Πίσω το 2019, ο Γενικός Εισαγγελέας της Μινεσότα, Keith Ellison, έγραψε στο Twitter:
«Τα γυναικεία κουρέματα κοστίζουν περισσότερο από τα ανδρικά. Το ίδιο και η υγειονομική περίθαλψη, οι επισκευές αυτοκινήτων κ.λπ. Αυτή είναι η πραγματικότητα τόσο για την καταπληκτική @AOC όσο και για κάθε άλλη γυναίκα. Αυτό είναι ηθικά λάθος και απειλεί την οικονομική ασφάλεια της γυναίκας και όλων όσων εξαρτώνται από το εισόδημά της. Είναι ο "ροζ φόρος"». Τι είναι ο «Ροζ Φόρος»; Η εφημερίδα της πόλης του Έλισον, η Star Tribune, εξήγησε πρόσφατα:
«Οι γυναίκες πληρώνουν χιλιάδες περισσότερα δολάρια από τους άνδρες κάθε χρόνο για αναγκαία είδη, μια δαπάνη που είναι γνωστή ως ‘ροζ φόρος’. Η διαφορά είναι ιδιαίτερα έντονη στα συσκευασμένα καταναλωτικά αγαθά: Πάνω από το 80% των προϊόντων προσωπικής φροντίδας είναι διαχωρισμένα ανά φύλο, σύμφωνα με μια μελέτη του 2023 που βρήκε ‘μεγάλες διαφορές τιμών’ μεταξύ ανδρικών και γυναικείων ειδών παντοπωλείου, καταστημάτων λιανικής, φαρμακείου και μαζικής εμπορίας από τους ίδιους παραγωγούς».
Αυτό φαίνεται σαν κάτι το μυστήριο. Εάν, όπως σημειώνουν οι οικονομολόγοι συντάκτες της αναφερόμενης μελέτης Sarah Mosshary, Anna Tuchman και Natasha Vajravelu, «τα προϊόντα που απευθύνονται σε γυναίκες είναι πιο ακριβά από τα συγκρίσιμα προϊόντα που διατίθενται στο εμπόριο προς τους άνδρες», όπως αναφέρει η θεωρία του «ροζ φόρου», γιατί οι γυναίκες δεν αγοράζουν απλώς τα «συγκρίσιμα» ανδρικά προϊόντα ώστε να μην πληρώνουν αυτόν τον φόρο;
Για να λύσουν αυτό το μυστήριο, οι Mosshary, Tuchman και Vajravelu χρησιμοποιούν «ένα πανεθνικό σύνολο δεδομένων από παντοπωλεία, καταστήματα ειδών λιανικής, φαρμακεία, και μαζικών εμπορικών καταστημάτων»: Συμπεραίνουν ότι «ο διαχωρισμός κατά φύλο είναι πανταχού παρών, καθώς πάνω από το 80% των προϊόντων που πωλούνται απευθύνονται σε συγκεκριμένο φύλο». Αλλά ακόμη πιο σημαντικό, βρίσκουν επίσης ότι:
«…αυτή η κατάτμηση περιλαμβάνει τη διαφοροποίηση των προϊόντων: υπάρχει μικρή επικάλυψη στις συνθέσεις των ανδρικών και γυναικείων προϊόντων της ίδιας κατηγορίας… Καταδεικνύουμε ότι αυτή η διαφοροποίηση συντηρεί τις μεγάλες διαφορές στις τιμές για τα ανδρικά και τα γυναικεία προϊόντα που παράγονται από τον ίδιο κατασκευαστή».
Εν ολίγοις, οι τιμές των ανδρικών και γυναικείων προϊόντων διαφέρουν επειδή τα ίδια τα προϊόντα διαφέρουν. Η γυναίκα μου θα μπορούσε να αποφύγει να πληρώσει τον «ροζ φόρο» στα κουρέματα ζητώντας ένα κούρεμα με μηχανή νούμερο τρία στην κορυφή και με νούμερο δύο πίσω και στα πλαϊνά. Δεν το κάνει.
Πράγματι:
«Σε μια σύγκριση ομοειδών γυναικείων και ανδρικών προϊόντων με παρόμοια συστατικά, ωστόσο, δεν βρίσκουμε στοιχεία συστηματικής υπερτιμολόγησης για τα γυναικεία προϊόντα: οι διαφορές στις τιμές είναι μικρές και η γυναικεία παραλλαγή είναι λιγότερο ακριβή σε τρεις από τις πέντε κατηγορίες».
Ο «ροζ φόρος» είναι ένας μύθος.
Οι Moshary, Tuchman και Vajravelu συμπεραίνουν ότι:
«Αυτά τα αποτελέσματα θέτουν υπό αμφισβήτηση την ανάγκη και την αποτελεσματικότητα της πρόσφατα προτεινόμενης και θεσπισθείσας νομοθεσίας για τον ροζ φόρο, η οποία επιβάλλει ίσες τιμές για ουσιωδώς παρόμοια διαχωρισμένα κατά φύλο προϊόντα».
Όντως αυτό συμβαίνει. Και αυτό μπορεί να εξηγήσει το γιατί ο Γενικός Εισαγγελέας Έλισον δεν μιλά για τον «ροζ φόρο» τα τελευταία πέντε χρόνια.
«Πάντα λέω στις γυναίκες και στους μη δυαδικούς ανθρώπους: Μη διστάζετε να αγοράσετε για τον εαυτό σας τα φθηνότερα προϊόντα που διατίθενται στην αγορά για τους άνδρες», δήλωσε στο Star Tribune η Kara Pérez, ιδρύτρια της εταιρείας χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης Bravely Go. Πρόκειται για μια σωστή οικονομική συμβουλή, αλλά η έρευνα των Mosshary, Tuchman και Vajravelu καταδεικνύει ότι δεν είναι ιδιαίτερα πιθανό έτσι να εξοικονομήσει πάρα πολλά χρήματα ένας καταναλωτής που θέλει να περιορίσει το κόστος. Αν αυτή η εξοικονόμηση ήταν τόσο εύκολη, οι γυναίκες είναι αρκετά έξυπνες ώστε να την είχαν κάνει μέχρι σήμερα.
* Ο John Phelan είναι οικονομολόγος στο Center of the American Experiment.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 25 Μαΐου 2024 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια της Library of Economics and Liberty και του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.
