Οι τελευταίες αναφορές δείχνουν μια σημαντική αύξηση των κρουσμάτων κοκκύτη στις Ηνωμένες Πολιτείες. Από τα μέσα Δεκεμβρίου του 2024, αναφέρθηκαν πάνω από 32.000 κρούσματα, περίπου έξι φορές περισσότερα σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2023.
Οι υγειονομικές αρχές αποδίδουν αυτή την αύξηση σε παράγοντες όπως η μείωση των ποσοστών εμβολιασμού κατά την πανδημία COVID-19 και η φυσική μείωση της ανοσίας από τα εμβόλια με την πάροδο του χρόνου. Τονίζουν τη σημασία του εμβολιασμού, ειδικά για τις εγκύους κατά το τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, για την προστασία των νεογνών.
Οι ενήλικες μπορούν επίσης να προσβληθούν από κοκκύτη, παρουσιάζοντας σοβαρό βήχα που μπορεί να οδηγήσει σε δυσκολία στην αναπνοή. Τα συμπτώματα μοιάζουν συνήθως με εκείνα ενός κρυολογήματος και εξελίσσονται σε πιο σοβαρά επεισόδια βήχα. Συνιστάται να εμβολιάζονται και οι ενήλικες που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου.
Η διατήρηση προληπτικών μέτρων όπως ο εμβολιασμός, οι καλές πρακτικές υγιεινής και η χρήση μάσκας όταν υπάρχουν συμπτώματα είναι κρίσιμη για τον έλεγχο της εξάπλωσης του κοκκύτη.
Στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, τα κρούσματα κοκκύτη παρουσίασαν επίσης ανησυχητική αύξηση το 2024. Ενώ το 2023 καταγράφηκαν μόλις 9 περιστατικά, το 2024 ο αριθμός εκτοξεύθηκε στα 438, σημειώνοντας αύξηση 4.800%.
Αξίζει να σημειωθεί ότι την περίοδο 2000-2016 είχαν καταγραφεί συνολικά 509 κρούσματα, ενώ το 2024 καταγράφηκαν 438 περιστατικά, δηλαδή σχεδόν ο ίδιος αριθμός με τα προηγούμενα 16 χρόνια.
Η αύξηση αυτή αποδίδεται σε ελλείψεις στην εμβολιαστική κάλυψη, ιδιαίτερα μεταξύ εγκύων και βρεφών. Σύμφωνα με τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), τα κρούσματα με επιβεβαιωμένο κοκκύτη θα πρέπει να απομονώνονται, ενώ οι ύποπτες περιπτώσεις πρέπει να απομακρύνονται από ανεμβολίαστα βρέφη και παιδιά μέχρι να ολοκληρωθεί η θεραπευτική αγωγή με μακρολίδες για τουλάχιστον 5 ημέρες.
Οι λοιμωξιολόγοι επισημαίνουν ότι η λεγόμενη «εμβολιαστική κόπωση» έχει οδηγήσει σε μείωση των εμβολιασμών, με αποτέλεσμα την αύξηση των κρουσμάτων κοκκύτη. Στην Ελλάδα, δύο βρέφη έχασαν τη ζωή τους λόγω έλλειψης εμβολιασμού κατά την εγκυμοσύνη.
Συστήνεται η ενίσχυση των εμβολιαστικών προγραμμάτων, ιδιαίτερα για εγκύους και βρέφη, καθώς και η τήρηση των οδηγιών του ΕΟΔΥ για την απομόνωση και διαχείριση των κρουσμάτων.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο
Τα νεογνά και τα μικρά μωρά είναι πιο ευάλωτα στον κοκκύτη γι’ αυτό και το σχετικό εμβόλιο είναι το πρώτο που γίνεται, στην ηλικία των 2 μηνών. Πριν από αυτό το διάστημα τα βρέφη είναι «ακάλυπτα» εκτός και αν η μητέρα έχει κάνει κατά τη διάρκεια της κύησης το εμβόλιο που προστατεύει και την ίδια και μεταφέρει αντισώματα στο έμβρυο.
Τι μπορούμε να κάνουμε
Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να προστατευτούμε από τον κοκκύτη -ειδικά τα βρέφη, που είναι πιο ευάλωτα- είναι ο εμβολιασμός, υπογραμμίζουν οι λοιμωξιολόγοι. Το εμβόλιο αυτό συστήνεται επίσης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, μεταξύ της 27ης και 36ης εβδομάδας κύησης, καθώς μέσω του πλακούντα μεταφέρονται τα αντισώματα της μητέρας στο έμβρυο, προστατεύοντάς το από τον κοκκύτη. Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων, μόλις το 38% των εγκύων επιλέγει να κάνει το εμβόλιο, παρά τη σαφή σύσταση του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών.
Βασικές πληροφορίες για τον κοκκύτη
Ο κοκκύτης είναι μια λοίμωξη του αναπνευστικού που προκαλείται από το βακτήριο Bordetella pertussis. Η νόσος εξελίσσεται σε τρία στάδια:
- Πρώτο στάδιο (1-2 εβδομάδες): Εμφανίζεται έντονη καταρροή και ήπιος, κυρίως νυχτερινός, βήχας.
- Δεύτερο στάδιο (1-6 εβδομάδες): Χαρακτηρίζεται από έντονα επεισόδια παροξυσμικού βήχα, που μπορεί να είναι βασανιστικά.
- Τρίτο στάδιο (2-3 εβδομάδες): Ο βήχας αρχίζει να υποχωρεί, αλλά μπορεί να επιμένει σε ηπιότερη μορφή.
Πώς μεταδίδεται
- Η μετάδοση γίνεται μέσω του αέρα με σταγονίδια ή με άμεση επαφή με τις εκκρίσεις του αναπνευστικού.
- Η περίοδος επώασης της νόσου διαρκεί συνήθως 7-10 ημέρες.
- Σε άτομα που δεν έχουν εμβολιαστεί, η πιθανότητα μετάδοσης φτάνει το 80%.
- Οι ασθενείς μεταδίδουν τη νόσο από το πρώτο στάδιο και για 2-3 εβδομάδες μετά.
- Η θεραπεία με αντιβιοτικά μειώνει τη μεταδοτικότητα και την εξαλείφει μετά από τουλάχιστον 5 ημέρες.
Γιατί είναι τόσο επικίνδυνος
Εκτός από τη λοίμωξη του αναπνευστικού, ο κοκκύτης μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές, όπως δευτεροπαθή πνευμονία, εγκεφαλοπάθεια, σπασμούς, εστιακά νευρολογικά συμπτώματα, ωτίτιδα και αφυδάτωση. Ο έντονος και συνεχής βήχας μπορεί επίσης να προκαλέσει κάκωση των πλευρών. Οι περισσότεροι θάνατοι από κοκκύτη (90%) καταγράφονται σε βρέφη κάτω των έξι μηνών.
