Η 2α Απριλίου έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα Αυτισμού με σκοπό την αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με τον αυτισμό και την ενίσχυση της κατανόησης για τις ανάγκες των ατόμων που ζουν στο φάσμα. Ο αυτισμός, ή πιο ακριβώς το αυτιστικό φάσμα, αποτελεί μία νευροαναπτυξιακή διαταραχή που επηρεάζει την κοινωνική αλληλεπίδραση, την επικοινωνία και τη συμπεριφορά, ενώ ταυτόχρονα εκδηλώνεται με μια ποικιλία διαφορετικών συμπτωμάτων από άτομο σε άτομο.
Επιδημιολογικά στοιχεία
Σύμφωνα με μελέτες, η συχνότητα του αυτισμού στην Ελλάδα υπολογίζεται σε περίπου 1 στα 88 άτομα. Η διάγνωση γίνεται κυρίως σε παιδιά προσχολικής ηλικίας, με τα περισσότερα περιστατικά να εντοπίζονται μεταξύ 3 και 5 ετών.
Παρά την αυξανόμενη ανάγκη, οι υπηρεσίες υποστήριξης για άτομα με αυτισμό στην Ελλάδα παραμένουν περιορισμένες, με έλλειψη εξειδικευμένων κέντρων και εκπαιδευμένων επαγγελματιών.
Έρευνες δείχνουν ότι τα παιδιά με αυτισμό συχνά εντάσσονται σε γενικά σχολεία χωρίς την απαραίτητη υποστήριξη, γεγονός που επηρεάζει την εκπαιδευτική τους επίδοση και κοινωνικοποίηση.
Μελέτη έδειξε ότι μόνο το 40% των ατόμων με αυτισμό στην Ελλάδα συμμετέχουν σε κοινωνικές δραστηριότητες, ενώ το ποσοστό αυτό φτάνει το 70% σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Συγχρόνως, η απασχόληση ατόμων με αυτισμό είναι χαμηλή στην Ελλάδα, με λιγότερο από το 30% να εργάζεται πλήρως, σε σύγκριση με το 50% σε άλλες χώρες της ΕΕ.
Τέλος, οι οικογένειες ατόμων με αυτισμό αντιμετωπίζουν αυξημένες προκλήσεις, με το 60% να αναφέρει έλλειψη επαρκούς υποστήριξης και πληροφόρησης.
Μια ματιά στη διάγνωση και τα συμπτώματα
Ο αυτισμός διαγιγνώσκεται συνήθως στην παιδική ηλικία, αν και τα πρώτα σημάδια μπορεί να είναι εμφανή από την πρώιμη βρεφική ηλικία. Τα χαρακτηριστικά του αυτιστικού φάσματος ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό και περιλαμβάνουν:
- Δυσκολίες στην κοινωνική αλληλεπίδραση: Τα παιδιά και οι ενήλικες με αυτισμό μπορεί να δυσκολεύονται να αναπτύξουν και να διατηρήσουν σχέσεις, να κατανοήσουν κοινωνικούς κανόνες ή να εκφράσουν τα συναισθήματά τους με συμβατικούς τρόπους.
- Διαταραχές στην επικοινωνία: Αυτά τα άτομα μπορεί να έχουν καθυστέρηση στην ανάπτυξη της ομιλίας, ή να χρησιμοποιούν τη γλώσσα με έναν μοναδικό και συχνά περιορισμένο τρόπο.
- Επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές και περιορισμένα ενδιαφέροντα: Συχνά, τα άτομα με αυτισμό παρουσιάζουν περιορισμένα ενδιαφέροντα και επαναλαμβανόμενες κινήσεις ή δραστηριότητες, όπως το να επαναλαμβάνουν λέξεις ή φράσεις, ή να δείχνουν υπερβολική προσκόλληση σε συγκεκριμένα αντικείμενα ή ρουτίνες.
Η όσο το δυνατόν πιο πρώιμη διάγνωση του αυτισμού, συνεπάγεται και πρώιμη θεραπεία (εργοθεραπεία, λογοθεραπεία, φυσικοθεραπεία) μας λέει ο Παιδίατρος – ειδικός Παιδονευρολόγος, Διδάκτωρ Παιδονευρολογίας στο Πανεπιστημίου Lund Σουηδίας και μέλος της Παιδονευρολογικής Εταιρίας Σουηδίας, Μηνάς Καπετανάκης, MD, PhD.
Στον αυτισμό χρησιμοποιούνται επίσης η θεραπευτική ιππασία, η μουσικοθεραπεία που φαίνεται πως βοηθούν, ενώ οι gluten free και casein free δίαιτες είναι αμφιλεγόμενες.
Τέλος, η οξυτοκίνη, ενώ φαίνεται ότι βελτιώνει τα συμπτώματα, δεν έχει διερευνηθεί πλήρως.
Η σημασία της ευαισθητοποίησης
Η Παγκόσμια Ημέρα Αυτισμού δεν είναι μόνο μία ευκαιρία για να γνωρίσουμε τον αυτισμό, αλλά και να αναδείξουμε την ανάγκη για μεγαλύτερη αποδοχή και υποστήριξη των ατόμων με αυτισμό. Η κοινωνία, σε πολλές περιπτώσεις, δεν έχει κατανοήσει πλήρως τις ανάγκες αυτών των ατόμων, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην ένταξή τους σε σχολεία, χώρους εργασίας και κοινωνικές δραστηριότητες.
Η ευαισθητοποίηση είναι το πρώτο βήμα για την καταπολέμηση των στερεοτύπων και του στιγματισμού που συχνά συνοδεύουν τον αυτισμό. Ενημερώνοντας το κοινό, δημιουργούμε τις προϋποθέσεις για πιο προσβάσιμες και φιλικές προς τα άτομα με αυτισμό κοινότητες.
Στήριξη: Από την εκπαίδευση στην κοινωνία
Η ενίσχυση της στήριξης για τα άτομα με αυτισμό είναι απαραίτητη σε κάθε πτυχή της ζωής τους. Η σωστή εκπαίδευση, η συναισθηματική υποστήριξη και η προσαρμογή του περιβάλλοντος είναι θεμελιώδη βήματα για την ένταξη και την ενδυνάμωση αυτών των ατόμων.
- Εκπαίδευση: Ένα υποστηρικτικό σχολικό περιβάλλον με κατάλληλους δασκάλους και εξειδικευμένες μεθόδους διδασκαλίας είναι κρίσιμο για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων των παιδιών με αυτισμό. Ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε παιδιού, οι σχολικές κοινότητες πρέπει να ενσωματώσουν στρατηγικές που προάγουν τη μάθηση και την κοινωνικοποίηση.
- Κοινωνική και επαγγελματική ένταξη: Η ενσωμάτωση των ατόμων με αυτισμό στον εργασιακό χώρο και την κοινότητα απαιτεί προσαρμογές και υποστήριξη, όπως προγράμματα κατάρτισης, ευέλικτα ωράρια και καθοδήγηση για την αντιμετώπιση των κοινωνικών προκλήσεων.
Το Μέλλον
Η Παγκόσμια Ημέρα Αυτισμού είναι μια υπενθύμιση για την ανάγκη να διασφαλίσουμε ότι τα άτομα με αυτισμό έχουν τις ίδιες ευκαιρίες και δικαιώματα με όλους τους άλλους. Η συνεχής εκπαίδευση, η αποδοχή και η στήριξη τους, τόσο από το κράτος όσο και από την κοινωνία, είναι ζωτικής σημασίας για να διασφαλίσουμε ότι θα μπορούν να ζήσουν μια πλήρη και ικανοποιητική ζωή.
Μέσω της αυξημένης ευαισθητοποίησης και της συλλογικής δράσης, μπορούμε να χτίσουμε έναν κόσμο πιο προσβάσιμο, φιλικό και δίκαιο για τα άτομα με αυτισμό, και να τους δώσουμε τη δυνατότητα να διαπρέψουν με τον δικό τους μοναδικό τρόπο.
