Του Kai Weiss
Η Βιέννη είναι μια πραγματικά αξιοθαύμαστη πόλη. Αυτό σκεφτόμουν καθώς έκανα τη βόλτα μου στους δρόμους του κέντρου της πόλης το βράδυ πριν ξεκινήσω να γράψω αυτό το άρθρο. Οι καθεδρικοί, τα ανάκτορα - όλα τα κτήρια εδώ που τα λέμε - που θυμίζουν περασμένους αιώνες, τα άλογα που περιδιαβαίνουν τους δρόμους σέρνοντας άμαξες, για να μη ξεχάσουμε την εξαίρετη κλασική μουσική, τις τέχνες, τα μουσεία και όλα αυτά που είναι τόσο ορατά κατά τη διάρκεια της μέρας. Και πάνω απ' όλα, εδώ είναι το μέρος όπου ξεκίνησαν όλα: όπου ο Μίζες, ο Χάγιεκ, ο Μένγκερ, ο Μπεμ-Μπάβερκ και πολλοί άλλοι Αυστριακοί έζησαν, εργάστηκαν και δίδαξαν σε πανεπιστήμια. Είναι πολύ εύκολο να ερωτευτεί κανείς αυτή την πόλη, και αυτο ακριβώς μου συνέβη όταν έφτασα εδώ για πρώτη φορά.
Καθώς όμως περπατούσα κοντά στο θαυμάσιο Rathaus (το δημαρχιακό μέγαρο), κάτι τράβηξε την προσοχή μου. Ένα ταξί σταμάτησε μπροστά μου και, καθώς δεν υπήρχε κανείς άλλος εκεί πέρα από μένα, σκέφτηκαν για λίγο ότι ο οδηγός ήλπισε ότι χρειαζόμουν μια κούρσα, καθώς φαινόμουν χαμένος και όχι εντυπωσιασμένος από τα ίδια κτήρια που είχα ήδη δει εκατοντάδες φορές στο παρελθόν.
Εξοργίστηκα που είδα αυτό το ένα ταξί, τουλάχιστον για μια στιγμή. Άλλωστε, μόλις εκείνο το απόγευμα είχα ανοίξει την εφαρμογή της Uber στο κινητό μου για να δω το μήνυμα ότι “η εφαρμογή της Uber στη Βιέννη είναι προς το παρόν μη διαθέσιμη”.
Εξωφρενικά πρόστιμα
Όχι ότι εξεπλάγην. Την προηγούμενη Τετάρτη, η Uber ανακοίνωσε ότι θα αποσυρθεί από την αυστριακή πρωτεύουσα μετά την περιοριστική διαταγή που έλαβε από το Εμπορικό Δικαστήριο της Βιέννης. Κάθε φορά που ένας οδηγός της Uber προσπαθεί να εξυπηρετήσει κάποιον, θα λαμβάνει ένα πρόστιμο 100.000 ευρώ - ναι, εκατό χιλιάδων ευρώ.
Ο λόγος γι' αυτό φαίνεται προφανής (όπως συμβαίνει πάντα σ' αυτές τις περιπτώσεις): άλλωστε, η Uber παραβίασε την παράγραφο 36 (3) του βιεννέζικου Taxi-, Mietwagen- und Gastewagenbetriebsordnung που μεταφράζεται χονδρικά στο ρυθμιστικό πλαίσιο λειτουργίας των ταξί, των ενοικιαζόμενων οχημάτων και των οχημάτων φιλοξενίας.
Αυτή η παράγραφος ορίζει ότι μπορεί κανείς να παραλάβει πελάτες μόνο στο επίσημο χώρο του παρόχου υπηρεσιών ενοικίασης και πως, αφού έχει ολοκληρωθεί η διαδρομή, το αυτοκίνητο θα πρέπει να σταματήσει ξανά στο χώρο του παρόχου. Από την στιγμή που η Uber δεν μπορεί να τηρήσει αυτόν τον κανόνα, η περιοριστική διαταγή ήταν απλώς ζήτημα χρόνου.
Αυτό δεν είναι κάτι νέο
Βεβαίως, τα γεγονότα των τελευταίων ημερών είναι απλώς ένα ακόμη επεισόδιο του μακρόχρονου Πολέμου εναντίον της Uber που μαίνεται σε ολόκληρο τον κόσμο. Μόλις στα τέλη του 2017, η υπηρεσία απαγορεύτηκε στο Λονδίνο. Φτάνοντας κανείς στη Βουλγαρία και την Ουγγαρία θα εκπλαγεί να μάθει ότι η Uber δεν είναι διαθέσιμη, και η εφαρμογή κινδυνεύει με έξοδο από την αγορά και στην Ιταλία, τη Φινλανδία, τη Γαλλία, την Αυστραλία και τη Γερμανία. Ακόμη, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάσισε τον Δεκέμβριο ότι η Uber θα πρέπει να θεωρείται εταιρεία ταξί στην ΕΕ, και συνεπώς οφείλει να συμμορφώνεται με όλες τις σχετικές ρυθμίσεις.
Ενώ όλες αυτές τις αποφάσεις αφορούν υποτιθέμενες “παραβιάσεις ρυθμίσεων ταξί” η πραγματική ατζέντα είναι σαφής: ο έντονα προστατευμένος κλάδος των ταξί αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις με την είσοδο νέων ανταγωνιστών στην αγορά. Αυτοί οι ανταγωνιστές είναι πολύ φτηνότεροι, πιο εύχρηστοι, συχνά γρηγορότεροι - και ακόμη και οι οδηγοί πληρώνονται καλύτερα. Δεν εκπλήσσει συνεπώς το γεγονός ότι οι άνθρωποι εγκαταλείπουν τα ταξί για την Uber και τη Lyft.
Το πρόβλημα είναι οι κανόνες και όχι η Uber
Είναι βεβαίως αλήθεια, παρεμπιπτόντως, ότι αυτές οι υπηρεσίες συνεπιβατισμού παραβιάζουν τους υφιστάμενους κανόνες για τα ταξί - και είναι βεβαίως αλήθεια ότι είναι άδικο που οι οδηγοί της Uber δεν χρειάζεται να συμμορφώνονται με τις ίδιες ρυθμίσεις όπως και οι οδηγοί ταξί. Το συμπέρασμα όμως θα πρέπει να είναι πως αυτές οι ρυθμίσεις των ταξί θα πρέπει να καταργηθούν όσο το δυνατόν συντομότερα. Αντί να απαγορεύουμε νέες υπηρεσίες που βελτιώνουν τρομερά τις μεταφορές μέσω των καινοτομιών τους, θα πρέπει να βάλουμε τέλος στις παλιές και υπερβολικά άκαμπτες ρυθμίσεις που κρατούν πίσω τους οδηγούς ταξί που δεν μπορούν να ανταγωνιστούν με τους νέους παίκτες.
Τουλάχιστον στη Βιέννη υπάρχει ακόμη ελπίδα. Η Uber δεσμεύθηκε να απαντήσει και να βρει λύση. Τα στελέχη της είναι αρκετά αισιόδοξα ώστε να γράψουν πως “η υπηρεσία μας θα είναι διαθέσιμη σε λίγες μέρες”, μολονότι δεν είναι απολύτως σαφές πως κάτι τέτοιο θα γίνει εφικτό, και ήδη έχουν γίνει διαμαρτυρίες την επομένη της δικαστικής απόφασης, τόσο από τους ίδιους τους οδηγούς της Uber, οσο και από νέους ανθρώπους που με το δίκιο τους δεν καταλαβαίνουν το γιατί θα πρέπει να πληγούν από προστατευτικές πολιτικές που υπάρχουν μόνο και μόνο λόγω της πολιτικής ευνοιοκρατίας. Αν το σκεφτείτε, το γεγονός ότι η Βιέννη φαίνεται να έχει βγει κατευθείαν από την εποχή του Μεσαίωνα, δεν σημαίνει πως δεν μπορεί να προσαρμόσει τους νόμους της στις νέες καινοτομίες.
--
Ο Kai Weiss σπουδάζει διεθνείς σχέσεις και εργάζεται για το Austrian Economics Center και το Hayek Institute.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 28 Απριλίου 2018 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Foundation for Economic Education και τη συνεργασία του ΚΕΦΙΜ “Μάρκος Δραγούμης”.
