Προς νέα μείωση των κόκκινων δανείων προτρέπει τις ελληνικές τράπεζες η Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας από την Τράπεζα της Ελλάδας, η οποία εντοπίζει ότι βελτιώθηκαν περαιτέρω μεν, τα κεφάλαια των τραπεζών και η ρευστότητά τους, αλλά οι πληθωριστικές πιέσεις, οι γεωπολιτικές εντάσεις και οι πρόσφατες αναταράξεις στα τραπεζικά συστήματα των ΗΠΑ και Ελβετίας έχουν αυξήσει σημαντικά τους κινδύνους.
Η έκθεση αναφέρει ότι η κεφαλαιακή επάρκεια των ελληνικών τραπεζών και η ρευστότητα του τραπεζικού τομέα βελτιώθηκε περαιτέρω και μάλιστα, παρά την πρόωρη εθελοντική εξόφληση μέρος των δανείων των τραπεζών στην ΕΚΤ (TLTRO). Ειδικότερα:
- Η κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζικών ομίλων ενισχύθηκε σημαντικά το 2022, κυρίως λόγω της αύξησης των εποπτικών ιδίων κεφαλαίων των τραπεζών μέσω της εσωτερικής δημιουργίας κεφαλαίου και δευτερευόντως λόγω της έκδοσης πρόσθετων μέσων κεφαλαίου.
Συγκεκριμένα, ο Δείκτης Κεφαλαίου Κοινών Μετοχών της Κατηγορίας 1 (Common Equity Tier 1 ratio – CET1 ratio) των ελληνικών τραπεζών σε ενοποιημένη βάση αυξήθηκε σε 14,5% το Δεκέμβριο του 2022, από 13,6% το Δεκέμβριο του 2021, και ο Συνολικός Δείκτης Κεφαλαίου (Total Capital Ratio – TCR) σε 17,5%, από 16,2% αντιστοίχως.
- Τα κόκκινα δάνεια (ΜΕΔ) μειώθηκαν κατά μέσο όρο σε 8,7% στο τέλος του 2022 με το σύνολο των δανείων από 12,8% στο τέλος του 2021. Η μείωση αυτή αντανακλά την πρόοδο στις προσπάθειες εξυγίανσης του δανειακού χαρτοφυλακίου, ενώ επισημαίνεται ότι και οι τέσσερις συστημικές τράπεζες έχουν επιτύχει τον επιχειρησιακό στόχο που είχαν θέσει για μονοψήφιο ποσοστό ΜΕΔ πριν από το τέλος του 2022, με μια εξ αυτών να είναι κάτω από το όριο του 5%.
- Εντούτοις, στις λιγότερο σημαντικές τράπεζες ο δείκτης των ΜΕΔ ως προς το σύνολο των δανείων είναι ιδιαίτερα υψηλός και διαμορφώνεται σε 44,8%, ποσοστό που σχετίζεται και με την ασυμβατότητα του προγράμματος παροχής κρατικών εγγυήσεων στη συντριπτική πλειοψηφία των μικρότερων τραπεζών.
- Θετική εξέλιξη είναι η επιστροφή στην κερδοφορία των ελληνικών τραπεζών το 2022.
- Επισημαίνεται ωστόσο, ότι η ροή των νέων ΜΕΔ το 2022, ξεπέρασε αυτή των ΜΕΔ που μετατράπηκαν σε εξυπηρετούμενα και αναταξινομήθηκαν ενώ οι ρευστοποιήσεις καλυμμάτων παρέμειναν αμελητέες.
Γενικά συμπεράσματα έκθεσης
Συνεπώς, η έκθεση που συντάσσεται δύο φορές κάθε χρόνο καταλήγει στα εξής συμπεράσματα:
- Η διατήρηση των πληθωριστικών πιέσεων και των γεωπολιτικών εντάσεων, ο κίνδυνος απότομης ανατιμολόγησης των περιουσιακών στοιχείων στις διεθνείς αγορές χρήματος και κεφαλαίων, αλλά και οι πρόσφατες αναταράξεις στα τραπεζικά συστήματα των ΗΠΑ και της Ελβετίας έχουν αυξήσει σημαντικά τους κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
- Ο ελληνικός τραπεζικός τομέας είναι σήμερα σε σαφώς καλύτερη θέση σε σχέση με το παρελθόν για να απορροφήσει τους κλυδωνισμούς από τις διεθνείς αγορές.Η υλοποίηση της στρατηγικής των τραπεζών για την οριστική απαλλαγή τους από το υφιστάμενο απόθεμα μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) διαμόρφωσε το δείκτη ΜΕΔ σε μονοψήφιο ποσοστό για τις τέσσερις σημαντικές τράπεζες.
- Η κεφαλαιακή επάρκεια του τραπεζικού τομέα βελτιώθηκε περαιτέρω και διαμορφώθηκε σε ικανοποιητικό επίπεδο, άνω του ελάχιστου εποπτικού ορίου, ενισχυόμενη από την επίτευξη κερδοφορίας μετά από δύο ζημιογόνες χρήσεις.
- Η ρευστότητα του τραπεζικού τομέα βελτιώθηκε χάρη στην αύξηση των καταθέσεων και παρά την εθελοντική αποπληρωμή μέρους της χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Σε αυτή την τελευταία έκθεση, παρουσιάζονται επίσης πέντε Ειδικά Θέματα, που εξετάζουν:
- την αγορά επαγγελματικών ακινήτων και τη σημασία της για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα,
- την εξέλιξη της διάρθρωσης του ελληνικού τραπεζικού κλάδου, καταγράφοντας τις κυριότερες μεταβολές που συντελέστηκαν τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια,
- μία ειδική κατηγορία μέτρων μακροπροληπτικής πολιτικής που αφορούν τη δανειακή επιβάρυνση και εφαρμόζονται σε επίπεδο δανειολήπτη,
- τις πρόσφατες αναταράξεις στα τραπεζικά συστήματα των ΗΠΑ και της Ελβετίας που οδήγησαν στη χρεοκοπία τριών αμερικανικών τραπεζών και στην αναγκαστική εξαγορά της δεύτερης μεγαλύτερης τράπεζας της Ελβετίας και
- την αναταραχή στις αγορές ενέργειας κατά το 2022, που οδήγησε στην υιοθέτηση από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς ενός μηχανισμού διόρθωσης της αγοράς για τον περιορισμό των υπερβολικών τιμών του φυσικού αερίου.
Οι διεθνείς κίνδυνοι
Η εν δυνάμει ενίσχυση των γεωπολιτικών κινδύνων, η διατήρηση του πληθωρισμού σε υψηλό επίπεδο, οι σταδιακά διαμορφούμενες αδυναμίες στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ειδικότερα στην αγορά των επαγγελματικών ακινήτων, αλλά και ο κίνδυνος εμφάνισης εξωγενών αναταράξεων στις αγορές χρήματος και κεφαλαίου, συνθέτουν και καταδεικνύουν με τον πιο εμφατικό τρόπο το ευμετάβλητο διεθνές χρηματοπιστωτικό περιβάλλον.
Στο πλαίσιο αυτό, ο ελληνικός τραπεζικός τομέας καλείται να προσαρμοστεί άμεσα, αντιμετωπίζοντας προκλήσεις όπως η περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας των στοιχείων ενεργητικού και της κεφαλαιακής επάρκειας και η επίτευξη διατηρήσιμης κερδοφορίας.
