Η 15η Φεβρουαρίου κάθε έτους έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Παιδικού Καρκίνου τιμώντας όλα τα παιδιά και τις οικογένειές τους που βιώνουν τις επιπτώσεις της νόσου, αναγνωρίζοντας τον πόνο και τις δυσκολίες τους, και ευαισθητοποιώντας την παγκόσμια κοινότητα.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), υπολογίζεται ότι 400.000 παιδιά και έφηβοι ηλικίας 0-19 ετών διαγιγνώσκονται με κάποια μορφή καρκίνου ετησίως. 350 παιδιά έως 15 χρονών νοσούν κάθε χρόνο στην Ελλάδα. Σε χώρες υψηλού εισοδήματος, όπου ολοκληρωμένες υπηρεσίες φροντίδας υγείας είναι γενικά προσβάσιμες, πάνω από το 80% των παιδιών με καρκίνο θεραπεύονται σε αντίθεση με χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, όπου θεραπεύονται λιγότερο από το 30%.
Το Ευρωπαϊκό παράρτημα του Childhood Cancer International (CCI) εκτιμά ότι 5.000 παιδιά έως 15 χρονών νοσούν κάθε χρόνο στην Ευρώπη ενώ πάνω από 500.000 άτομα έχουν επιβιώσει από τον καρκίνο της παιδικής ηλικίας.
Ο καρκίνος της παιδικής ηλικίας είναι μια σπάνια, απειλητική για τη ζωή ασθένεια. Αποτελεί την 1η αιτία θανάτου στα παιδιά από νόσο και τη 2η αιτία μετά τα ατυχήματα. Ωστόσο, η έγκαιρη διάγνωση και η ενδεδειγμένη ιατρική φροντίδα οδηγούν σε ίαση τα περισσότερα παιδιά.
Σε συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε στην Ογκολογική Μονάδα Παίδων «Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη-ΕΛΠΙΔΑ», την Τρίτη 11 Φεβρουαρίου 2025, από το Νοσοκομείο Παίδων «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ» και το Σωματείο «ΕΛΠΙΔΑ-Σύλλογος Φίλων Παιδιών με καρκίνο», παρουσία του υπουργού Υγείας κύριου Άδωνι Γεωργιάδη, της Αναπληρώτριας υπουργού Υγείας κ. Ειρήνης Αγαπηδάκη και της Γ.Γ. του Υπουργείου κ. Λίλιαν Βιλδιρίδη τα στοιχεία για την αντιμετώπιση του παιδικού καρκίνου στην Ελλάδα, φαίνονται σημαντικά και ελπιδοφόρα.
Στο πλαίσιο της Συνέντευξης Τύπου οι διευθυντές των τμημάτων της Ογκολογικής Μονάδας Παίδων «Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη-ΕΛΠΙΔΑ» παρουσίασαν αναλυτικά στοιχεία για την καθημερινή λειτουργία, καθώς και επιστημονικές δραστηριότητες και ερευνητικές συμπράξεις με άλλα νοσοκομεία του εξωτερικού, όλα τα θεραπευτικά δεδομένα για την αντιμετώπιση του καρκίνου της παιδικής και εφηβικής ηλικίας, παρουσιάζοντας το έργο των τμημάτων τους που κατατάσσει την Ογκολογική Μονάδα Παίδων «Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη-ΕΛΠΙΔΑ» ανάμεσα στα καλύτερα νοσοκομεία της Ευρώπης.
Μετατροπή της Ογκολογικής μονάδας σε Ογκολογικό Νοσοκομείο
Ο υπουργός κ. Άδωνις Γεωργιάδης μίλησε αναλυτικά για τη σημασία της μετατροπής της Ογκολογικής Μονάδας Παίδων «Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη-ΕΛΠΙΔΑ» σε Ογκολογικό Νοσοκομείο η οποία θα γίνει άμεσα: «Έχει υπογραφεί η Κοινή Υπουργική Απόφαση για την έναρξη λειτουργίας του Ογκολογικού Νοσοκομείου, την επόμενη εβδομάδα εκδίδεται το νέο Διοικητικό Συμβούλιο και ξεκινάει η μετάβαση για τη δημιουργία του Ογκολογικού Νοσοκομείου «Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη-ΕΛΠΙΔΑ» ως Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου και τις νέες δυνατότητες που πλέον θα υπάρχουν με το σχήμα αυτό. Θα συνεχίσει η καλή συνεργασία των δύο νοσοκομείων, δεν θα σταματήσει η συνεργασία με τα δύο παιδιατρικά νοσοκομεία, το Παίδων «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ» και το «Π.&Α. ΚΥΡΙΑΚΟΥ», απλώς απελευθερώνουμε τον νέο φορέα για να μπορεί να κάνει το μεγάλο άλμα προς τα εμπρός, να γίνει το καλύτερο Ογκολογικό Νοσοκομείο Παίδων στην Ευρώπη και να φτάσει σε επίπεδα που μόνο υπερηφάνεια θα δίνει σε όλους».
Η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας κυρία Ειρήνη Αγαπηδάκη δεσμεύτηκε ότι το Υπουργείο Υγείας θα είναι αρωγός στον αγώνα κατά του παιδικού καρκίνου: «Όταν ένα παιδί νοσεί με καρκίνο, νοσεί ολόκληρη η οικογένεια. Εσείς που εργάζεστε εδώ το γνωρίζετε καλύτερα από όλους. Είναι μεγάλη η οδύνη, ειδικά μιας μητέρας, αλλά και του πατέρα φυσικά. Ένας πόνος που δύσκολα περιγράφεται. Είμαστε λοιπόν εδώ για να στηρίξουμε αυτό το σπουδαίο έργο για να συνεχίσει να υπάρχει ελπίδα γιατί αυτή είναι η σπουδαία παρακαταθήκη της Μαριάννας Β. Βαρδινογιάννη και δεν πρέπει ποτέ κανείς να την ξεχάσει».
Μετατροπή της Ογκολογικής μονάδας σε Ογκολογικό Νοσοκομείο
Ο υπουργός κ. Άδωνις Γεωργιάδης μίλησε αναλυτικά για τη σημασία της μετατροπής της Ογκολογικής Μονάδας Παίδων «Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη-ΕΛΠΙΔΑ» σε Ογκολογικό Νοσοκομείο η οποία θα γίνει άμεσα: «Έχει υπογραφεί η Κοινή Υπουργική Απόφαση για την έναρξη λειτουργίας του Ογκολογικού Νοσοκομείου, την επόμενη εβδομάδα εκδίδεται το νέο Διοικητικό Συμβούλιο και ξεκινάει η μετάβαση για τη δημιουργία του Ογκολογικού Νοσοκομείου «Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη-ΕΛΠΙΔΑ» ως Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου και τις νέες δυνατότητες που πλέον θα υπάρχουν με το σχήμα αυτό. Θα συνεχίσει η καλή συνεργασία των δύο νοσοκομείων, δεν θα σταματήσει η συνεργασία με τα δύο παιδιατρικά νοσοκομεία, το Παίδων «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ» και το «Π.&Α. ΚΥΡΙΑΚΟΥ», απλώς απελευθερώνουμε τον νέο φορέα για να μπορεί να κάνει το μεγάλο άλμα προς τα εμπρός, να γίνει το καλύτερο Ογκολογικό Νοσοκομείο Παίδων στην Ευρώπη και να φτάσει σε επίπεδα που μόνο υπερηφάνεια θα δίνει σε όλους».
Η αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας κυρία Ειρήνη Αγαπηδάκη δεσμεύτηκε ότι το Υπουργείο Υγείας θα είναι αρωγός στον αγώνα κατά του παιδικού καρκίνου: «Όταν ένα παιδί νοσεί με καρκίνο, νοσεί ολόκληρη η οικογένεια. Εσείς που εργάζεστε εδώ το γνωρίζετε καλύτερα από όλους. Είναι μεγάλη η οδύνη, ειδικά μιας μητέρας, αλλά και του πατέρα φυσικά. Ένας πόνος που δύσκολα περιγράφεται. Είμαστε λοιπόν εδώ για να στηρίξουμε αυτό το σπουδαίο έργο για να συνεχίσει να υπάρχει ελπίδα γιατί αυτή είναι η σπουδαία παρακαταθήκη της Μαριάννας Β. Βαρδινογιάννη και δεν πρέπει ποτέ κανείς να την ξεχάσει».
Το πρώτο και μοναδικό κέντρο Κυτταρικής και Γονιδιακής Θεραπείας για παιδιά και εφήβους
«Η Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη αναγνωρίζοντας τη δύναμη της συνεργασίας δημιούργησε από νωρίς ένα δίκτυο με κορυφαία ογκολογικά κέντρα του εξωτερικού, ενθαρρύνοντας τη συνεργασία, την ανταλλαγή απόψεων και τη συμμετοχή σε διεθνή πρωτόκολλα και έρευνες. Η συνεχής αναζήτηση κάθε τι καινοτόμου και πρωτοποριακού και η διορατικότητα της Μαριάννας Β. Βαρδινογιάννη, η οποία μάλιστα αντιλήφθηκε από πολύ νωρίς τη δύναμη της ιατρικής ακριβείας, μας οδήγησε σε μια σειρά σημαντικών πρωτοβουλιών όπως την ίδρυση του πρώτου και μοναδικού μέχρι και σήμερα Κέντρου Κυτταρικής και Γονιδιακής Θεραπείας για παιδιά και εφήβους, την ίδρυση εξειδικευμένων εργαστηρίων και εξωτερικών ιατρείων», τόνισε ο κοινός Διοικητής των Νοσοκομείου Παίδων «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ» και «Π.&Α. ΚΥΡΙΑΚΟΥ» κύριος Μανώλης Παπασάββας.
Η υπεύθυνη θεμάτων υγείας του Σωματείου «ΕΛΠΙΔΑ» κυρία Ντόρα Ψαλτοπούλου-Δημοπούλου, Παθολόγος, Καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ, μέλος ΔΣ Σωματείου ΕΛΠΙΔΑ, μίλησε για την προσφορά του Σωματείου σε επίπεδο υποδομών, μηχανημάτων τελευταίας τεχνολογίας και δημιουργίας συνεργασιών με τα κορυφαία Ογκολογικά κέντρα του κόσμου, αναφέροντας ανάμεσα σε άλλα: «Το Σωματείο ΕΛΠΙΔΑ μέσα σε 35 χρόνια από την ίδρυση του έχει προσφέρει στην χώρα σημαντικές ιατρικές υποδομές για την αντιμετώπιση του παιδικού καρκίνου, στηρίζοντας παράλληλα τα παιδιά και τις οικογένειες.
Στα σημαντικότερα έργα του ΕΛΠΙΔΑ περιλαμβάνονται (α) ο σχεδιασμός και η κατασκευή της «Ογκολογικής Μονάδας Παίδων - Μαριάννα Β.Βαρδινογιάννη», υπερσύγχρονης υποδομής - συγκροτήματος εμβαδού περίπου 15.000 τ.μ., εφάμιλλου κτιριακά και ξενοδοχειακά με σημαντικά αντίστοιχα νοσοκομεία του εξωτερικού, (β)η χρηματοδότηση και δωρεά πλειάδων ιατρικών μηχανημάτων προηγμένης τεχνολογίας.
Με τον υπερσύγχρονο αυτό ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό, ο Σύλλογος ΕΛΠΙΔΑ συμπαραστέκεται στην κάλυψη των επιστημονικών στόχων της Διοίκησης, των επιστημονικών αναγκών του ιατρικού προσωπικού του Νοσοκομείου και πάνω από όλα των ασθενών του, παρέχοντάς τους τα πιο αναβαθμισμένα μηχανήματα για την αντιμετώπιση του παιδιατρικού καρκίνου. Ενδεικτικά αναφέρω: εξοπλισμό για Γ-Camera και PET-CT και γενικά υποστήριξη και αναβάθμιση της πυρηνικής ιατρικής, γενετικούς αναλυτές, όπως επιτραπέζιο αναλυτή αλληλούχισης νέας γενιάς (NGS). Αλλά και ακόμη πιο αναβαθμισμένη τεχνολογία και υποστήριξη, στοχεύοντας στη δημιουργία ενός Κέντρου Αριστείας για τους «μικρούς μας ήρωες».
Τρία παιδιά έχουν ιαθεί με CAR-T θεραπεία
Ο Ευγένιος Γουσέτης, Παιδίατρος Αιματολόγος-Ογκολόγος, Διευθυντής της Μονάδας Μεταμόσχευσης Αιμοποιητικών Κυττάρων και του Κέντρου Κυτταρικής & Γονιδιακής Θεραπείας παρουσίασε τις νέες επαναστατικές θεραπείες που πραγματοποιούνται στο Κέντρο Κυτταρικής και Γονιδιακής Θεραπείας της Μονάδας: «Οι δραστηριότητες του Κέντρου αφορούν τόσο στην εφαρμογή εγκεκριμένων κυτταρικών και γονιδιακών θεραπειών, όσο και στην κλινική έρευνα με τη σχεδίαση των δικών του κλινικών πρωτοκόλλων πρωτοποριακών θεραπειών. Συγκεκριμένα, μέχρι σήμερα, έχουν πραγματοποιηθεί 20 κυτταρικές θεραπείες για την αντιμετώπιση ανθεκτικών ιογενών λοιμώξεων μετά από τη μεταμόσχευση με την παρασκευή και χορήγηση αντιγονοειδικών Τ-λεμφοκυττάρων, τα οποία στοχεύουν αποκλειστικά τον παθογόνο ιό.
Επιπλέον, το 2023 ξεκίνησε να εφαρμόζεται πρωτοποριακό κλινικό ερευνητικό πρωτόκολλο για τη θεραπεία υποτροπών της οξείας λεμφοβλαστικής λευχαιμίας σε παιδιά και νεαρούς ενήλικες μετά από μεταμόσχευση. Το αντικείμενο της μελέτης είναι η εκτίμηση της αποτελεσματικότητας κυτταρικής θεραπείας με γενετικά τροποποιημένα Τ-Λεμφοκύτταρα (CAR-T), τα οποία παρασκευάζονται στο κέντρο μας. Η συγκεκριμένη θεραπεία με CAR-T έχει πραγματοποιηθεί σε τρία παιδιά με απόλυτη επιτυχία και επίτευξη ίασης.
Να σημειωθεί ότι κέντρο μας είναι ένα από τα λίγα κέντρα στην Ευρώπη και Αμερική και το μοναδικό στην Ελλάδα με άδεια παραγωγής τέτοιων θεραπειών. Στόχος μας την επόμενη 5ετία είναι η επέκταση του προγράμματος της παραγωγής των θεραπειών με CAR-κύτταρα και σε άλλα είδη παιδικού καρκίνου, όπως το νευροβλάστωμα, που πολλές φορές είναι ανθεκτικό στη συμβατική θεραπεία».
Ο κ. Γουσέτης μίλησε για τις ασύμβατες μεταμοσχεύσεις, μέσω κυτταρικής επεξεργασίας των μοσχευμάτων, και την πρόοδο της Ελλάδας. «Τα τελευταία χρόνια, έχουν πραγματοποιηθεί 20 τέτοιες μεταμοσχεύσεις στη μονάδα μας με αποτελέσματα απολύτως συγκρίσιμα με αυτά που ανακοινώνουν μεγάλα μεταμοσχευτικά κέντρα στην Ευρώπη και Αμερική. Φιλοδοξούμε την επόμενη πενταετία σε κάθε παιδί που χρειάζεται μεταμόσχευση και δεν υπάρχει συμβατός συγγενής δότης, να μπορεί να χρησιμοποιείται άμεσα ασύμβατος δότης από την οικογένεια, χωρίς να χάνεται πολύτιμος χρόνος στην αναζήτηση ξένου συμβατού δότη» κατέληξε.
Ο Αντώνης Καττάμης, Καθηγητής Παιδιατρικής Αιματολογίας- Ογκολογίας, Υπεύθυνος Πανεπιστημιακής Αιματολογικής-Ογκολογικής Μονάδας τόνισε στην παρουσίασή του πως: «Το μεγαλύτερο επίτευγμα της μονάδας τα τελευταία χρόνια είναι η ανάπτυξη εξειδικευμένου εργαστηρίου «Μεταφραστικής Έρευνας Παιδιατρικής Αιματολογίας Ογκολογίας». Το εργαστήριο «Μεταφραστικής Έρευνας» της Πανεπιστημιακής Ογκολογικής Αιματολογικής Μονάδας (Π.Ο.Αι.Μ.) του Νοσοκομείου Παίδων «Η Αγία Σοφία», που εδράζεται στο Κτίριο Γ της Ογκολογικής Μονάδας ‘Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη - ΕΛΠΙΔΑ’, είναι ένα σύγχρονο εργαστήριο μοριακής γενετικής με εξειδίκευση στην μεταφραστική έρευνα και την παροχή μοριακών εξετάσεων στον τομέα της παιδιατρικής ογκολογίας και των καλοήθων αιματολογικών νοσημάτων».
Ο Βασίλειος Παπαδάκης, Διευθυντής ΕΣΥ Παιδιατρικής Αιματολογίας, Προσωρινός Προϊστάμενος Τμήματος Παιδιατρικής Αιματολογίας Ογκολογίας μίλησε για τις διεθνείς συνεργασίες που έχουν αναπτύξει τα Ογκολογικά Αιματολογικά τμήματα της Μονάδας με ξένους φορείς, έτσι για την ανάπτυξη διεθνών συνεργατικών πρωτοκόλλων: «Προσπαθώντας να εμπεδώσουμε την ορθή, σύγχρονη και ταυτόσημη θεραπεία των ογκολογικών ασθενών σε όλη την Ελλάδα, συνάδελφοι του Τμήματος είμαστε Εθνικοί Συντονιστές/Εκπρόσωποι της χώρας στο εξωτερικό, για την εφαρμογή των διεθνών συνεργατικών πρωτοκόλλων θεραπείας για τα νευροβλαστώματα, την οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία και την υποτροπή της, την οξεία μυελογενή λευχαιμία, τη χρόνια μυελογενή λευχαιμία, τα μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα και την ιστιοκυττάρωση Langerhans, μέσω της Ελληνικής Εταιρείας Παιδιατρικής Αιματολογίας- Ογκολογίας. Παράλληλα, στο εργαστήριό μας έχουμε αναπτύξει την μέτρηση δραστικότητας σημαντικών φαρμάκων για τη λευχαιμία (όπως η ασπαραγινάση), την οποία πλέον θα διαθέσουμε και στα άλλα τμήματα και τους ασθενείς τους».
Ο Δημήτριος Δογάνης, Διευθυντής ΕΣΥ, Προσωρινός Προϊστάμενος Ογκολογικού Τμήματος «Π.&Α. ΚΥΡΙΑΚΟΥ», υπογράμμισε ότι: «Έχοντας επιτύχει υψηλότατους δείκτες επιβίωσης, υψηλότερους ακόμη και από τη βιβλιογραφία, αφού ακόμα και περισσότερα από 85 από τα 100 παιδιά μας θεραπεύονται, αποσκοπούμε όχι μόνο σε περαιτέρω βελτίωση αλλά και σε επιβιώσαντες με άριστη υγεία και ποιότητα ζωής σωματικά και ψυχοκοινωνικά. Το ΟΤΑΚ τα τελευταία χρόνια, έχει επιλεγεί ανάμεσα σε διεθνή κέντρα για την εφαρμογή πλήθους ερευνητικών φαρμακευτικών πρωτοκόλλων φάσης Ι-ΙΙΙ (ολοκληρωμένες 6, σε εξέλιξη 6). Οι μελέτες αυτές πέρα από το ερευνητικό ενδιαφέρον προσφέρουν πρόσβαση σε φάρμακα που αλλιώς δε θα ήταν δυνατή».
