Μετά και την αποχώρηση και του τελευταίου Αμερικανού Στρατιωτικού την 31η Αυγούστου, τις βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας, τις πανηγυρικές εκδηλώσεις των Ταλιμπάν στο ερημωμένο πλέον Αεροδρόμιο «Χαμίντ Καρζάι» της Καμπούλ και τις παρελάσεις σε διάφορες πόλεις με επίκεντρο την Κανταχάρ που επέδειξαν τον αμερικανικό εξοπλισμό που έχει περιέλθει στην κατοχή τους και τα «γιλέκα αυτοκτονίας» με ό,τι αυτό σημαίνει, δημιουργείται ακόμα πιο έντονο το ερώτημα:
Το Ταλιμπανικό Αφγανιστάν θα μπορούσε να γίνει ξανά βάση της Ισλαμικής Τρομοκρατίας που θα μπορούσε να σχεδιάσει και να εκτελέσει τρομοκρατικές επιθέσεις όχι μόνο στην ίδια την χώρα και στην περιοχή αλλά στην Αμερική, στην Δύση αλλά και οπουδήποτε αλλού;
Εισαγωγικές Παρατηρήσεις
Στο υπόψη ερώτημα επιχειρήσαμε να δώσουμε κάποιες πρώτες απαντήσεις σε άρθρο-ανάλυση στο Liberal την 24η Αυγούστου με τον τίτλο «Μπορεί το Αφγανιστάν να γίνει ξανά καταφύγιο της Ισλαμικής Τρομοκρατίας».
Οι βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους - Χορασάν (ΙΚ-Κ), που στοίχησαν την ζωή σε 170 περίπου ανθρώπους εκ των οποίων 13 Αμερικανοί Στρατιωτικοί, ο μεγαλύτερος αριθμός απωλειών για τις ΗΠΑ σε μία μόνον ημέρα από το 2011, όχι μόνον δυστυχώς δικαίωσαν τους ανησυχούντες αλλά και ο προβληματισμός έγινε πιο έντονος για το τι θέλουν τελικά να κάνουν οι Ταλιμπάν και αν ακόμα ήθελαν, αν μπορούν να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους στην Συμφωνία με τις ΗΠΑ τον Φεβρουάριου 2020 σχετικά με την δράση τζιχαντιστών.
Πέρα από τα διάφορα σενάρια που κυκλοφορούν για μυστικές συμφωνίες ΗΠΑ-Ταλιμπάν, η Ουάσιγκτον έχει παραδεχτεί ότι υπήρξε μίας μορφής «χαλαρής» συνεργασίας και ανταλλαγής πληροφοριών στο θέμα της... χαοτικής εκκένωσης.
Και για να πούμε την αλήθεια τέτοιας κλίμακας εκκένωση χωρίς την συνεργασία των Ταλιμπάν θα ήταν μάλλον αδύνατη χωρίς… μάχες. Εκτιμάται ότι κάποια κανάλια επαφών μέσω Πακιστάν και ίσως Κατάρ θα παραμείνουν ενεργά προκειμένου να παρακολουθείται η κατάσταση στο Αφγανιστάν.
Αναλυτές βασιζόμενοι στην αρχή «ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος» υποστηρίζουν ότι ΗΠΑ και Ταλιμπάν θα συνεργαστούν αναγκαστικά στο θέμα της κοινής απειλής που είναι το ΙΚ-Χ. Όμως ο παραπάνω κανόνας πολλές φορές στην ιστορία των Διεθνών Σχέσεων δεν ίσχυσε.
Οι ηγέτες των Ταλιμπάν και η πολυφωτογραφημένη για προπαγανδιστικούς λόγους με τις καινούργιες στολές παραλλαγής και τον αμερικάνικο εξοπλισμό, περιβόητη Ομάδα Badri 313 του Δικτύου Χακκάνι (Haqqani Network) δεν μπόρεσαν ή δεν ήθελαν να αποτρέψουν τις βομβιστικές επιθέσεις της 26 Αυγούστου.
Κρίνεται σκόπιμο να επισημανθεί ότι το Δίκτυο Χακκάνι είναι η ισχυρότερη φράξια των Ταλιμπάν που με ελληνικούς πολιτικούς όρους θα λέγαμε «συνιστώσα». Σε αυτό το άρθρο-ανάλυση επιχειρούμε να παρουσιάσουμε την κατάσταση όπως πραγματικά κατά την άποψη μας διαμορφώνεται και η οποία κάθε άλλο στο θέμα της τρομοκρατίας παρά ενθαρρυντική είναι.
Ισλαμικό Κράτος - Χορασάν (ΙΚ - Χ)
Το Ισλαμικό Κράτος - Χορασάν (ΙΚ - Χ) που πολλοί έμαθαν την ύπαρξή του με το που ανέλαβε την ευθύνη για τις επιθέσεις αυτοκτονίας στο Αεροδρόμιο της Καμπούλ, διαθέτει σήμερα περί τους 3000 «μαχητές» και οι ρίζες του βρίσκονται στο γνωστό «Ισλαμικό Κράτος» που αναπτύχθηκε από το 2014-2019 ως Χαλιφάτο σε Συρία και Ιράκ.
Είναι λάθος όμως να αποκαλείται…ISIS! Θεωρεί τους Ταλιμπάν «αποστάτες» και πράκτορες των ΗΠΑ που δεν θα εφαρμόσουν την Σαρία (Ισλαμικό Νόμο) και ισχυρίζονται ότι υπάρχει συμπαιγνία με τους Αμερικανούς και για αυτό θα τους υπονομεύσουν.
Ο πρώτος πυρήνας του το 2014 ήταν κυρίως Πακιστανοί με Αρχηγό τον Χαφίζ Σαεέντ Χαν, όλοι προερχόμενοι από την τζιχαντιστική οργάνωση Τεχρίκ-ε Ταλιμπάν του Πακιστάν με Υπαρχηγό όμως τον πρώην Διοικητή των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν Αμπντούλ Ράουφ Χαντίμ. Η οργάνωση για την ανάπτυξη της χρησιμοποίησε και χρησιμοποιεί ακόμα και σήμερα τα δίκτυα στρατολόγησης των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν κάτι που σημαίνει ότι κοινές «δεξαμενές» και «συγκοινωνούντα δοχεία».
Οι δυνάμεις των Ταλιμπάν και του Ισλαμικού Κράτους έχουν έλθει πολλές φορές σε σύγκρουση μεταξύ τους. Ο πρώτος της Αρχηγός και..Εμίρης Χαφίζ Σαεέντ Χαν σκοτώθηκε από αεροπορική επίθεση των Ηνωμένων Πολιτειών στην επαρχία Νάνγκαρχαρ στο Αφγανιστάν το 2016.
Σημερινός Αρχηγός του ΙΚ - Χ είναι ο Σαχάμπ αλ Μουχατζίρ και έχει ενισχύσει την τρομοκρατική αυτή οργάνωση με δυσαρεστημένους Ταλιμπάν και άλλους μαχητές από τη Νότια και Κεντρική Ασία.
Εκτιμάται ότι θα πολλαπλασιάσει τις προσπάθειές του για να προκαλέσει καταστροφές στο Αφγανιστάν και μέσα στο χάος να κυριαρχήσει. Επιδιώκει να δημιουργήσει σε πρώτη φάση ένα Χαλιφάτο που να επεκταθεί στη Νότια και Κεντρική Ασία, το οποίο θα διέπεται από τον Ισλαμικό Νόμο (Σαρία) και αργότερα σε όλον τον κόσμο ως Ισλαμική Κοινότητα (Ούμμα - Ummah).
Εκτιμάται ότι σε αυτήν την φάση πάντως δεν έχει δυνατότητες για να πραγματοποιήσει μεγάλες επιθέσεις εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών και της Δύσης του. Ίσως μπορούσε να κάνει κάτι τέτοιο σε γειτονικές χώρες.
Το Δίκτυο Χακκάνι
Όπως προαναφέραμε η ισχυρότερη φράξια (…συνιστώσα!) του όχι και τόσο ομοιογενούς κινήματος των Ταλιμπάν είναι το Δίκτυο Χακκάνι. Χωρίς να ταυτίζεται απόλυτα με τους Ταλιμπάν επί μία εικοσαετία προέβαλε αποτελεσματική αντίσταση στους Αμερικανούς και του Συμμάχους στο Αφγανιστάν προκαλώντας σημαντικές απώλειες και μάλιστα τον Σεπτέμβριο 2011 όχι μόνο τόλμησε και επιτέθηκε στην καλά φρουρούμενη Αμερικανική Πρεσβεία στην Καμπούλ αλλά και την πολιόρκησε για πολλές ώρες.
Οι Χακκάνι που είναι μία «οικογενειακή επιχείρηση» έχουν στενούς δεσμούς με την αλ-Κάιντα από την εποχή που ο ιδρυτής του Δικτύου Τζαλαλουντίν Χακκάνι είχε προσωπική φιλία με τον Οσάμα Μπιν Λάντεν και τον φυγάδευσε στο Πακιστάν. Εκτός όμως από την αλ-Κάιντα εκτιμάται ότι οι Χακκάνι συνδέονται και με άλλες τζιχαντιστικές περιφερειακές οργανώσεις.
Οι ΗΠΑ χαρακτήρισαν το Δίκτυο ως τρομοκρατική οργάνωση το 2012 και έχουν επικηρύξει τον προστατευόμενο του Πακιστάν Στρατιωτικό Διοικητή τους Χαλίλ Χακκάνι με 5 εκατομμύρια δολάρια.
Αυτός λοιπόν ο επικηρυγμένος ως τρομοκράτης Χαλίλ Χακκάνι του ομώνυμου Δικτύου με την «επίλεκτη μονάδα Badri 313» ανέλαβε μετά την 15 Αυγούστου την ασφάλεια της Καμπούλ και ιδιαίτερα την εξασφάλιση του Αεροδρομίου προκειμένου οι Αμερικανοί και οι Σύμμαχοι να εκκενώσουν με ασφάλεια τους Αφγανούς που ήθελαν να διαφύγουν.
Για να μην διερωτάται κάποιος, να πούμε παρενθετικά ότι αυτή η «επίλεκτη» μονάδα που για προπαγανδιστικούς λόγους φωτογραφίζεται με στολές στρατιωτικές και αμερικανικό εξοπλισμό πήρε το όνομα της από την μάχη στο Μπάντρ (Badr) το 624, όταν ο Προφήτης Μωάμεθ όπως λέγεται νίκησε τους εχθρούς του με μόνο 313 στρατιώτες και έτσι δημιουργήθηκε η πρώτη ισλαμική κοινότητα (Ούμμα)!
Τα μέλη της οικογένειας Χακάνι είχαν εξέχουσες θέσεις μέσα στις «δομές διοίκησης» των Ταλιμπάν. Ταλιμπάν, Δίκτυο Χακάνι και Αλ Κάιντα διασυνδέονται.
Δεν είναι ακόμη σαφές εάν οι Χακκάνι έπαιξαν κάποιον ρόλο στην επίθεση στο αεροδρόμιο ή απλώς την αγνόησαν ή απλώς αγνοήθηκαν και παρακάμφθηκαν. Αυτό όμως που είναι αδιαμφισβήτητο είναι ότι οι εκρήξεις ξέσπασαν στην περίμετρο του αεροδρομίου που υποτίθεται ότι ήταν υπό την επίβλεψή τους.
Το τρίγωνο Ταλιμπάν - Ισλαμικό Κράτος - Δίκτυο Χακκάνι
Οι πληροφορίες φέρουν το δίκτυο Χακκάνι να επιτρέπει στο ΙΚ-Χ να πραγματοποιεί επιθέσεις που εξυπηρετούν τους δικούς του σκοπούς χωρίς να φαίνεται ότι σχετίζονται με αυτό. Μπορεί να υπάρχει εμφανής εχθρότητα μεταξύ Ταλιμπάν και ΙΚ-Χ αλλά αυτό που έχουμε διδαχθεί στο θέμα του ισλαμικού ριζοσπαστισμού και της τρομοκρατίας και ιδιαίτερα μέσα στο Αφγανιστάν είναι ότι η εικόνα ποτέ δεν είναι ξεκάθαρη.
Οι ορκισμένοι εχθροί μπορούν να πολεμήσουν μεταξύ τους μια μέρα και να συνεργαστούν για αμοιβαίο κέρδος την επόμενη μέρα. Οι Αρχηγοί του ΙΚ-Χ γνωρίζουν ότι σε περίπτωση ευθείας στρατιωτικής αναμέτρησης με τους Ταλιμπάν θα συντριβούν, αλλά με τον «τρόπο» τους θα ασκούν ιδεολογική πίεση στο Ταλιμπανικό Κράτος.
Από την άλλη μεριά η ύπαρξη του εξυπηρετεί τους Ταλιμπάν για να δείξουν ηπιότερο πρόσωπο στην διεθνή κοινότητα σε σύγκριση με τους τζιχαντιστές του ΙΚ - Χ και εμμέσως να πουν «στηρίξτε μας για να μην έλθουν αυτοί»!
Το Δίκτυο Χακκάνι όπως προαναφέρθηκε έχει ισχυρούς διαχρονικούς δεσμούς με την αλ-Κάιντα. Ταυτόχρονα κρίνεται σκόπιμο να τονιστεί ότι για χρόνια πριν εμφανιστεί το ΙΚ - Χ, αυτό ήταν που ενεργούσε βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας στο Αφγανιστάν που προκάλεσαν σοβαρές απώλειες στις εκεί εμπλεκόμενες Αμερικανικές και Δυτικές Δυνάμεις.
Πληροφορίες φέρουν το IK - Χ το οποίο έχει αναπτυχθεί κυρίως στην συνορεύουσα με το Πακιστάν περιοχή Νάνγκαρχαρ να έχει συνεργαστεί με το Δίκτυο στο εμπόριο ναρκωτικών. Οι Χακκάνι έχουν ισχυρούς δεσμούς με την περιβόητη Υπηρεσία Πληροφοριών (ISID) του Πακιστάν, η οποία τους παρείχε προστασία.
Συμβούλους, εκπαίδευση και εξοπλισμό δεν διαφεύγει της προσοχής μας ότι ο μεγάλος Αρχηγός του Δικτύου Σιρατζουντίν Χακκάνι αν και αναπληρωτής τους είναι πολύ πιο ισχυρός ακόμα και από τον Ηγέτη και Πνευματικό Αρχηγό των Ταλιμπάν, Χαϊμπατουλάχ Αχουντζάντα! Όταν ρωτήθηκε αν το Δίκτυο Χακκάνι ήταν κάτι διαφορετικό από τους Ταλιμπάν, απάντησε: «Μα εμείς είμαστε οι Ταλιμπάν»!
Κατά την εκτίμηση μας οι βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας της 26 Αυγούστου «ωφελούν» εκτός από τους σκοπούς του το ΙΚ - Χ και για πολλούς λόγους το Ταλιμπανικό Καθεστώς στο οποίο όπως εμφατικά τονίσαμε κυρίαρχο είναι το Δίκτυο Χακκάνι.
Σκοτώθηκαν πολλοί Αφγανοί «συνεργάτες» των Αμερικανών που προσπαθούσαν να φύγουν ενώ έκαναν άλλους να αποχωρήσουν από το Αεροδρόμιο, προκλήθηκαν σημαντικές απώλειες στους Αμερικανούς και τρομοκράτησαν τη Δύση για να μην επιμείνει στην εκκένωση και μετά την 31 Αυγούστου. Ταυτόχρονα έστειλε μήνυμα ενθάρρυνσης σε άλλους τζιχαντιστές. Με το πρόσχημα της ασφάλειας, το καθεστώς ευελπιστεί ότι με την ανοχή του διεθνούς παράγοντα θα καταστείλει ακόμα περισσότερο και θα εδραιωθεί.
Αν και αρκετοί πιστεύουν ότι οι Ταλιμπάν έχουν γίνει μετριοπαθείς οι σημερινοί «Διοικητές» οι οποίοι είναι έχουν διασυνδεθεί με παγκόσμια δίκτυα τζιχαντιστών είναι πιο σκληροπυρηνικοί από τους βασικούς παλαιότερους ηγέτες. Κατά την είσοδό τους στην Καμπούλ, οι Ταλιμπάν φέρεται να απελευθέρωσαν πάνω από 4.000 φυλακισμένους τζιχαντιστές μαχητές όλων των πλευρών.
Διαπιστώσεις - Συμπεράσματα
Πέρα από τον οποιαδήποτε θετική σκέψη της Δύσης για το τι μπορεί ή θέλει να κάνει το Ταλιμπανικό Καθεστώς της Καμπούλ για να μην γίνει ξανά το Αφγανιστάν βάση της ισλαμικής τρομοκρατίας έρχεται η αδυσώπητη και άβολη πραγματικότητα. Υπάρχει μία «θολή» σχέση του Ισλαμικού Κράτους - Χορασάν με το Δίκτυο Χακκάνι που είναι πλέον η κυρίαρχη «συνιστώσα» που δεν μπορούμε να εκτιμήσουμε που μπορεί αυτή να οδηγήσει ενώ αρέσει ή όχι ξαναζωντανεύει η αλ-Κάιντα.
Παράλληλα η επανίδρυση του Ισλαμικού Εμιράτου του παρουσιάζεται ως πρότυπο για την «εγγονή» της αλ Κάιντα Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS) η οποία ακόμα και σήμερα κυριαρχεί στην περιοχή Ιντλίμπ στην Συρία.
Πολλά θα εξαρτηθούν από τον μεγάλο εξωτερικό κερδισμένο στο Αφγανιστάν, το γειτονικό Πακιστάν που ήταν πίσω όλα αυτά τα χρόνια από τους Ταλιμπάν και το Δίκτυο Χακκάνι και σήμερα ελέγχει πλέον σε μεγάλο βαθμό το Ταλιμπανικό Καθεστώς.
Τις ώρες που γράφονται αυτές οι γραμμές ο ισχυρότερος άνδρας στο Πακιστάν, Αρχηγός των Μυστικών Υπηρεσιών (ISID) Στρατηγός Φαίζ Χαμμίντ βρίσκεται στην Καμπούλ για διαβουλεύσεις με την ηγεσία του καθεστώτος.
Ακόμα και αν το Καθεστώς της Καμπούλ ήθελε, το ερώτημα είναι αν μπορεί να ελέγξει όλη την επικράτεια του Αφγανιστάν προκειμένου να μην αναπτυχθούν βάσεις τζιχαντιστών που θα επιδιώξουν να επιφέρουν τρομοκρατικά πλήγματα σε άλλες χώρες και ιδιαίτερα στην Δύση.
Ναι μεν η κυβέρνηση θα έχει επικεφαλής τον γνωστό πλέον Μουλά Γκάνι Μπαραντάρ κατά κάποιο τρόπο αποδεκτό στις ΗΠΑ μιας και τον γνωρίζουν «πολύ καλά» αλλά είναι άγνωστο τι γίνεται από εκεί και κάτω.
Οι εκτιμήσεις σύμφωνα με τα όσα σε συντομία παρατέθηκαν παραπάνω για τον αν το Αφγανιστάν μπορεί να γίνει ξανά καταφύγιο της ισλαμικής τρομοκρατίας δυστυχώς είναι πολλές. Η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να παραμείνει σε εγρήγορση. Δεν δικαιολογείται άλλη ολιγωρία!
* Ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Λουκόπουλος είναι Γεωστρατηγικός Αναλυτής και Εκτελεστικός Διευθυντής στο «Παρατηρητήριο Ευρωμεσογειακής Ασφάλειας και Συνεργασίας»
