Γράφει ο Donald J. Boudreax
Ξέρω ότι ο Ρόναλντ Ρήγκαν μιλούσε ευθύτερα απ' ό,τι περπατούσε. (Αλίμονο, ήταν ένας πετυχημένος πολιτικός, ιδιότητα που σπάνια είναι καλός οιωνός για τον χαρακτήρα κάποιου). Και δεν συγχωρώ τις πολλές περιπτώσεις όπου ο Ρήγκαν παραβίασε τις αρχές της ελεύθερης αγοράς και του ελεύθερου εμπορίου που υιοθετούσε. Αλλά παραμένει αξιοσημείωτο το γεγονός ότι ο Ρήγκαν όντως υιοθετούσε τέτοιες αρχές, συχνά με μεγάλη ευφράδεια και με κατά πολύ βαθύτερη κατανόηση απ' ό,τι συνηθίζεται ακόμη και μεταξύ των σχετικά καλύτερων πολιτικών.
Δείτε το απόσπασμα αυτής της συνέντευξης τύπου στις 17 Σεπτεμβρίου 1985, που ξεκινά στο 21:35. Συγκρίνετε την κατανόηση που έχει ο Ρήγκαν για τα ζητήματα που αφορούν το εμπόριο και το εμπορικό ισοζύγιο, με την “κατανόηση” που κατέχει ο σημερινός ένοικος του Λευκού Οίκου. Δεν υπάρχει σύγκριση. Η κατανόηση των οικονομικών ζητημάτων από τον Ρήγκαν είναι κατά πολύ ανώτερη από την αντίστοιχη του Τραμπ. (Η “κατανόηση” της οικονομίας από τον Τραμπ είναι, όπως είμαι σε θέση να αντιληφθώ, εξαιρετικά χαμηλή. Και δεν θέλω εδώ να μειώσω τον Ρήγκαν με έναν ψευδή έπαινο).
Να η απομαγνητοφώνηση του μέρους της μακρινής αυτής συνέντευξης τύπου που μας αφορά:
“Ερωτών: Για πρώτη φορά στα τελευταία 70 χρόνια - από το 1914 - η χώρα μας παρουσιάζει ελλείμματα. Σας ενοχλεί αυτό; Σε όλη την πολιτική σας καριέρα, καταγγέλλατε τις δαπάνες μέσω ελλειμμάτων και την δευτερεύουσα θέση μας στον εμπορικό κόσμο. Έχετε κάποια λύση γι' αυτό;
Ο Πρόεδρος: Χρησιμοποιήσατε τη λέξη “έλλειμμα”. Αναφέρεστε στο εμπορικό μας ανισοζύγιο;
Ερωτών: Ναι, το γεγονός ότι για πρώτη φορά από το 1914 έχουμε γίνει χώρα οφειλέτης.
Ο Πρόεδρος: Είμαστε όντως; Νομίζω ότι είναι λάθος η εντύπωση ότι ένα εμπορικό ανισοζύγιο σημαίνει ότι είμαστε κράτος οφειλέτης. Δεν είναι η κυβέρνησή μας αυτή που δαπανά περισσότερα για εισαγωγές απ' όσα εισπράττει από εξαγωγές - είναι οι άνθρωποι της χώρας μας και οι επιχειρήσεις και οι εταιρίες και οι επιχειρηματίες.
Αφενός, οι Αμερικανοί αγοράζουν περισσότερα απ' ό,τι πωλούν. Τυχαίνει μάλιστα αυτές οι μετρήσεις εισαγωγών και εξαγωγών να έχουν ελαττώματα, κάποια αδύναμα σημεία. Δεν περιλαμβάνουν στις εξαγωγές τίποτε απ' ό,τι αποκομίζεται για υπηρεσίες. Υπάρχουν πολλά τεχνικά ζητήματα ως προς τη διαφορά στους δύο δείκτες, στα οποία δεν θα υπεισέλθω γιατί η συζήτηση θα γίνει υπερβολικά περίπλοκη.
Επιτρέψτε μου όμως να επισημάνω κάτι σε σχέση με αυτό. Το έλλειμμα που με ενδιαφέρει εμένα, το πιο σημαντικό, και αυτό που μπορεί να γίνει το μεγαλύτερο πρόβλημα για μας και πρέπει να το επιλύσουμε, είναι το έλλειμμα στις δαπάνες της ομοσπονδιακής κυβέρνησης - εδώ, οι εγχώριες δαπάνες μας. Αυτό είναι που απειλεί ό,τι θεωρούμε σημαντικό.
Σε ό,τι αφορά το εμπορικό ανισοζύγιο, από το 1890, ή από το 1790 μέχρι το 1875, σε όλα αυτά τα 85 χρόνια, η χώρα είχε εμπορικό ανισοζύγιο. Και σε εκείνα τα χρόνια γινόμασταν η μεγάλη οικονομική δύναμη που είμαστε σήμερα παγκοσμίως. Τώρα, ερχόμαστε στο σήμερα. Και τους τελευταίους 33 μήνες, είδαμε να δημιουργούνται πάνω από 8 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας.
Ναι, από το 1979 έχουμε χάσει 1,6 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην παραγωγή, αλλά έχουμε προσθέσει 9 εκατομμύρια νέες θέσεις στον ταξιδιωτικό τομέα και στις υπηρεσίες. Είχαμε μια μεγάλη ανάκαμψη. Μειώσαμε τον πληθωρισμό. Τα επιτόκια πέφτουν. Όλα αυτά είναι πράγματα που θέλουμε.
Αυτή η ανάκαμψη, η μεγαλύτερη που έχουμε γνωρίσει εδώ και δεκαετίες, επετεύχθη με αυτό το ίδιο εμπορικό ανισοζύγιο. Τώρα, στην δεκαετία του 1930, στην ύφεση που ανέφερα προηγουμένως στα σχόλιά μου, με 25%, στην χειρότερη ύφεση που έχει γνωρίσει ο κόσμος, είχαμε εμπορικό πλεόνασμα όλα εκείνα τα δέκα χρόνια μέχρι που ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος τερμάτισε την ύφεση.
Συνεπώς, νομίζω ότι υπερβάλλετε, και δεν είμαστε ένα κράτος οφειλέτης.
Ακόμη ένα πράγμα που δεν μετράμε, που δεν συμπεριλαμβάνεται στους δείκτες εξαγωγών μας, είναι τα δισεκατομμύρια δολάρια σε ξένο κεφάλαιο που επενδύονται στις ΗΠΑ, στις ιδιωτικές μας επιχειρήσεις, στα κρατικά μας ομόλογα, σε τέτοιου είδους πράγματα, λόγω του ότι είμαστε η καλύτερη και ασφαλέστερη επένδυση σήμερα παγκοσμίως”.
(Σημείωση: Πιστεύω ότι ο Ρήγκαν έκανε ένα μικρό λάθος σε ό,τι αφορά τη δεκαετία του 1930. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς μου, μόνο σε εννιά από εκείνα τα δέκα χρόνια - όχι σε όλα - είχαν οι ΗΠΑ εμπορικό πλεόνασμα. Ένα μικρό εμπορικό έλλειμμα σημειώθηκε το 1936. Συνολικά όμως, η δεκαετία του 1930 και της Μεγάλης Ύφεσης ήταν εποχή εμπορικών πλεονασμάτων για τις ΗΠΑ: σε 102 από τους 120 μήνες της δεκαετίας του 1930, οι ΗΠΑ σημείωσαν εμπορικά πλεονάσματα).
Αναδημοσίευση από το μπλογκ Cafe Hayek.
--
*Ο Donald Boudreaux είναι senior fellow στο Hayek Program for Advanced Study in Philosophy, Politics, and Economics στο Κέντρο Mercatus στο Πανεπιστήμιο George Mason. Είναι μέλος του Συμβουλίου του Κέντρου Mercatus, καθηγητής οικονομικών και πρώην πρόεδρος τμήματος στο Πανεπιστήμιο George Mason, καθώς και πρώην πρόεδρος του FEE.
**Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 3 Μαρτίου του 2017 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Foundation for Economic Education και τη συνεργασία του ΚΕΦΙΜ “Μάρκος Δραγούμης”.
