Μειώνεται η ψαλίδα των επιτοκίων στα δάνεια των επιχειρήσεων σε σχέση με την Ευρώπη, ενώ διαστάσεις παίρνει η ψαλίδα των επιτοκίων στις καταθέσεις, όπου στην Ευρώπη προσφέρονται έως και διπλάσια επιτόκια στις προθεσμιακές. Όμως το θέμα στις καταθέσεις είναι ο πληθωρισμός, που ακόμα και μετά την πρόσφατη μεγάλη πτώση, είναι 1% υψηλότερος του μέσου επιτοκίου για τον Ευρωπαίο καταθέτη έναντι 0,84% για τον Έλληνα καταθέτη. Και αυτό σε πρώτη ανάγνωση με τον τρέχοντα πληθωρισμό.
Ειδικότερα από σύγκριση των στοιχείων για τα μέσα επιτόκια των δανείων και καταθέσεων στην Ελλάδα και την Ευρώπη με στοιχεία που παρείχαν η ΤτΕ και η ΕΚΤ προκύπτει:
- Το μέσο δάνειο στην Ελλάδα έχει επιτόκιο 6,33% και αυξήθηκε τον Αύγουστο κατά 0,12 ποσοστιαίες μονάδες. Στα υφιστάμενα δάνεια το μέσο επιτόκιο αυξήθηκε στο 6,28%. Το μέσο δάνειο στην Ευρώπη αυξήθηκε κατά 0,5 μονάδες στο 4,99%. Δεν το λες και φθηνό πλέον.
- Το επιτόκιο για νέα επιχειρηματικά δάνεια άνω του ενός εκατ. ευρώ στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 26 μονάδες στα 6,40% και στην Ευρώπη κατά 14 μονάδες στο 5%.
- Το επιτόκιο για δάνεια έως 250.000 ευρώ στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 18 μονάδες στο 5,68% έναντι 5,46% στην Ευρώπη που αυξήθηκε κατά 6 μονάδες. Η ψαλίδα κλείνει.
- Στα στεγαστικά δάνεια με τα προστατευτικά μέτρα που έχουν ληφθεί στην Ελλάδα, το μέσο επιτόκιο με κυμαινόμενο επιτόκιο μειώθηκε κατά 16 μονάδες βάσης και διαμορφώθηκε στο 4,03%. Πάντως δεν υπάρχουν ουσιαστικά, νέα στεγαστικά δάνεια και τόσο οι τράπεζες όσο και τα νέα ζευγάρια αναμένουν την επανέναρξη του προγράμματος «Σπίτι μου».
- Στην Ευρώπη υπάρχουν στεγαστικά δάνεια που είναι ακριβότερα από τα αντίστοιχα ελληνικά. Σύμφωνα με την ΕΚΤ, στα δάνεια αγοράς κατοικίας με κυμαινόμενο επιτόκιο σταθερό για ένα χρόνο, το μέσο επιτόκιο αυξήθηκε κατά 13 μονάδες βάσης στο 4,68%.
- Στην Ευρώπη επίσης, το επιτόκιο των στεγαστικών δανείων με σταθερό έως πέντε χρόνια αυξήθηκε κατά 7 μονάδες βάσης στο 4,21%, ενώ με σταθερό επιτόκιο για 5-10 χρόνια, αυξήθηκε κατά 7 μονάδες βάσης στο 3,79%.
- Στις καταθέσεις τώρα, στην Ελλάδα για προθεσμιακή κατάθεση νοικοκυριών ενός έτους, το μέσο επιτόκιο αυξήθηκε 6 μονάδες στο 1,56%. Στην Ευρώπη αυξήθηκε 10 μονάδες κι έφθασε στο 3,03%.
- Στις νέες προθεσμιακές καταθέσεις των επιχειρήσεων στην Ελλάδα το επιτόκιο παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητο στο 2,70%. Στην Ευρώπη αυξήθηκε κατά 20 μονάδες στο 3,42%
Τι συμβαίνει με τις διαφορές στα επιτόκια καταθέσεων και δανείων
Αν και το επίπεδο των επιτοκίων σε πολλές επιμέρους κατηγορίες δανείων αλλά και γενικότερα συγκλίνει με τα μέσα ευρωπαϊκά, ενώ τα επιτόκια των καταθέσεων παραμένουν πολύ χαμηλότερα, υπάρχουν ζητήματα που θα πρέπει να συνεκτιμηθούν.
Πρώτον, το επίπεδο του πληθωρισμού είναι πολύ χαμηλότερο στη χώρα μας, γεγονός που σημαίνει ότι οι αποδόσεις των καταθετών υπολείπονται λιγότερο στην πραγματικότητα αν ληφθεί υπόψη ο πληθωρισμός που είναι πάντοτε το μέτρο της απώλειας του καταθέτη.
Δεύτερον, στα επιτόκια των δανείων αν και η διαφορά τους από τα ευρωπαϊκά επιτόκια μειώνεται οι ελληνικές επιχειρήσεις όμως, δεν έχουν το όφελος της πληθωριστικής απαξίωσης που έχουν ακόμα τώρα, οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις.
Έτσι, με βάση τις εκτιμήσεις της Eurostat τον Σεπτέμβριο ο μέσος πληθωρισμός υποχώρησε στο 4,3% στην Ευρωζώνη έναντι πτώσης στο 2,4% για την Ελλάδα που ήταν η τρίτη χώρα με το μικρότερο πληθωρισμό.
Αυτό σημαίνει ότι οι δανειζόμενοι με φθηνότερα επιτόκια στη Γαλλία που έχει πληθωρισμό 5,6% ή στην Ιρλανδία με πληθωρισμό 5%, (την Αυστρία με πληθωρισμό 5,8% και την Ιταλία με 5,7%) ευνοούνται. Το ίδιο και στη Γερμανία με πληθωρισμό 4,3%.
Τρίτον, οι ελληνικές τράπεζες έχουν κόστη που δεν έχουν οι ευρωπαϊκές τράπεζες, τα οποία περικλείονται τελικά στα επιτόκια που προσφέρουν για καταθέσεις και δάνεια. Κόστη τα οποία επιβάλλουν ακριβό ακόμα δανεισμό από άλλες πηγές όπως οι αποδόσεις που προσφέρουν για να εκδώσουν ομόλογα, τα μεγάλα κεφάλαια που κρατούν για προβλέψεις, τα κόστη από τις ζημιές στα κόκκινα δάνεια που παραμένουν τριπλάσια από το μέσο ευρωπαϊκό όρο κλπ.
Τέταρτον, το υψηλότατο επίπεδο των ιδιωτικών καταθέσεων στις ελληνικές τράπεζες τις διευκολύνει να καθυστερούν περαιτέρω την ανοδική προσαρμογή των επιτοκίων καταθέσεων, αναμένοντας για την πιθανότητα μίας στάσης επιτοκίων της ΕΚΤ. Με δεδομένη την πτώση του πληθωρισμού τον Σεπτέμβριο, οι πιθανότητες είναι περισσότερο αυξημένες τώρα.
Σε περίπτωση στάσης τα τραπεζικά κέρδη από τις διαφορές στα επιτόκια καταθέσεων και δανείων θα πάψουν να αυξάνονται, αλλά μαζί με αυτό θα υποχωρήσει και το ρίσκο για νέες επισφάλειες, ενώ με συνέχιση των αυξήσεων, τα κέρδη θα αυξηθούν και μαζί τους οι κίνδυνοι που μέχρι τώρα δεν έγιναν αισθητοί. Βεβαίως, όσο αυξάνονται τα επιτόκια περνάμε στην άλλη πλευρά της καμπύλης για την ανάπτυξη, με τα νέα δάνεια ολοένα να λιγοστεύουν.
Πέμπτον, σε κλίμα διεθνούς επιβράδυνσης η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, με όφελος προς όλους, περνά μέσα από τις επενδύσεις και οι επενδύσεις πραγματοποιούνται με δανεισμό των επιχειρήσεων.
