των ΗΠΑ κόστιζε 5,86 δολάρια τον τόνο (55,58 σημερινά δολάρια). Το 2006, τα εμπορευματοκιβώτια μείωσαν το κόστος σε μόλις 0,16 δολάρια τον τόνο (0,21 σημερινά δολάρια). Ο Matt Ridley, μέλος του Συμβουλίου του HumanProgress επεσήμανε ότι “η ανάπτυξη των εμπορευματοκιβωτίων την δεκαετία του 1950 κατέστησε τη φορτοεκφόρτωση των πλοίων περίπου είκοσι φορές γρηγορότερη και μείωσε έτσι δραματικά το κόστος του εμπορίου”.
Αυτή η δραματική μείωση του κόστους μεταφοράς ενίσχυσε το διεθνές εμπόριο. Αυτό σημαίνει ότι οι καταναλωτές σήμερα έχουν πρόσβαση σε αγαθά από ολόκληρο τον κόσμο σε τιμές χαμηλότερες από αυτές που θεωρούνταν προηγουμένως εφικτές. Ομοίως, η μείωση του κόστους μεταφοράς συνέβαλε στην ενίσχυση του επιπέδου διαβίωσης εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων σε χώρες προσανατολισμένες στην ανάπτυξη των εξαγωγών τις τελευταίες δεκαετίες.
Χωρίς τα εμπορευματοκιβώτια του McLean, το παγκόσμιο εμπόριο θα ήταν σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από τα σημερινά, και σχεδόν όλοι μας θα ζούσαμε χειρότερα. Γι' αυτούς τους λόγους, ο Malcom McLean είναι για μας ο 17ος Ήρωας της Προόδου.
--
Ο Alexander C.R. Hammond είναι ερευνητής σε μια δεξαμενή σκέψης στην Ουάσινγκτον και στέλεχος του African Liberty.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 11 Μαΐου 2019 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Foundation for Economic Education και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
