Του Γιώργου Παυλόπουλου
Η χθεσινή παραίτηση της κυβέρνησης της Ρωσίας, που ανακοινώθηκε μετά τη δημοσιοποίηση της απόφασης του Βλαντιμίρ Πούτιν να προχωρήσει σε δημοψήφισμα για τις αλλαγές που σχεδιάζει στο σύνταγμα, ίσως αποτέλεσε έκπληξη για κάποιους. Στην πραγματικότητα, όμως, ήταν μια απολύτως αναμενόμενη εξέλιξη, καθώς ο «τσάρος», παρά τα 67 του χρόνια, δεν μοιάζει διατεθειμένος να... συνταξιοδοτηθεί το 2024, οπότε τελειώνει η θητεία του. Έτσι, ετοιμάζει από τώρα το θεσμικό περιτύλιγμα που θα του επιτρέψει να είναι το μεγάλο αφεντικό – ο «Νονός» της ρωσικής πολιτικής.Β
Η μέχρι σήμερα πορεία του, άλλωστε, αποδεικνύει ότι ποτέ δεν ενήργησε τρέχοντας πίσω από τα γεγονότα, αλλά φρόντισε να είναι έτοιμος εκ των προτέρων. Να εξηγηθούμε.Β
Είναι γνωστό ότι ένα από τα στοιχεία τα οποία συνήθως χαρακτηρίζουν τους μεγάλους ηγέτες στην πολιτική (συνήθως και στις επιχειρήσεις...) είναι να αποδεικνύονται αμείλικτοι απέναντι σε όσους υφιστάμενούς τους εμφανίζονται περισσότερο φιλόδοξοι από το... επιτρεπτό και να τους «καθαρίζουν» στεγνά – είτε πολιτικά είτε ακόμη και βιολογικά. Προκειμένου δε να μην φτάσουν σε μια τέτοια απόφαση, η οποία ασφαλώς ενέχει κινδύνους, φροντίζουν να επιλέγουν τους κατάλληλους συνεργάτες. Ανθρώπους, δηλαδή, οι οποίοι είναι διαπιστωμένα λιγότερο ικανοί από τους ίδιους και ελάχιστα φιλόδοξοι.
Η στόφα του ηγέτη
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν ανήκει προφανώς σε αυτή την κατηγορία των ηγετών. Άλλωστε, στις δύο δεκαετίες που κρατά στα χέρια του το τιμόνι της Ρωσίας, η χώρα έχει αλλάξει επίπεδο και έχει ανακτήσει λίγο από το μεγαλείο της υπερδύναμης την οποία διαδέχθηκε.Β
Σε αυτό το διάστημα, ο πρώην πράκτορας και εκλεκτός των «σιλόβικι» έχει αποδειχθεί όντως αμείλικτος με όσους δεν τον αποδέχθηκαν ή θεωρήθηκαν ύποπτοι για «ανταρσία». Το πρώτο του μέλημα ήταν να θέσει στο περιθώριο όσους ολιγάρχες δεν ήταν πειθήνιοι, στέλνοντάς τους μάλιστα το μήνυμα – κυρίως μέσω της δίωξης και φυλάκισης του Μιχαήλ Χοντορκόφσκι – ότι εάν συνέχιζαν να του πηγαίνουν κόντρα θα κατέληγαν επ' αόριστον στη στενή.Β
Στη συνέχεια και αφού είχε διασφαλίσει ότι δεν υπάρχουν «κενά» στον κρατικό μηχανισμό, στράφηκε προς τους επίδοξους πολιτικούς του αντιπάλους. Έναν-έναν, τους φόρτωσε με σοβαρές κατηγορίες (για ορισμένους απολύτως υπαρκτές...), που επέσυραν βαριές καταδίκες και είχαν ως αποτέλεσμα είτε να οδηγηθούν στο σκαμνί και στη φυλακή είτε να τους απαγορευθεί η συμμετοχή στα «κοινά».Β
Παράλληλα με όλα αυτά, εκμεταλλεύτηκε κάθε διάταξη του συντάγματος που θα του επέτρεπε να είναι αυτός ο οποίος θα έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο στα πιο σημαντικά θέματα. Αυτό ακριβώς έκανε το 2008, όταν τοποθέτησε τον εκλεκτό του και απολύτως πειθήνιο Ντμίτρι Μεντβέντεφ στην προεδρία, με τη συμφωνία (τρόπος του λέγειν...) ότι θα κάνει ότι του λέει από τη θέση του πρωθυπουργού στην οποία μεταπήδησε.
Ο καλός στρατιώτης Μεντβέντεφ
Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 2012, ήρθε η ώρα της επιστροφής στο Κρεμλίνο. Ο Πούτιν, λοιπόν, έγινε πάλι πρόεδρος και ο Μεντβέντεφ ανταμείφθηκε για την προσφορά του στο έθνος και τον μεγάλο ηγέτη με την εκ νέου τοποθέτησή του στην πρωθυπουργία – μια θέση την οποία κατέχει αδιαλείπτως από τότε.Β
Τώρα, όμως, οι κανόνες δεν επιτρέπουν να παχτεί το παιχνίδι με τον ίδιο τρόπο, καθώς μετά το 2024 δεν του επιτρέπεται να παραμείνει στην προεδρία για τρίτη συνεχόμενη εξαετία. Τόσο το χειρότερο γι' αυτούς – ο Πούτιν αποφάσισε να τους αλλάξει, προαναγγέλλοντας συνταγματική μεταρρύθμιση και δημοψήφισμα για την έγκρισή της!
Όσο για την παραίτηση Μεντβέντεφ – η οποία ήρθε μετά από τη συνάντηση των δύο – είναι κι αυτή μέρος του γενικότερου σχεδίου, καθώς ο νυν πρωθυπουργός θα μετακομίσει και πάλι σε ένα σημαντικό πόστο από το οποίο θα στηρίζει το αφεντικό του (πιθανώς ως αναπληρωτής του στην προεδρία του συμβουλίου εθνικής ασφαλείας).Β
«Πρόκειται για σοβαρές αλλαγές στο πολιτικό σύστημα. Θα αυξηθεί ο ρόλος και η σημασία του κοινοβουλίου της χώρας (...) και των κοινοβουλευτικών κομμάτων, καθώς και η ανεξαρτησία και οι ευθύνες του πρωθυπουργού», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Πούτιν. Και εμείς, από την πλευρά μας, δεν είναι δύσκολο να υποθέσουμε πως στη θέση του πρωθυπουργού θα βρεθεί ξανά ο ίδιος το 2024 – αφήνοντας παράλληλα ανοιχτό το σενάριο της επιστροφής του στην προεδρία όταν θα ξαναγίνουν εκλογές.
Γέρος, είπατε;
Εξάλλου, ποιος θα τολμήσει να τον κατηγορήσει ότι θα είναι πολύ γέρος για κάτι τέτοιο, όταν από τους δύο πιθανούς μονομάχους στις φετινές προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, ο Ντόναλντ Τραμπ είναι ήδη 73 ετών και ο Τζο Μπάιντεν έχει προ διετίας πατήσει τα 75;Β
