Τα πρώτα θύματα της αύξησης επιτοκίων στις αμερικανικές τράπεζες και οι φόβοι για τις μικρές τράπεζες στις ΗΠΑ παρά την παρέμβαση του προέδρου Μπάϊντεν, ενδέχεται να προκαλέσουν ανατροπή της νομισματικής πολιτικής σε ΗΠΑ και στην Ευρώπη. Να κάνουν καταρχήν μικρή στάση και να εγκαταλείψουν μετά από μικρή νέα αύξηση. Το γεγονός προεξοφλείται από χθες με διεθνές ράλι ανακούφισης στα ομόλογα και ουσιαστικά προανήγγειλε η Goldman Sachs.
Η απόδοση των αμερικανικών δεκαετών από το 4,07% που είχε φθάσει υποχώρησε στο 3,54%. Το γερμανικό δεκαετές από το υψηλό 13 ετών στο 2,76% υποχώρησε στο 2,24%. Το ελληνικό δεκαετές από το 5,08% του περασμένου Οκτωβρίου και το 4,55% την προηγούμενη εβδομάδα υποχώρησε ήδη στο 4,25%. Της Ιταλίας υποχώρησε στο 4,19%.
Πώς έβγαλε το συμπέρασμα για στάση της Fed η Goldman; Ήδη η Fed έκανε το πρώτο βήμα την Κυριακή προς αυτή την κατεύθυνση (πριν καν παρέμβει ο πρόεδρος Μπάιντεν) και αντί να μαζεύει και να σφίγγει τη ρευστότητα, αρχίζει πάλι να δίνει ρευστό.
Η Fed δηλαδή όπως όλες οι Κεντρικές Τράπεζες δανείζει τις τράπεζες με εγγύηση ομόλογα ή άλλα περιουσιακά στοιχεία. Το ποσό που δανείζει δεν είναι στο 100% της αξίας των ομολόγων (στο άρτιο) αλλά μικρότερο. Κάνει ένα «κούρεμα» στην αξία και δίνει μικρότερο ποσό.
Αυτό υποχρέωσε μία υγιή τράπεζα όπως η SVB που είχε κεφάλαια να πουλήσει βεβιασμένα στην αγορά, για να αντιμετωπίσει απαιτήσεις πελατών, ομόλογα των οποίων οι τιμές είχαν υποχωρήσει κι έτσι να γράψει ζημιά. Αυτό αλλάζει πλέον κι αν ίσχυε πριν η SVB δεν θα είχε κανένα πρόβλημα. Το ενδιαφέρον είναι ότι η Fed θα δέχεται τις εγγυήσεις ομολόγων και τίτλων για δάνεια στο 100% της ονομαστικής αξίας τους και μάλιστα σε μία περίοδο που εφαρμόζει πολιτική «σφιξίματος» της ρευστότητας. Όταν δηλαδή εφαρμόζει πολιτική με την οποία πουλάει τα ομόλογα που είχε αγοράσει για να δώσει παλαιότερα ρευστότητα και τα επιστρέφει στην αγορά.
Πρόκειται αντιστροφή της πολιτικής της Fed ήδη και μάλιστα θα εφαρμοσθεί για ένα χρόνο. Ανάλογη πολιτική σύσφιξης πιο ήπια όμως εφαρμόζει η ΕΚΤ που «αποστειρώνει» κάνοντας επαναγορές ομολόγων μόνο όταν λήγουν ομόλογα στην περίπτωση της Ελλάδας ή και της Ιταλίας, ενώ για άλλες χώρες κάνει τις μισές επαναγορές από ομόλογα που λήγουν.
Αυτό μαζί με την αύξηση των επιτοκίων έχει οδηγήσει τις τιμές των ομολόγων να υποχωρούν και τις αποδόσεις (επιτόκια) να ανεβαίνουν.
Ήδη η αλλαγή στάσης της Fed έχει φανεί στις αγορές των ομολόγων όπου υποχωρήσουν αμέσως οι αποδόσεις τους. Και αυτή η αλλαγή στάση είναι που οδήγησε την Goldman Sachs να προβλέψει «στάση της Fed (για ένα ή δύο μήνες) ενώ η Citi και η Bank of America διαφωνούν και περιμένουν να συνεχιστούν άμεσα οι αυξήσεις επιτοκίων απλά με μικρά ποσοστά της τάξης του 0,25%
Να σημειωθεί ότι ήδη έχει εκφρασθεί και πολιτικά η ήττα της πολιτικής των υψηλών επιτοκίων στις ΗΠΑ. Η πρώην κεντρική τραπεζίτης και υπουργός Οικονομικών του Μπάιντεν, Γέλεν, είχε δηλώσει την Κυριακή ότι δεν θα διασώσει καμιά κατάθεση πέρνα αυτών που προβλέπει ο νόμος. Μετά βγήκε ο πρόεδρος Μπάιντεν κι έκανε το σωστό για το αίσθημα εμπιστοσύνης των καταθετών και την «άδειασε».
Δεδομένου μάλιστα ότι η πίεση έχει στραφεί τώρα στις μικρές τράπεζες των ΗΠΑ, ενδέχεται στο επόμενο θύμα (που μπορεί να είναι η πολιορκούμενη First Reprublican Bank, να έχουμε νέες παρεμβάσεις καθώς οι πολιτικές επιτοκίων των Κεντρικών Τραπεζών, έχουν πολύ γρήγορα υπερβολικά θύματα και επιφέρουν πολύ «απότομη προσγείωση».
Εδώ οι Αμερικανοί προεξοφλούν πιέσεις των καταθετών στις μικρές τράπεζες οι οποίες δεν είναι συστημικές κι έτσι δεν έχουν τόσο ισχυρές παιτήσεις για κεφάλαια δικλείδες ασφαλείας. Υπάρχει ήδη τάση λοιπόν, να μεταφέρουν καταθέσεις τους σε τράπεζες οι οποίες είναι “too big to fail”. Αυτό δεν μπορεί να επιτραπεί να συμβεί, άρα πρέπει να δοθούν νέες διαβεβαιώσεις και στην πράξη, ότι οι όλες οι καταθέσεις είναι ασφαλείς.
Πώς η Fed άλλαξε την πολιτική ρευστότητας
Η SVB είχε μεγάλη ρευστότητα αλλά είχε τοποθετήσει το 56% των καταθέσεων των πελατών δηλαδή περίπου 98 δισ. δολάρια σε ομόλογα. Με τις αυξήσεις των επιτοκίων τα ομόλογα έχασαν αξία στη δευτερογενή αγορά και η τράπεζα που χρειαζόταν άμεσα ρευστότητα υποχρεώθηκε να πουλήσει με ζημιά ομόλογα 21 δισ. δολαρίων, για να ικανοποιήσει τις αναλήψεις των πελατών.
Έτσι η Fed πήρε το πρώτο μέτρο που είναι αντίθετο με την πολιτική της (για άντληση της ρευστότητας από την αγορά, ώστε να μειώσει τον πληθωρισμό).
Ανακοίνωσε το Πρόγραμμα Τραπεζικής Χρηματοδότησης (BTFP) το οποίο θα προσφέρει δάνεια με διάρκεια έως και ένα έτος σε τράπεζες, ταμιευτήρια, πιστωτικές ενώσεις και άλλα επιλέξιμα ιδρύματα καταθέσεων, όπως μετέδωσε το Reuters.
Βασικό στοιχείο του προγράμματος είναι ότι τα αποδεκτά ομόλογα για εγγύηση δανείου θα αποτιμώνται στο “par”, που σημαίνει ότι η τράπεζα θα μπορεί να δανείζεται στο σύνολο της αξίας του περιουσιακού στοιχείου που καταθέτει ως εγγύηση.
Οι ίδιοι όροι θα είναι επίσης διαθέσιμοι για δάνεια που λαμβάνονται από το «παράθυρο έκπτωσης» της Fed, την παραδοσιακή της διευκόλυνση ως δανειστή τελευταίας ανάγκης. Συνήθως, τα ποσά των δανείων διέπονταν από την αγοραία αξία της ενεχυριασμένης εξασφάλισης.
«Αυτό θα επιτρέψει στις τράπεζες να χρηματοδοτήσουν πιθανές εκροές καταθέσεων χωρίς να «γραφτούν» απώλειες σε υποτιμημένους τίτλους, σχολίασε η Goldman Sachs μετά την ανακοίνωση της Fed.
Στο πλαίσιο της νέας διευκόλυνσης θα είναι διαθέσιμα δάνεια διάρκειας έως και ενός έτους. Οι δανειολήπτες μπορούν να προπληρώσουν τα δάνεια χωρίς πρόστιμο. Προκαταβολές μπορούν να γίνουν έως τις 11 Μαρτίου 2024.
Τα επιτόκια θα είναι το επιτόκιο ανταλλαγής δεικτών (OIS) ενός έτους συν 10 μονάδες βάσης και θα καθορίζονται για τη διάρκεια της προκαταβολής την ημέρα που γίνεται η προκαταβολή. Το ίδιο το επιτόκιο OIS μειώθηκε σε 4,9% από 5,6% πριν.
Οι εγγυήσεις σε δάνεια που ανέλαβαν οι 12 περιφερειακές τράπεζες της Fed θα αντισταθμιστούν με 25 δισ. δολάρια από το Ταμείο Σταθεροποίησης Χρηματιστηρίου του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ. Η Fed είπε ότι δεν αναμένει να αξιοποιήσει αυτά τα κεφάλαια (καθώς μπορεί να δεσμεύσει το σύνολο των δεσμευμένων εγγυήσεων σε περίπτωση αποτυχίας αποπληρωμής).
«Μια από τις μεγαλύτερες αποκαλύψεις σχετικά με την αποτυχία της Silicon Valley Bank να αντλήσει κεφάλαια την περασμένη εβδομάδα ήταν ο αντίκτυπος της σωρευτικής αύξησης των επιτοκίων τον περασμένο χρόνο στα χαρτοφυλάκια τίτλων τους», έγραψαν οι οικονομολόγοι της Jefferies μετά τη δημοσίευση των λεπτομερειών.
«Επειδή η ενεχυριασμένη εξασφάλιση θα αποτιμηθεί στο άρτιο, αυτή η νέα διευκόλυνση θα εξασφαλίσει ότι άλλες τράπεζες με παρόμοια απομειωμένα χαρτοφυλάκια λόγω διακράτησης έως τη λήξη, θα μπορούν να τα αξιοποιήσουν εύκολα για να αποκτήσουν πρόσβαση σε ρευστότητα, αντί να πρέπει να γράψουν σημαντικές απώλειες».
