Οι άνθρωποι που κοιμούνται λιγότερο από έξι ώρες το βράδυ διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2, σύμφωνα με νέα μελέτη.
Η ερευνητική ομάδα από τη Σουηδία ανέλυσε δεδομένα από την UK Biobank, μια μεγάλη βιοϊατρική βάση δεδομένων που χρησιμεύει ως παγκόσμιος πόρος για την υγεία και την ιατρική έρευνα. Η μελέτη παρακολούθησε σχεδόν 250.000 ενήλικες στο Ηνωμένο Βασίλειο μεταξύ Μαΐου και Σεπτεμβρίου του 2023. Η μέση ηλικία των συμμετεχόντων ήταν 55,9 ετών.
Στη μελέτη τους, οι ερευνητές θέλησαν να κατανοήσουν τις συσχετίσεις μεταξύ της διάρκειας του ύπνου και της εμφάνισης διαβήτη τύπου 2, καθώς και κατά πόσο η υγιεινή διατροφή μπορεί να μειώσει τις επιπτώσεις της έλλειψης ύπνου. Στην έναρξης της μελέτης, οι εθελοντές που συμμετείχαν στη μελέτη ερωτήθηκαν σχετικά με τα πρότυπα ύπνου και τις διατροφικές τους συνήθειες. Κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα άτομα που κοιμόντουσαν πέντε ώρες είχαν 16% περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν διαβήτη τύπου 2, ενώ ο κίνδυνος για τα άτομα που κοιμόντουσαν τρεις έως τέσσερις ώρες ήταν 41% υψηλότερος, σε σύγκριση με τα άτομα που κοιμόντουσαν επτά έως οκτώ ώρες. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της μελέτης, περίπου το 3,2% των συμμετεχόντων διαγνώστηκε με διαβήτη τύπου 2.
Οι υγιεινές διατροφικές συνήθειες συνδέθηκαν με χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη. Ωστόσο, όταν οι άνθρωποι έτρωγαν υγιεινά αλλά κοιμόντουσαν λιγότερο από έξι ώρες την ημέρα, διέτρεχαν αυξημένο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου, σε σχέση με εκείνους που κοιμόντουσαν επτά με οκτώ ώρες.
Ένας περιορισμός της μελέτης ήταν ότι όρισε την υγιεινή διατροφή με βάση τον αριθμό των μερίδων φρούτων, λαχανικών, κόκκινου κρέατος και ψαριών που καταναλώνει ένα άτομο σε μια ημέρα ή μια εβδομάδα. Αυτό σημαίνει ότι δεν εξέτασε πώς διατροφικά πρότυπα, όπως η διαλειμματική νηστεία ή η μεσογειακή διατροφή, μπορεί να τροποποιήσουν τον κίνδυνο διαβήτη μεταξύ εκείνων που κοιμούνταν λιγότερο.
Γιατί η έλλειψη ύπνου μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη;
Στα άτομα με διαβήτη τύπου 2, ο οργανισμός γίνεται ανθεκτικός στις επιδράσεις μιας ορμόνης που ονομάζεται ινσουλίνη και χάνει σιγά-σιγά την ικανότητα να παράγει αρκετή από αυτήν στο πάγκρεας. Η ινσουλίνη είναι σημαντική επειδή ρυθμίζει τη γλυκόζη (σάκχαρο) στο αίμα μας που προέρχεται από την τροφή που τρώμε, βοηθώντας στη μεταφορά της στα κύτταρα σε όλο το σώμα.
Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν τους ακριβείς λόγους για τους οποίους οι άνθρωποι που κοιμούνται λιγότερο μπορεί να διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2. Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι τα άτομα που δεν κοιμούνται αρκετά, έχουν συχνά αυξημένους δείκτες φλεγμονής και ελεύθερα λιπαρά οξέα στο αίμα τους, τα οποία μειώνουν την ευαισθησία στην ινσουλίνη, οδηγώντας σε αντίσταση σε αυτήν. Αυτό σημαίνει ότι ο οργανισμός δυσκολεύεται να χρησιμοποιήσει σωστά την ινσουλίνη για να ρυθμίσει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και, ως εκ τούτου, αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης διαβήτη τύπου 2. Επιπλέον, οι άνθρωποι που δεν κοιμούνται αρκετά, καθώς και οι άνθρωποι που έχουν ακανόνιστα μοτίβα ύπνου (όπως οι εργαζόμενοι σε βάρδιες), βιώνουν διαταραχές στον φυσικό ρυθμό του σώματός τους, δηλαδή στον κιρκάδιο ρυθμό τους.
Αυτό μπορεί να επηρεάσει την απελευθέρωση ορμονών όπως η κορτιζόλη, η γλυκαγόνη και οι αυξητικές ορμόνες. Οι ορμόνες αυτές απελευθερώνονται κατά τη διάρκεια της ημέρας για να καλύψουν τις μεταβαλλόμενες ενεργειακές ανάγκες του οργανισμού και κανονικά διατηρούν σταθερά τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Εάν διαταραχθεί η ισορροπία μπορεί να επηρεαστεί η ικανότητα του σώματος να διαχειρίζεται τη γλυκόζη κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αυτοί οι παράγοντες, και άλλοι, μπορεί να συμβάλλουν στον αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 που παρατηρείται σε άτομα που κοιμούνται λιγότερο από έξι ώρες.
Ενώ τα ευρήματα της παρούσας μελέτης θέτουν υπό αμφισβήτηση το κατά πόσον μια υγιεινή διατροφή μπορεί να μετριάσει τις επιπτώσεις της έλλειψης ύπνου στον κίνδυνο διαβήτη, ένα ευρύ φάσμα στοιχείων υποδεικνύει τα οφέλη της υγιεινής διατροφής για τη συνολική υγεία.
Οι συγγραφείς της μελέτης αναγνωρίζουν ότι δεν είναι πάντοτε δυνατό να κοιμάται κανείς αρκετά και προτείνουν ότι η υψηλής έντασης διαλειμματική προπόνηση (HIIT), κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορεί να αντισταθμίσει ορισμένες από τις πιθανές επιπτώσεις του ελάχιστου ύπνου στον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση JAMA Network Open.
