Το fracking, δηλαδή ο νέος τρόπος άντλησης πετρελαίου, που το αποκαλούμε σχιστολιθικό, αλλάζει τα δεδομένα στην παγκόσμια ενεργειακή σκακιέρα.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ο μεγάλος κερδισμένος από το νέο επίτευγμα της μηχανικής, και μέχρι το 2020 αναμένεται να ξεπεράσουν Ρωσία και Σαουδική Αραβία, και να γίνουν ο μεγαλύτερος παραγωγός ορυκτών καυσίμων στον πλανήτη.
Αυτή εξέλιξη εκτός από τις προφανείς οικονομικές επιπτώσεις στην τιμή του πετρελαίου και στην αμερικάνικη βιομηχανία, αποτελεί έναν κρίσιμο παράγοντα αλλαγής στην κατεύθυνση της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής.
Μόλις δέκα χρόνια πριν, η εξασφάλιση σταθερής ροής πετρελαίου και φυσικού αερίου αποτελούσε μία από τις βασικές προτεραιότητες της Ουάσινγκτον. Η εξάρτηση από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα ήταν μία πραγματικότητα για πολλές δεκαετίες, και όλες οι ηγεσίες που πέρασαν από το Οβάλ Γραφείο είχαν πάντα ψηλά στην ατζέντα τους τη διατήρηση μίας ασφαλούς γραμμής προμήθειας για τις ενεργειακές ανάγκες της χώρας.
Η επιλογή αυτή, για εξασφάλιση των ενεργειακών αναγκών της χώρας, με κάθε κόστος, ακόμα και εάν αυτό σήμαινε την συνεργασία με τη Σαουδική Αραβία, τη Νιγηρία, ή αργότερα ακόμα και με τη Ρωσία, σχετιζόταν άμεσα με το φόβο που υπήρχε ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1970, ότι τα αποθέματα πετρελαίου πρόκειται να εξαντληθούν.
Ήδη από εκείνη την περίοδο η παραγωγή πετρελαίου στις ΗΠΑ κατέγραφε πτώση 50%, ενώ αντίστοιχα σημαντική πτώση σημείωνε και η παραγωγή φυσικού αερίου. Ταυτόχρονα οι ειδικοί υπογράμμιζαν, ότι τα παγκόσμια αποθέματα ορυκτών καυσίμων θα έχουν εξαντληθεί μέσα στις πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα.
Όμως, όπως συχνά συμβαίνει, οι προβλέψεις των αναλυτών έπεσαν έξω και τα παγκόσμια αποθεματικά πετρελαίου βρίσκονται ακόμα σε ικανοποιητικά επίπεδα.
Λίγα λόγια για το fracking
Όταν κάποιος χρησιμοποιεί τον όρο «σχιστολιθικό πετρέλαιο», αναφέρεται στη διαδικασία γεώτρησης, κατά την οποία ένα μείγμα νερού, άμμου και χημικών, διοχετεύεται σε υψηλή πίεση και διασπά την πέτρα του υπεδάφους, ώστε εκείνη να απελευθερώσει το πετρέλαιο ή το φυσικό αέριο που περιέχει. Ετυμολογικά η λέξη, «σχιστο-λιθικό», (δηλαδή σκίζω πέτρα), αναφέρεται στη διάσπαση της πέτρας κατά τη διάρκεια της διαδικασίας άντλησης.
Η διαδικασία, αν και μπορεί να πραγματοποιηθεί και με κάθετα προς το υπέδαφος τρυπάνια, η πάγια πρακτική που ακολουθείται είναι η οριζόντια γεώτρηση, ώστε να δημιουργούνται νέες δίοδοι επέκτασης των υπαρχόντων «μονοπατιών» διοχέτευσης του πετρελαίου ή του αερίου.
Τονίζεται, πως το σχιστολιθικό πετρέλαιο, δεν είναι κάτι διαφορετικό ως προς την χημική του σύσταση από το πετρέλαιο που όλοι ξέρουμε. Ο όρος «σχιστολιθικό», αφορά αποκλειστικά τον τρόπο άντλησης του.
Επίσης, ο συγκεκριμένος τρόπος άντλησης, δεν είναι μία πρόσφατη ανακάλυψη. Ο λόγος που ξεκίνησε τα τελευταία χρόνια η ευρεία χρήση της μεθόδου, είναι ότι πλέον είναι οικονομικά συμφέρουσα, καθώς η αύξηση της τιμής του πετρελαίου (σε βάθος 20ετίας), με την ταυτόχρονη ανάδειξη νέων τεχνολογιών, έχουν μειώσει σημαντικά και το κόστος της όλης διαδικασίας.
Η επιστροφή μιας ενεργειακής υπερδύναμης
Δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυριστεί κανείς, ότι το σχιστολιθικό πετρέλαιο έχει επιφέρει μία ενεργειακή επανάσταση στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας.
Όπως παρατηρούμε και στο παρακάτω σχεδιάγραμμα, η παραγωγή πετρελαίου έχει σχεδόν διπλασιαστεί, και από τα 5 εκατ. βαρέλια τη μέρα το 2006, οι ΗΠΑ παράγουν πλέον πάνω από 9 εκατ. βαρέλια τη μέρα, αγγίζοντας τις υψηλότερες επιδόσεις της ιστορίας τους, στα επίπεδα του τέλους της δεκαετίας του 60.
Ταυτόχρονα τα επίπεδα των αποθεματικών είναι επαρκή για να στηρίξουν την διατήρηση της παραγωγής στα ίδια επίπεδα, τουλάχιστον, για αρκετά χρόνια.
Η παραγωγή φυσικού αερίου, πρόκειται σύντομα να ξεπεράσει την εγχώρια κατανάλωση, καθιστώντας τις ΗΠΑ εξαγωγό χώρα στο εν λόγο αγαθό, ενώ υπολογίζεται πως αυτή τη στιγμή οι ΗΠΑ εξάγουν ένα εκατ. βαρέλια πετρελαίου τη μέρα.
Επισημαίνεται, πως οι ΗΠΑ, παρά τη ραγδαία αύξηση της παραγωγής, εξακολουθούν να εισάγουν πετρέλαιο, καθώς το πετρέλαιο που παράγεται στη χώρα, αντιστοιχεί στο 80% της εγχώριας κατανάλωσης.
Η θεαματικότερη βελτίωση των εξαγωγών, αφορά κυρίως το φυσικό αέριο, καθώς νέες τεχνολογικές μέθοδοι (υγροποιημένο αέριο) επιτρέπουν την μεταφορά του μέσω τάνκερ, όπως ακριβώς μεταφέρεται και το πετρέλαιο, και όχι απαραίτητα μέσω αγωγών. Αυτός ο τρόπος μεταφοράς του φυσικού αερίου, αποτελεί ήδη τη μέθοδο με την οποία εξάγεται το 50% της παγκόσμιας παραγωγής και οι αμερικανικές εταιρείες έχουν δραστηριοποιηθεί στον τομέα σαφώς ταχύτερα από τους ανταγωνιστές τους.
«O διπλασιασμός της αμερικανικής παραγωγής πετρελαίου, αναμορφώνει τη παγκόσμια αγορά», ήταν ο τίτλος ενός πρόσφατου άρθρου της Wall Street Journal, σύμφωνα με το οποίο οι ΗΠΑ πρόκειται να γίνουν μία εκ'' των τριών μεγαλύτερων εξαγωγών χωρών φυσικού αερίου παγκοσμίως.
Σημειώνεται ακόμα, ότι τον Δεκέμβριο του 2015, η αμερικανική Γερουσία, ήρε τον νομοθετικό περιορισμό, ο οποίος έθετε πλαφόν στις εξαγωγές αμερικανικού πετρελαίου και φυσικού αερίου, που επιτρεπόταν να πραγματοποιήσουν οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη χώρα.
Όπως είναι εύκολα αντιληπτό, η άνοδος της παραγωγής πετρελαίου στις ΗΠΑ, είναι από τους βασικούς λόγους της πτώσης της τιμής του μαύρου χρυσού τα τελευταία χρόνια. Κάτι αντίστοιχο ισχύει και για το φυσικό αέριο, με τις Ηνωμένες Πολιτείες να αποτελούν, πλέον, τον μεγαλύτερο παραγωγό διεθνώς.
Ο οικονομικός αντίκτυπος
To πρώτο άμεσο αποτέλεσμα της ενισχυμένης παραγωγής στις ΗΠΑ είναι η μείωση του εισαγόμενου πετρελαίου από ξένες χώρες. Επιπλέον, η μεγάλη προσφορά πετρελαίου έχει προκαλέσει και την πτώση της αξίας του. Έτσι η αμερικάνικη οικονομία, δεν εισάγει απλώς λιγότερο πετρέλαιο, αλλά το εισάγει και σε χαμηλότερη τιμή.
Υπολογίζεται, ότι η αμερικανική οικονομία εξοικονομεί περί τα 150 δισ. δολάρια ετησίως σε σχέση με το 2011. Αυτό οφείλεται στο συνδυασμό της μεγαλύτερης προσφοράς αλλά και της μειωμένης τιμής του αργού και του φυσικού αερίου τα τελευταία χρόνια. Ένα τεράστιο ποσό δηλαδή, που ενώ θα κατέληγε σε άλλα πετρελαιοπαραγωγικά κράτη, παραμένει σε εγχώριους παραγωγούς και καταναλωτές, και ανακυκλώνεται στην εγχώρια οικονομία.
Παράλληλα, η εξασφάλιση φθηνότερου πετρελαίου ευνοεί το σύνολο του βιομηχανικού τομέα, καθώς η πλειονότητα των επιχειρήσεων του κλάδου, χρησιμοποιεί πετρέλαιο στα διάφορα στάδια της παραγωγής.
Όμως, ο κλάδος της βιομηχανίας που αντλεί τα μεγαλύτερα οφέλη από την πτώση της τιμής του πετρελαίου, είναι αυτός της παραγωγής πετροχημικών προϊόντων. Ο εν λόγω κλάδος χρησιμοποιεί τα ορυκτά καύσιμα, ως τη βάση για την παραγωγή, δημιουργώντας μέσα από την επεξεργασία του πετρελαίου ή του φυσικού αερίου προϊόντα όπως πλαστικά, λιπάσματα, ρητίνες, ίνες, λιπαντικά, και γέλες.
Οι πετροχημικές εταιρείες επενδύουν την τρέχουσα περίοδο, περισσότερα από 185 δισ. δολάρια σε έργα υποδομής, μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το 2016 το ποσό το οποίο επενδύθηκε από τις εταιρείες αυτές, αντιστοιχούσε στο 50% των επενδύσεων του δευτερογενή τομέα της χώρας.
Οι αναλυτές προβλέπουν, ότι οι μεγάλες επενδύσεις στις δραστηριότητες των πετροχημικών επιχειρήσεων, θα καταστήσουν τις ΗΠΑ έναν από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς πλαστικών ειδών στον κόσμο.
Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος της εν λόγω βιομηχανίας, σημειώνεται πως εντός λίγων μόλις ετών, οι εξαγωγές πετροχημικών προϊόντων των ΗΠΑ, θα ξεπεράσουν σε αξία τα 110 δισ. δολάρια το χρόνο. Ποσό που αντιστοιχεί σχεδόν στη συνολική αξία του πετρελαίου που εξάγει η Σαουδική Αραβία ετησίως.
«Κάποιες φορές τσιμπιέμαι, είναι κάτι το αξιοζήλευτο», είχε δηλώσει χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του τμήματος πετροχημικών της ExxonMobil, Neil Chapman, σχολιάζοντας την ανάπτυξη του κλάδου.
Αυτή η δυναμική της πετροχημικής βιομηχανίας είναι βέβαιο, ότι θα συντελέσει στη μείωση του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ, ένα στόχο στον οποίο ο Donald Trump έχει θέσει ως τη μεγάλη προτεραιότητα της θητείας του.
