Του Γιώργου Παυλόπουλου
Είναι φανερό ότι η Ιταλία κρατά, διακριτικά και ευγενικά, αποστάσεις από το φιλόδοξο – από πολιτική, οικονομική και ενεργειακή σκοπιά – έργο του αγωγού EastMed. Η επιστολή του υπουργού Οικονομικής Ανάπτυξης της κυβέρνησης Κόντε, ο οποίος είναι και αρμόδιος για τα ζητήματα ενέργειας, με την οποία χαιρέτισε την τριμερή διακρατική συμφωνία που υπογράφηκε χθες ήταν ενδεικτική.
«Θα ήθελα να εκφράσω τις πιο θερμές μου ευχές για την επιτυχία της πρωτοβουλίας, την οποία η Ιταλία συνεχίζει να στηρίζει και στα πλαίσια των Ευρωπαϊκών Σχεδίων Κοινού Ενδιαφέροντος», σημειώνει χαρακτηριστικά ο Στέφανο Πατουανέλι. Και όσοι έχουν στοιχειώδη επαφή με τη διπλωματική ορολογία μπορούν να καταλάβουν ότι η επιλογή της Ρώμης, για την ώρα τουλάχιστον, είναι να παρατηρεί προσεκτικά τις εξελίξεις, αφήνοντας να εννοηθεί ότι κάποια στιγμή ενδέχεται να μπει και αυτή στο παιχνίδι.
Αντικειμενικά, λοιπόν, τίθενται ορισμένα σημαντικά ερωτήματα: Γιατί η Ιταλία τηρεί αυτή τη στάση; Τι θα σημάνει ενδεχόμενη μη συμμετοχή της στο συγκεκριμένο έργο; Και επίσης, ποιες προσπάθειες καταβάλλονται προκειμένου να βάλει την υπογραφή της;
Ισχυροί εμπορικοί δεσμοί
Όσον αφορά στο πρώτο ερώτημα, η απάντηση πρέπει να αναζητηθεί, πρωτίστως, στις σχέσεις που έχει αναπτύξει η Ιταλία με την Τουρκία (οι οποίες έχουν προϊστορία αιώνων...) και τον κίνδυνο αυτές να διαταραχθούν εξαιτίας της συμμετοχής της πρώτης σε ένα έργο το οποίο προκαλεί την μήνη της δεύτερης. Για του λόγου το αληθές, η Ιταλία είναι σήμερα ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Τουρκίας ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες και ο τρίτος παγκοσμίως, με τον ετήσιο όγκο των διμερών συναλλαγών να έχει ξεπεράσει σε αξία τα 20 δισ. ευρώ. Παράλληλα, περισσότερες από 1.000 ιταλικές εταιρίες έχουν πραγματοποιήσει αξιοσημείωτες επενδύσεις στην τουρκική αγορά.
Οι σχέσεις των δύο χωρών επεκτείνονται και στον ενεργειακό τομέα. Είναι γνωστό, εξάλλου, ότι ο αγωγός TAP, ο οποίος πρόκειται να μεταφέρει αζέρικο φυσικό αέριο στα παράλια της Ιταλίας αφού πρώτα διέρχεται από την Ελλάδα, αποτελεί φυσική συνέχεια του TANAP, ο οποίος ολοκληρώθηκε και εγκαινιάστηκε πρόσφατα από τον Ταγίπ Ερντογάν και τον Αζέρο ομόλογό του, Ιλχάμ Αλίεφ.
Βεβαίως, οι κυβερνήσεις των τριών χωρών που χθες υπέγραψαν τη διακρατική συμφωνία για τον EastMed, κάνοντας ένα σημαντικό (αλλά όχι το οριστικό) βήμα προς αυτή την κατεύθυνση, ευελπιστούν ότι η Ρώμη θα βάλει τελικώς την υπογραφή της και μάλιστα σχετικά σύντομα. Εάν, ωστόσο, με βάση όλα τα παραπάνω αλλά και τους ευρύτερους γεωπολιτικούς σχεδιασμούς στα ιταλικά διπλωματικά επιτελεία (υπενθυμίζεται ότι η Ιταλία διατηρεί καλές σχέσεις και με τον εταίρο του Ερντογάν στην Λιβύη, Φαγέζ αλ-Σαράταζ) αυτό δεν συμβεί, πόσο βιώσιμος μπορεί να θεωρηθεί ο συγκεκριμένος αγωγός;
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, δεν χωράει αμφιβολία ότι τα πράγματα θα είναι πιο απλά στην περίπτωση που ο υπό σχεδιασμό αγωγός καταλήξει να συνδεθεί με τον TAP ή τον «Ποσειδώνα» προκειμένου να φτάσει σε ιταλικό έδαφος – από όπου, με βάση το υπάρχον δίκτυο, θα μπορεί να φτάσει πολύ πιο εύκολα στις χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης.
Έτσι θα πειστεί η Ρώμη
Και τι κάνουν, άραγε, οι άλλοι ενδιαφερόμενοι για να πείσουν τους Ιταλούς ότι έχουν περισσότερα να κερδίσουν συμμετέχοντας ενεργά στο έργο του EastMed;
Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι καθοριστικό ρόλο θα παίξει η πίεση που ασκούν Ηνωμένες Πολιτείες και Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς αμφότερες στηρίζουν ενεργά τον νέο αγωγό.
