Το εμβόλιο της Johnson and Johnson θεωρήθηκε εξαρχής πολύτιμο «όπλο» στην εμβολιαστική Covid 19 φαρέτρα, καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί για «ειδικές αποστολές» όπως είναι το πρόγραμμα της γαλάζιας ελευθερίας για την ανοσοποίηση των νησιωτών, αλλά και του κατ' οίκον εμβολιασμού των κατάκοιτων συμπολιτών μας.
Από την ώρα που άνοιξαν οι γραμμές εμβολιασμού με το εμβόλιο της Johnson & Johnson στα εμβολιαστικά κέντρα, υπήρξε μαζική ανταπόκριση των νέων στο κλείσιμο των ραντεβού, που επιθυμούν να ξεμπερδεύουν με μια δόση, ενώ η πραγματοποίηση των ραντεβού και στα τέσσερα; εμβόλια κυμαίνεται στατιστικά στο 93% περίπου, καθώς πάντοτε υπάρχουν σε όλα τα εμβόλια κάποια ραντεβού που ακυρώνονται, όπως επισημαίνει ο γενικός γραμματέας πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας Μάριος Θεμιστοκλέους.
Σε ό,τι αφορά τις δηλώσεις των ειδικών για το κατά πόσο μελετάται ο περιορισμός της χρήσης του μονοδοσικού εμβολίου Johnson & Johsnon σε μεγαλύτερες ηλικίες και η αποφυγή της χορήγησης του σε νεότερα άτομα, ειδικά γυναίκες, λόγω της ομοιότητάς του με το εμβόλιο της AstraZeneca, ο διαχειριστικός επικεφαλής του Προγράμματος Εμβολιασμών Μάριος Θεμιστοκλέους επισημαίνει ότι έως τώρα δεν υπάρχει τέτοια σύσταση, αλλά ότι πρόκειται για μια δυναμική κατάσταση που καθορίζεται από την επιδημιολογική εικόνα και την πορεία των εμβολιασμών. Παράλληλα θυμίζει ότι εκτός των συστάσεων που ισχύουν για το εμβόλιο της ΑΖ, υπάρχει και το ζήτημα των μυοκαρδιοπαθειών μετά τον εμβολιασμό με το εμβόλιο της Pfizer, αλλά παρόλα αυτά δεν έχουν υπάρξει νέες οδηγίες ούτε νέα ηλικιακά όρια για τα mRNA εμβόλια.
Τεχνολογία του εμβολίου Johnson and Johnson
Το εμβόλιο της Johnson and Johnson είναι ίδιας τεχνολογίας με το εμβόλιο της AstraZeneca. Ανήκουν και τα δύο στα εμβόλια ιικού φορέα που χρησιμοποιούν σαν φορέα, σαν όχημα έναν αδενοϊό. Η διαφορά τους είναι πως ενώ το εμβόλιο της AstraZeneca έχει ιικό φορέα έναν αδενοϊό χιμπατζή, το εμβόλιο της Johnson and Johnson τον ανθρώπινο αδενοϊό 26. Οι αδενοϊοί είναι συνηθισμένοι ιοί που συνήθως προκαλούν κοινά κρυολογήματα ή συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη. Η ομάδα Johnson & Johnson χρησιμοποίησε έναν τροποποιημένο αδενοϊό που μπορεί να εισέλθει σε ανθρώπινα κύτταρα για να κινητοποιήσει το ανοσοποιητικό σύστημα στην παραγωγή εξουδετερωτικών αντισωμάτων, αλλά δεν μπορεί να αναπαραχθεί μέσα τους ή να προκαλέσει ασθένεια. Η ίδια τεχνολογία χρησιμοποιήθηκε για να «κατασκευαστεί» ένα εμβόλιο για τον ιό Έμπολα, που πήρε έγκριση κι αναπτύχθηκε επίσης από την Johnson and Johnson.
Σε ποιες ηλικίες απευθύνεται το εμβόλιο της Johnson and Johnson
Στην Ελλάδα δεν υπάρχει ηλικιακός περιορισμός για την χορήγηση του εμβολίου της Johnson and Johnson στους ενήλικες. Η ένδειξή του περιλαμβάνει όλα τα άτομα 18 ετών και άνω, παρότι διεθνώς έχουν διατυπωθεί από επιστήμονες επιφυλάξεις για το κατά πόσο θα πρέπει να χορηγείται σε νεότερα άτομα και συγκεκριμένα σε νεότερες γυναίκες, καθώς «τεχνολογικά» μοιάζει πολύ με το εμβόλιο της AstraZeneca. Στις ΗΠΑ ωστόσο, μετά από τα περιστατικά θρόμβωσης που καταγράφηκα εκεί η χρήση του έχει περιοριστεί στα άτομα ηλικίας 60 ετών κι άνω, ότι δηλαδή εδώ ισχύει για το εμβόλιο της AstraZeneca. Οι συστάσεις και οι ηλικιακές ενδείξεις των εμβολίων δεν είναι, ωστόσο, οριστικές αλλά δυναμικές, με τον γενικό γραμματέα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας Μάριο Θεμιστοκλέους να προαναγγέλλει ότι οι συστάσεις για τα εμβόλια στην πορεία της μάχης με την πανδημία μπορούν να αλλάξουν.
Αναμενόμενες παρενέργειες του εμβολίου Johnson and Johnson
Οι παρενέργειες του εμβολίου της Johnson & Johnson είναι παρόμοιες με αυτές του εμβολίου Astra Zeneca. Έτσι στις αναμενόμενες παρενέργειες περιλαμβάνονται πόνος και ερυθρότητα στο σημείο της ένεσης, οίδημα, μυαλγίες, πονοκέφαλος πυρετός (μπορεί να φτάσει και τους 39ο C), κόπωση, αδυναμία. Τα συμπτώματα υποχωρούν εντός 48ωρου.
Το εμβόλιο της Johnson and Johnson μπορεί να προκαλέσει θρόμβωση;
Το εμβόλιο της Johnson and Johnson μπορεί να παρουσιάσει τις ίδιες σπάνιες παρενέργειες με το ΑΖ, δηλαδή αυτή τη σπάνια θρόμβωση, που συνδυάζεται με θρομβοπενία (χαμηλό αριθμό αιμοπεταλίων), η οποία πρωτοκαταγράφηκε σε 7 περιστατικά στις ΗΠΑ, μετά από την χορήγηση εμβολίων σε 2 εκατομμύρια γυναίκες ηλικίας έως 50 ετών. Τότε είχαν καταγραφεί και δύο πρώτοι θάνατοι. Η σπάνια θρόμβωση που αποκαλείται σύνδρομο VIPIT και είναι αυτοάνοσης αιτιολογίας επαγόμενη από τον covid εμβολιασμό εμφανίζεται συνήθως 7 έως 14 ημέρες μετά τον εμβολιασμό. Δεν γνωρίζουμε ακόμα τ αίτιο που την προκαλεί αλλά οφείλεται σε αυτοάνοση εκτροπή και γι αυτό είναι πιο συχνή στις γυναίκες.
Ποια συμπτώματα αποτελούν προειδοποίηση θρόμβωσης μετά τον εμβολιασμό με το εμβόλιο Johnson and Johnson;
Η σπάνια θρόμβωση μπορεί να αντιμετωπιστεί αν ο εμβολιαζόμενος ζητήσει εγκαίρως ιατρική βοήθεια. Όπως εξηγεί από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών η καθηγήτρια παιδιατρικής Ιωάννα Παυλοπούλου, τα συμπτώματα που πρέπει να μας κινητοποιήσουν για να απευθυνθούμε στον γιατρό αποτελούν τις εξής μη αναμενόμενες παρενέργειες: πονοκέφαλος που διαρκεί περισσότερο από 3 ημέρες ή πονοκέφαλος που υποχωρεί και επιστρέφει, πόνος στο στήθος, δύσπνοια, πόνος στην κοιλιά, οίδημα στα πόδια, θολή όραση, μελανιές και πετέχιες (μικρά κόκκινα στίγματα).
Ομοιότητες και διαφορές με άλλα εμβόλια: Pfizer, Moderna, AstraZeneca
Η βασική διαφορά του εμβολίου της Johnson and Johnson με όλα τα υπόλοιπα είναι ότι χορηγείται ως εφάπαξ δόση, σε αντίθεση με τα εμβόλια δύο δόσεων των Pfizer, Moderna και AstraZeneca.
Σε ό,τι αφορά τη σύγκριση του εμβολίου της Johnson and Johnson με τα δύο mRNA εμβόλια, υπάρχει μια ακόμα τεχνολογική διαφορά: σε αντίθεση με τα εμβόλια των Pfizer/BioNTech και της Moderna, τα οποία αποθηκεύουν και μεταφέρουν την πληροφορία για την πρωτεϊνη ακίδα σε μόρια μονόκλωνου RNA, το εμβόλιο Johnson and Johnson χρησιμοποιεί DNA διπλής έλικας.
Επίσης, τα δύο εμβόλια με βάση τον αδενοϊό (Johnson and Johnson και AstraZeneca) είναι πιο «ανθεκτικά» από τα εμβόλια mRNA της Pfizer και της Moderna και συνεπώς πιο εύκολα στην αποθήκευση. Καθώς το DNA δεν είναι τόσο «εύθραυστο» όσο το RNA και η σκληρή πρωτεΐνη του αδενοϊού προστατεύει το γενετικό υλικό. το εμβόλιο Johnson and Johnson μπορεί να αποθηκευτεί για έως και τρεις μήνες σε απλή ψύξη, στους 2-8 °C, όπως ακριβώς ισχύει και για το εμβόλιο της AstraZeneca.
Τέλος, η διαφορά του με το εμβόλιο της ΑstraZeneca είναι ότι περιέχουν διαφορετικού τύπου αδενοϊό: Το Johnson and Johnson περιέχει ανθρώπινο αδενοϊό ενώ το AstraZeneca περιέχει αδενοïό χιμπατζή.
Τρόπος δράσης του εμβολίου της Johnson and Johnson
Για να κατανοήσουμε τον τρόπο δράσης του εμβολίου πρέπει να ρίξουμε μια πιο προσεκτική, πιο κοντινή ματιά στον κορονοϊό. Ο ιός Sars Cov2 περιβάλλεται από πρωτεΐνες, τις οποίες χρησιμοποιεί για την είσοδο του στα ανθρώπινα κύτταρα. Αυτές οι λεγόμενες πρωτεΐνες – ακίδες, είναι o στόχος για την ανάπτυξη εμβολίων. Το εμβόλιο της Johnson & Johnson βασίζεται στις γενετικές οδηγίες του ιού για την παραγωγή της πρωτεΐνης – ακίδας.
Μετά την ένεση του εμβολίου στο χέρι ενός ατόμου, οι αδενοϊοί που περιέχονται σε αυτό έρχονται σε επαφή με κύτταρα και προσδένονται στην επιφάνειά τους, συνήθως σε κάποια πρωτεΐνη της επιφάνειας του κυττάρου. Το κύτταρο στην συνέχεια «καταπίνει» τον ιό μαζί με αυτή την πρωτεΐνη και τον τραβά στο εσωτερικό του, μέσα σε ένα περίβλημα, που μοιάζει με φυσαλίδα. Μόλις μπει μέσα στο κύτταρο, ο αδενοϊός δραπετεύει από τη φυσαλίδα και ταξιδεύει στον πυρήνα, όπου είναι αποθηκευμένο το DNA του κυττάρου του ξενιστή, δηλαδή του ανθρώπου.
Στο σημείο αυτό πρέπει να διευκρινίσουμε ότι οι ιοί δεν έχουν πυρήνα και δεν μπορούν να αναπαραχθούν έξω από τα κύτταρα των ξενιστών. Μέσα στα ανθρώπινα κύτταρα, ο αδενοϊός ωθεί το DNA του στον πυρήνα αλλά έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να μην μπορεί να δημιουργήσει αντίγραφα του εαυτού του. Εκεί το γονίδιο για την πρωτεΐνη – ακίδα του κορωνοϊού διαβάζεται από το κύτταρο και αντιγράφεται σε ένα μόριο που ονομάζεται messenger RNA (mRNA).
Στην συνέχεια το mRNA φεύγει από τον πυρήνα, μεταφέρεται μέσα στο κύτταρο όπου βρίσκονται ειδικά οργανίδια, που διαβάζουν την ακολουθία (τις οδηγίες δηλαδή) που βρίσκεται στο mRNA και συναρμολογούν πρωτεΐνες σύμφωνα με αυτές. Στην συγκεκριμένη περίπτωση συναρμολογούν την πρωτεΐνη ακίδα του ιού. Μερικές από τις ακίδες που παράγονται από το κύτταρο σχηματίζουν «αιχμές» που μεταναστεύουν στην επιφάνειά του και κολλούν τις άκρες τους.
Τα εμβολιασμένα κύτταρα διασπούν επίσης μερικές από τις πρωτεΐνες – ακίδες σε θραύσματα, τα οποία επίσης εμφανίζονται στην επιφάνειά τους. Αυτές οι προεξέχουσες αιχμές και τα θραύσματα των πρωτεϊνών ακίδων που εμφανίζονται στην επιφάνεια των κυττάρων μπορούν να αναγνωριστούν από το ανοσοποιητικό σύστημα που παράγει εξουδετερωτικά αντισώματα. Παράλληλα τα Τ λεμφοκύτταρα ανιχνεύουν τα θραύσματα από τις ακίδες κι αυξάνουν το επίπεδο συναγερμού του ανοσοποιητικού ώστε να ενεργοποιήσουν και άλλα ανοσοκύτταρα για την αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της λοίμωξης.
