Της Γιάννας Σουλάκη
Σε κλινική αναμονή έθεσε ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) τη γονιδιακή θεραπεία κατά της λευχαιμίας UCART123 της εταιρείας Cellectis, μετά το θάνατο ασθενούς.
Μόλις μία εβδομάδα μετά την ιστορική έγκριση που έλαβε η φαρμακευτική εταιρεία Novartis από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) για την πρώτη γονιδιακή θεραπεία κατά της λευχαιμίας - γνωστή και ως θεραπεία CAR Τ (Chimeric Antigen Receptors) - ο Αμερικανικός FDA ζητά τώρα, πρόσθετες αποδείξεις και επανασχεδιασμό του πρωτοκόλλου της Cellectis, προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερη ασφάλεια και να μετριαστούν οι κίνδυνοι που αναγνωρίστηκαν στις πρώτες 2 εβδομάδες των κλινικών δοκιμών του φαρμάκου της.
Η εταιρεία ανακοίνωσε την απόφαση του FDA για διακοπή των μελετών της στις 4 Σεπτεμβρίου, αποκαλύπτοντας ότι ο ασθενής που κατέληξε, ήταν άνδρας ηλικίας 78 ετών, ο οποίος έπασχε από βλαστικό πλασμακυτταροειδές δενδριτικό κυτταρικό νεόπλασμα (BPDCN).
Οι γιατροί στο MD Anderson Center χορήγησαν την πρώτη δόση του CAR-T UCART123 στον ασθενή, στις 16 Αυγούστου. Αρχικά, ο 78χρονος άνδρας ανταποκρίθηκε θετικά στη χαμηλή δόση του φαρμάκου, χωρίς να εμφανίσει επιπλοκές. Την πέμπτη ημέρα, όμως, ο 78χρονος υπέστη τη συνήθη επιπλοκή, που ονομάζεται Σύνδρομο Απελευθέρωσης Κυτοκίνης (CRS) και ταυτόχρονα, λοίμωξη στον πνεύμονα. Ο ασθενής πέθανε 9 ημέρες αργότερα.
Δεύτερος ασθενής που έλαβε το UCART123 σε άλλη μελέτη φάσης 1, εμφάνισε παρόμοιες - αν και λιγότερο σοβαρές - αντιδράσεις. Επρόκειτο για μία γυναίκα 58 ετών με οξεία μυελογενή λευχαιμία (AML), που υπέστη μεν επιπλοκές CRS μετά τη θεραπεία με UCART123, αλλά χαμηλότερης εντάσεως, οι οποίες αντιμετωπίστηκαν επιτυχώς μέχρι την 12η ημέρα της θεραπείας.
Οι ανοσοθεραπείες CAR-T, αντιμετωπίζουν τον καρκίνο με τη χρήση των κυττάρων του ίδιου του ασθενούς, τα οποία αφαιρούνται από τον οργανισμό του, υποβάλλονται σε ειδική εργαστηριακή γονιδιακή επεξεργασία και στη συνέχει επανεγχέονται στο σώμα του, ενεργοποιώντας το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα να πολεμήσει τον καρκίνο.
Οι συγκεκριμένες δοκιμές της Cellectis, που οδήγησαν σε θάνατο τον 78χρονο, παρουσίαζαν μία διαφοροποίηση: Αντί για τα κύτταρα του ίδιου του ασθενούς, χρησιμοποιούσαν κύτταρα δότη, διαδικασία που ονομάζεται «Off-the-Shelf» ή «Universal» CAR-T.
Ο λόγος της χρήσης κυττάρων από δότη δεν είναι άλλος, από την προσπάθεια για μείωση του κόστους της θεραπείας.
Η Cellectis, παρ''όλα αυτά, δεν είναι η πρώτη εταιρεία που χάνει ασθενή κατά τη διάρκεια κλινικής μελέτης για γονιδιακή θεραπεία CAR-T: Πέρυσι, και η Juno Therapeutics αναγκάστηκε να βάλει σε κλινική αναμονή τις δοκιμές της, μετά το θάνατο αρκετών ασθενών. Και πάλι τότε, είχε επέμβει το FDA, το οποίο αργότερα επέτρεψε να ξαναρχίσουν οι δοκιμές, μετά από τροποποίηση του θεραπευτικού πρωτοκόλλου, αλλά ο θάνατος και άλλων ασθενών, διέκοψε οριστικά τις κλινικές μελέτες της εταιρείας.
"Η Cellectis συνεργάζεται στενά με τους ερευνητές του FDA προκειμένου να επαναλάβει τις δοκιμές, μετά από τροποποίηση του πρωτοκόλλου, η οποία θα περιλαμβάνει ενδεχόμενη μείωση της δοσολογίας του UCART123", ανέφερε η εταιρεία σε δήλωσή της.
Η εξέλιξη αυτή, πάντως, βάζει σε αναμονή πολλές εταιρείες που βρίσκονται στη μέση δοκιμών για θεραπείες CAR-T, εταιρείες που ελπίζουν να πάρουν την ίδια έγκριση με την Novartis. Σε παρόμοια φάση βρίσκεται και η Kite Pharma, η οποία βρίσκεται στην τελική ευθεία για έγκριση παρόμοιας θεραπεία της, αλλά η εξέλιξη με την Cellectis ενδέχεται να “παγώσει” και αυτήν την έγκριση.
Με πληροφορίες από Futurism.com, fiercebiotech.com
Διαβάστε ακόμα:
- Εγκρίθηκε η πρώτη γονιδιακή θεραπεία για τον καρκίνο από το FDA
