Η ιλαρά, μια εξαιρετικά μεταδοτική ιογενής λοίμωξη, έχει προκαλέσει ανησυχία παγκοσμίως λόγω της αυξανόμενης εξάπλωσής της τα τελευταία χρόνια. Παρά την ύπαρξη ασφαλούς και αποτελεσματικού εμβολίου, η ασθένεια συνεχίζει να απειλεί, κυρίως λόγω της μείωσης των ποσοστών εμβολιασμού.
Η ιλαρά παραμένει μια σοβαρή απειλή για τη δημόσια υγεία σε παγκόσμιο επίπεδο. Η αύξηση των κρουσμάτων σε χώρες όπως οι ΗΠΑ και το Μεξικό υπογραμμίζει την ανάγκη για ενίσχυση των προγραμμάτων εμβολιασμού και την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης του κοινού στα εμβόλια. Η συνεργασία μεταξύ των χωρών και η συνεχής ενημέρωση του πληθυσμού είναι κρίσιμες για τον έλεγχο και την εξάλειψη της ιλαράς.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) εξέφρασε σοβαρές ανησυχίες για την κατάσταση, επισημαίνοντας την ανάγκη ενίσχυσης των προγραμμάτων εμβολιασμού.
Όπως ανακοίνωσε το ECDC, από τις αρχές του 2024 ως τις αρχές του 2025 περισσότερα από 32.000 κρούσματα ιλαράς καταγράφηκαν στην ΕΕ, την Ισλανδία, το Λίχτενσταϊν και τη Νορβηγία–μια “σημαντική” αύξηση από το 2023, όταν είχαν σημειωθεί 2.400 κρούσματα.
Η ευρωπαϊκή υπηρεσία προειδοποιεί ότι τα κρούσματα πιθανόν να συνεχίσουν να αυξάνονται μέσα στους επόμενους μήνες γιατί κατά τους πρώτους έξι μήνες του 2024 ο αριθμός των νέων κρουσμάτων κορυφώθηκε.
“Αυτό υποδηλώνει ότι ο ιός κυκλοφορεί στην περιοχή και ο αριθμός των κρουσμάτων πιθανόν θα αυξηθεί την άνοιξη του 2025”, σημειώνει το ECDC.
Τα περισσότερα κρούσματα τον περασμένο χρόνο αναφέρθηκαν στη Ρουμανία (27.568), στην Ιταλία (1.097), τη Γερμανία (637), το Βέλγιο (551) και την Αυστρία (542).
Ωστόσο, όλες οι χώρες στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ)–η ΕΕ, η Ισλανδία, το Λίχτενσταϊν και η Νορβηγία–κατέγραψαν κρούσματα.
Δεκαοχτώ άνθρωποι πέθαναν από ιλαρά στη Ρουμανία και ένας στην Ιρλανδία.
Η μεγάλη πλειονότητα των μολυσμένων ατόμων (86%) ήταν ανεμβολίαστα, σύμφωνα με το ECDC, ενώ πολλά ήταν παιδιά κάτω των 4 ετών.
Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Στις ΗΠΑ, η επιδημία ιλαράς έχει οδηγήσει σε δύο θανάτους και σχεδόν 230 κρούσματα. Οι υγειονομικές αρχές ανησυχούν για την ταχεία εξάπλωση της νόσου, ενώ τονίζουν την ανάγκη αύξησης των ποσοστών εμβολιασμού.
Μεξικό
Στο Μεξικό, έχουν καταγραφεί 22 κρούσματα ιλαράς, τα οποία συνδέονται με το ξέσπασμα της ασθένειας στις ΗΠΑ. Οι αρχές εντείνουν τις προσπάθειες εμβολιασμού για τον περιορισμό της εξάπλωσης.
Ελλάδα
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), δεν έχουν αναφερθεί πρόσφατα κρούσματα ιλαράς. Ωστόσο, οι αρχές παρακολουθούν στενά την κατάσταση, ενισχύοντας τα προγράμματα εμβολιασμού και ενημερώνοντας το κοινό για τη σημασία του εμβολιασμού.
Κατανόηση της Ιλαράς
Η ιλαρά προκαλείται από έναν ιό που ανήκει στην οικογένεια των παραμυξοϊών. Ο ιός μεταδίδεται μέσω των αναπνευστικών σταγονιδίων όταν ένα μολυσμένο άτομο βήχει ή φταρνίζεται. Μπορεί επίσης να μεταδοθεί μέσω της επαφής με επιφάνειες που έχουν μολυνθεί από τον ιό. Ένα μολυσμένο άτομο είναι μεταδοτικό για τέσσερις ημέρες πριν εμφανιστεί το εξάνθημα και για τέσσερις ημέρες μετά την εμφάνισή του.
Συμπτώματα της Ιλαράς
Τα συμπτώματα της ιλαράς συνήθως εμφανίζονται 7 με 14 ημέρες μετά την έκθεση στον ιό. Τα κύρια συμπτώματα περιλαμβάνουν:
Πυρετός: Είναι από τα πρώτα σημάδια της ιλαράς και μπορεί να φτάσει στους 104°F (40°C).
Βήχας: Συνήθως είναι ξηρός και ενοχλητικός.
Ρινική καταρροή: Μπορεί να συνοδεύεται από βουλωμένη ή τρέχουσα μύτη.
Κόκκινα, υγρά μάτια (Επιπεφυκίτιδα): Είναι ένα χαρακτηριστικό σύμπτωμα της ιλαράς.
Πονόλαιμος: Η ιλαρά προκαλεί συχνά ερεθισμό στο λαιμό.
Εξάνθημα: Το κλασικό εξάνθημα εμφανίζεται 3 με 5 ημέρες μετά την εμφάνιση του πυρετού, συνήθως ξεκινώντας πίσω από τα αυτιά ή στο πρόσωπο πριν εξαπλωθεί στο υπόλοιπο σώμα.
Επιπλοκές της Ιλαράς
Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι αναρρώνουν από την ιλαρά χωρίς μόνιμες επιπτώσεις, ο ιός μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές, ειδικά σε μικρά παιδιά, έγκυες γυναίκες και άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Οι επιπλοκές περιλαμβάνουν:
Πνευμονία: Μία από τις πιο κοινές και σοβαρές επιπλοκές της ιλαράς.
Εγκεφαλίτιδα: Μια φλεγμονή του εγκεφάλου που μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη νευρολογική βλάβη.
Τύφλωση: Σε σπάνιες περιπτώσεις, η ιλαρά μπορεί να προκαλέσει απώλεια όρασης λόγω επιπλοκών, όπως η ουλώδης καταστροφή του κερατοειδούς.
Θάνατος: Αν και είναι σπάνιο, η ιλαρά μπορεί να είναι θανατηφόρα, ιδιαίτερα σε παιδιά που είναι υποσιτισμένα ή σε άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.
Διάγνωση της Ιλαράς
Η ιλαρά μπορεί συνήθως να διαγνωστεί βάσει των κλινικών συμπτωμάτων, όπως το χαρακτηριστικό εξάνθημα και τα υπόλοιπα σημάδια. Μια εργαστηριακή εξέταση μπορεί να επιβεβαιώσει την παρουσία του ιού στο αίμα ή σε δείγματα από τον λαιμό. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό εάν το άτομο έχει ταξιδέψει σε περιοχές όπου υπάρχουν επιδημίες ιλαράς.
Πρόληψη της Ιλαράς
Ο καλύτερος τρόπος για την πρόληψη της ιλαράς είναι ο εμβολιασμός. Το εμβόλιο MMR (ιλαρά, παρωτίτιδα, ερυθρά) είναι εξαιρετικά αποτελεσματικό και συνήθως χορηγείται σε παιδιά σε δύο δόσεις:
Η πρώτη δόση χορηγείται μεταξύ 12 και 15 μηνών.
Η δεύτερη δόση χορηγείται μεταξύ 4 και 6 ετών.
Το εμβόλιο MMR έχει αποδειχθεί ότι είναι πάνω από 95% αποτελεσματικό στην πρόληψη της ιλαράς. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ενήλικες που δεν έχουν εμβολιαστεί ή που δεν έχουν ανοσία μπορεί να χρειάζονται το εμβόλιο.
Ανοσία της Αγέλης και Επιδημίες Ιλαράς Η ανοσία της αγέλης συμβαίνει όταν ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού είναι εμβολιασμένο, γεγονός που μειώνει τη συνολική εξάπλωση της ασθένειας. Όταν οι ποσοστά εμβολιασμού μειώνονται, ο κίνδυνος για επιδημίες αυξάνεται. Σε ορισμένες περιοχές έχουν αναφερθεί επιδημίες ιλαράς λόγω της μείωσης των ποσοστών εμβολιασμού, κάτι που έχει οδηγήσει σε δημόσιες υγειονομικές προσπάθειες για την αύξηση της ενημέρωσης σχετικά με τη σημασία του εμβολιασμού.
Θεραπεία της Ιλαράς
Δεν υπάρχει συγκεκριμένη αντιϊκή θεραπεία για την ιλαρά. Η θεραπεία επικεντρώνεται στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και στην παροχή υποστηρικτικής φροντίδας. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει:
Ανακούφιση από τον πυρετό: Φάρμακα χωρίς συνταγή, όπως η παρακεταμόλη, μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση του πυρετού.
Ξεκούραση και ενυδάτωση
Οι ασθενείς πρέπει να ξεκουράζονται και να πίνουν υγρά για να παραμείνουν ενυδατωμένοι.
Αντιβιοτικά: Αν εμφανιστεί δευτερογενής βακτηριακή λοίμωξη, όπως η πνευμονία, μπορεί να χρειαστεί να χορηγηθούν αντιβιοτικά.
Η ιλαρά παραμένει μια προληπτή ασθένεια που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία, αν δεν αντιμετωπιστεί. Η διαθεσιμότητα του εμβολίου MMR έχει συντελέσει σημαντικά στη μείωση των περιπτώσεων ιλαράς παγκοσμίως, αλλά απαιτούνται συνεχιζόμενες προσπάθειες για να εξασφαλιστεί ο εμβολιασμός σε ευρεία κλίμακα. Η ενημέρωση του κοινού σχετικά με τη σημασία του εμβολιασμού και τους κινδύνους της ιλαράς είναι το κλειδί για την προστασία τόσο των ατόμων όσο και των κοινοτήτων από αυτήν τη σοβαρή ασθένεια.
