Του Steve H. Hanke
Στο κείμενο που ακολουθεί, επικαιροποιώ τους ετήσιους υπολογισμούς μου για τον Δείκτη Δυστυχίας (Misery Index). Ο Δείκτης κατασκευάστηκε για πρώτη φορά από τον οικονομολόγο Art Okun για να παρέχει στον Πρόεδρο Λύντον Τζόνσον μια φωτογραφική απεικόνιση της οικονομίας.
Ο αρχικός Δείκτης Δυστυχίας ήταν ένα απλό άθροισμα του ετήσιου πληθωρισμού και του ποσοστού ανεργίας μιας χώρας. Ο Δείκτης τροποποιήθηκε αρκετές φορές, πρώτα από τον Robert Barro του Χάρβαρντ και στη συνέχεια από μένα. Ο δικός μου τροποποιημένος Δείκτης Δυστυχίας είναι το άθροισμα της ανεργίας, του πληθωρισμού και των τραπεζικών επιτοκίων δανεισμού, μείον η ποσοστιαία αλλαγή στο πραγματικό κατά κεφαλή ΑΕΠ. Ένας υψηλός Δείκτης Δυστυχίας καταδεικνύει υψηλά επίπεδα «δυστυχίας» και είναι μια αρκετά απλή μέτρηση, ώστε ένας πολυάσχολος πρόεδρος που δεν έχει τον χρόνο για εκτεταμένη οικονομική ενημέρωση να καταλάβει με μια ματιά.
Παρακάτω εκτίθεται ο πίνακας του Δείκτη Δυστυχίας για το 2016. Για λόγους συνέπειας και συγκρισιμότητας, όλα τα δεδομένα προέρχονται από την Economist Intelligence Unit (EIU)
[Πηγές: Economist Intelligence Unit (περιλαμβάνονται εκτιμήσεις), υπολογισμοί από τον καθ. Steve Hanke, The John Hopkins University. Σημείωση: Ο Δείκτης Δυστυχίας είναι το άθροισμα του ποσοστού ανεργίας, του επιτοκίου δανεισμού και του πληθωρισμού (τιμές καταναλωτή, τέλος περιόδου), μείον η ποσοστιαία αλλαγή στο πραγματικό κατά κεφαλή ΑΕΠ. Μόνο οι χώρες όπου και τα τέσσερα δεδομένα ήταν διαθέσιμα από την Economist Intelligence Unit συμπεριλήφθηκαν.
Τα δεδομένα ανακτήθηκαν από την Economist Intelligence Unit στις 8 Δεκεμβρίου 2016.]
Η Βενεζουέλα έχει τη μη τιμητική διάκριση να βρίσκεται στη θέση της δυστυχέστερης χώρας για το 2016, όπως συνέβη και για το 2015. Οι αποτυχίες του σοσιαλιστικού, διεφθαρμένου πετρελαϊκού κράτους έχουν επαρκώς καταγραφεί το έτος που πέρασε, όπως για παράδειγμα όταν η Βενεζουέλα έγινε η 57η περίπτωση υπερπληθωρισμού στον κόσμο.
Η Αργεντινή κατέχει τη δεύτερη δυστυχέστερη θέση και οι λόγοι που συμβαίνει αυτό δεν είναι δύσκολο να αποκαλυφθούν. Μετά τα σοσιαλιστικά χρόνια της Kirchner, η Αργεντινή βρίσκεται σε διαδικασία μετάβασης από τις πολιτικές Kirchner που κατέστρεψαν την οικονομία, αλλά πολλά προβληματικά υπολείμματα αυτών των πολιτικών μπορούν να ακόμη να εντοπιστούν στην οικονομική υποδομή της Αργεντινής.
Η Βραζιλία, στη θέση 3, είναι ένα θερμοκήπιο διαφθοράς και ανικανότητας, όπως καταδεικνύει και η πρόσφατη απαγγελία κατηγοριών στην Πρόεδρο της Βραζιλίας Dilma Rousseff. Παρόμοια είναι η κατάσταση στη Νότια Αφρική, στη θέση 4, όπου η διαφθορά φτάνει μέχρι το ύψιστο αξίωμα. Ο Πρόεδρος της Νότιας Αφρικής Zuma μόλις πρόσφατα διέφυγε την απαγγελία κατηγοριών αφότου το Συνταγματικό Δικαστήριο αποφάσισε ομόφωνα ότι παραβίασε το σύνταγμα της χώρας.
Η Αίγυπτος, η πέμπτη δυστυχέστερη χώρα, είναι βυθισμένη σε συναλλαγματικούς ελέγχους, μια ακμάζουσα μαύρη αγορά για την αιγυπτιακή λίρα, και μια στρατιωτική-σοσιαλιστική διακυβέρνηση. Η Αίγυπτος όμως πιθανότητα υποφέρει περισσότερο απ'' όσο καταδεικνύει αυτός το πίνακας καθώς η εκτίμηση της EIU για τον πληθωρισμό στην Αίγυπτο (17,8%) απέχει πολύ από αυτήν του John Hopkins-Cato Institute Troubled Currencies Project (150,7%) το οποίο διευθύνω εγώ.
Στη συνέχεια, με Δείκτη Δυστυχίας 36 βρίσκεται η Ουκρανία, μια χώρα που ακόμη βιώνει τα αποτελέσματα ενός εμφυλίου πολέμου που ξεκίνησε τρία χρόνια πριν και έτυχε μεγάλης δημοσιότητας. Με έναν εμφύλιο πόλεμο και με ενδημική διαφθορά, εκπλήσσεται κανείς που οι Ουκρανοί δυστυχούν;
Το Αζερμπαϊτζάν υποφέρει από διαφθορά, απάτες και ανικανότητα, και οι υποτιμήσεις του νομίσματος είναι συχνό φαινόμενο – το μανάτ έχει υποτιμηθεί δύο φορές από το 2015, χάνοντας το 57% της αξίας του έναντι του δολαρίου. Αυτή η αδυναμία στις συναλλαγματικές αγορές δυσχεραίνει την επιχειρηματικότητα και η οικονομία της χώρας ως αποτέλεσμα παραπαίει.
Η Τουρκία έχει ως αυταρχικό ηγέτη τον ισλαμιστή Ερντογάν, που αφιερώνει όλους τους πόρους του στην προσπάθειά του να παραμείνει στην εξουσία αντί να κυβερνά το κράτος, γεγονός που οδηγεί σε μια κατάσταση όπου το νόμισμα υποτιμάται εντόνως και ο λαός ζει στον φόβο. Η τουρκική λίρα έχει χάσει πάνω από το 24% της αξίας της έναντι του δολαρίου τον τελευταίο χρόνο και η οικονομία βρίσκεται στην διαδικασία της αυθόρμητης δολαριοποίησης. Δεν εκπλήσσει λοιπόν το ότι η Τουρκία βρίσκεται στην ομάδα των Εύθραυστων Πέντε, που περιλαμβάνει ακόμη τη Βραζιλία, την Ινδία, την Ινδονησία και τη Νότια Αφρική.
Οι λόγοι που το Ιράν βρίσκεται στη συγκεκριμένη θέση αυτού του πίνακα είναι εντελώς προφανείς και πολυάριθμοι, αλλά μπορεί κανείς με ασφάλεια να πει ότι ο συνδυασμός διαφθοράς, ανικανότητας, θεοκρατικής - αυταρχικής διακυβέρνησης και άλλων οδήγησε σ'' αυτή την δυστυχή κατάσταση.
Η Κολομβία συμπληρώνει τη δεκάδα των δυστυχέστερων χωρών. Η κολομβιανή κυβέρνηση ασχολείται τόσο πολύ με τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις με την επαναστατική ομάδα FARC που έχει παραμελήσει την οικονομία, γεγονός που ωθεί τα επιτόκια δανεισμού να αυξάνονται δραματικά την ώρα που η οικονομία παραμένει στάσιμη.
Στο άλλο άκρο του πίνακα μπορεί κανείς να βρει την Ιαπωνία με τον δείκτη να φτάνει μόλις το 0,4. Η χαμηλή δυστυχία της Ιαπωνίας δεν είναι το αποτέλεσμα μιας μεγάλης αύξησης του κατά κεφαλή ΑΕΠ (το ποσοστό αυτό για την Ιαπωνία είναι μόλις 0,7%), σε αντίθεση με τις περισσότερες άλλες χώρες στο κάτω μέρος του πίνακα. Αντίθετα είναι ο πληθωρισμός -3,5% που κρατά χαμηλά τον δείκτη. Η Κίνα είναι στην αμέσως καλύτερη θέση, με το δεύτερο μικρότερο δείκτη δυστυχίας, 4,5%, που οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στον υψηλό ρυθμό αύξησης του κατά κεφαλή ΑΕΠ (6,3%).
Αξίζει επίσης να επισημανθεί η θέση των ΗΠΑ. Κατά το τελευταίο έτος της προεδρίας Ομπάμα, οι ΗΠΑ είχαν χειρότερο δείκτη από την Σλοβακία, τη Ρουμανία, την Ουγγαρία, την Κίνα, ακόμη και το Βιετνάμ. Ωραία κληρονομιά.
--
O Steve H. Hanke είναι καθηγητής εφαρμοσμένων οικονομικών και συνδιευθυντής του Ινστιτούτου Εφαρμοσμένων Οικονομικών, Παγκόσμιας Υγείας και Μελέτης Επιχειρηματικότητας (Institute or Applied Economics, Global Health, and the Study of Business Enterprise) στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins στην Βαλτιμόρη.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στα αγγλικά στις 17 Ιανουαρίου 2017 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Cato Institute και τη συνεργασία του ΚΕΦΙΜ “Μάρκος Δραγούμης”.
(Photo by Carlos Becerra/Anadolu Agency/Getty Images)
