Της Γιάννας Σουλάκη
Μήπως υπάρχουν μέρες -ίσως και καθημερινά- που μπορεί να αισθάνεστε ότι είστε συνεχώς απασχολημένοι και δεν έχετε ούτε μισή ώρα ελεύθερη στη διάθεσή σας; Αν ναι, τότε σίγουρα έχετε ένα πρόβλημα, που επηρεάζει την ποιότητα ζωής σας. Απαντήστε, όμως, με ειλικρίνεια: Είστε στ'' αλήθεια τόσο απασχολημένοι ή απλώς... αισθάνεστε έτσι;
Η επιστημονική απάντηση που κερδίζει συνεχώς έδαφος τα τελευταία χρόνια είναι, ότι η ποιότητα της ζωής μας σίγουρα έχει μεταβληθεί προς το χειρότερο, όμως, αυτό στην πραγματικότητα, δεν φαίνεται να συνδέεται με τις ώρες που αφιερώνουμε στη δουλειά μας. Αρκετές μελέτες, μάλιστα, που έχουν δημοσιευθεί τελευταία, αποδεικνύουν ακριβώς αυτό: οι περισσότεροι άνθρωποι εργαζόμαστε πλέον λιγότερες ώρες απ'' ότι στο παρελθόν και έχουμε περισσότερες αργίες και σαββατοκύριακα. Τι μπορεί, λοιπόν, να φταίει;
Σίγουρα δεν υπάρχει μία απάντηση. Όμως, οι επιστημονική έρευνα που έχει αρχίζει να εστιάζει περισσότερο στην επίδραση της τεχνολογίας στη ζωή μας -προσωπική και επαγγελματική- έχει καταλήξει, ότι μάλλον μπορεί και να ευθύνεται η ολοένα και αυξανόμενη εξάρτησή μας από αυτήν. Εξαιτίας της τεχνολογίας, λοιπόν, λένε τώρα οι επιστήμονες η καθημερινότητά μας φαίνεται περισσότερο ταραχώδης, απ' ότι στην πραγματικότητα είναι.
Η τεχνολογία ανεβάζει τις ταχύτητες ...του χρόνου
Τον Νοέμβριο του 2015, η ψυχολόγος Aoife McLoughlin από το Πανεπιστήμιο James Cook της Σιγκαπούρης δημοσίευσε μια μελέτη, που υποστήριζε ακριβώς αυτήν την άποψη: Η χρήση και μάλιστα η κατάχρηση των σύγχρονων συσκευών τεχνολογίας, όπως είναι τα smartphones, μπορεί πραγματικά να κάνει τον χρόνο να ...τρέχει πιο γρήγορα.
“Είναι κάπως σαν να προσπαθούμε να μιμηθούμε την τεχνολογία, και γινόμαστε όλο και πιο γρήγοροι, όλο και πιο αποτελεσματικοί” υποστηρίζει η McLoughlin στο ScienceAlert. “Φαίνεται σαν να υπάρχει κάτι στην ίδια την τεχνολογία, που μας ωθεί να ανεβάζουμε στροφές στο εσωτερικό μας χρονόμετρο”, λέει.
Η τεχνολογία μας κρατά συνεχώς απασχολημένους
Η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας, μπορεί να μας έχει προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα, αλλά “μας έχει υπερφορτώσει με πληροφορίες, έχει κάνει ασαφή τα όρια μεταξύ των ωρών εργασίας και του ελεύθερου χρόνου και επιπλέον, έχει προσφέρει εργαλεία στους εργοδότες για μεγαλύτερη επιτήρηση των εργαζομένων τους”, αναφέρει έκθεση του 2012 που δημοσιεύθηκε στην Μ. Βρετανία.
Ο ανεξέλεγκτα μεγάλος όγκος των πληροφοριών – που χάρη στο διαδίκτυο είναι μονίμως διαθέσιμος με το πάτημα ενός κουμπιού – αλλά και η ευκολία με την οποία τα smartphones, μας κρατούν σε online σύνδεση μεταξύ μας όλο το εικοσιτετράωρο, είναι ο βασικότερος λόγος που δεν μπορούμε να χαλαρώσουμε όσο θα έπρεπε, λένε οι ψυχολόγοι.
Έτσι, ακόμη και όταν δεν δουλεύουμε, αισθανόμαστε ...σαν να δουλεύουμε.
Οι πολλές επιλογές... μας αγχώνουν
Ένας ακόμη λόγος που αισθανόμαστε ότι δεν έχουμε ελεύθερο χρόνο και είναι η υπεραπληθώρα επιλογών στην ψυχαγωγία μας, κατέληξε μια μελέτη που έγινε στις ΗΠΑ. Στην πραγματικότητα έχουμε να επιλέξουμε πολλά και διαφορετικά μέρη να επισκεφθούμε (εστιατόρια, μπαρ, θέατρα), πολλές επιλογές σε βιβλία να διαβάσουμε ή ταινίες να δούμε, κάτι που μας κάνει να νοιώθουμε σαν να έχουμε πολύ λιγότερο ελεύθερο χρόνο, ακόμη κι αν ισχύει το αντίθετο.
Κι έτσι συμβαίνει το παράδοξο: ενώ το έχουμε επιλογές είναι πολύ καλό, από την άλλη οι πολλές και διαφορετικές επιλογές, μπορεί να μας προκαλέσουν σημαντικό άγχος.
“Κοιτάξτε με! Είμαι πολυάσχολος!”
Ένας άλλος πιθανός λόγος που επηρεάζει αρνητικά τη ζωή μας και μας δίνει την αίσθηση ότι είμαστε μονίμως υπερ-απασχολημένοι, είναι η συνεχής έγνοια μας για επιτυχία και εκπλήρωση στόχων, κάτι που συμβαίνει στους περισσότερους ανθρώπους στις σύγχρονες κοινωνίες.
Έτσι, συμβαίνει συχνά να γεμίζουμε διαρκώς τον χρόνο μας για να δείξουμε στους άλλους (και πρωτίστως να αποδείξουμε στον εαυτό μας) ότι η ζωή μας είναι ισορροπημένη κι ότι όλα τα κάνουμε “σωστότερα” από τους άλλους γύρω μας. Κάποιες έρευνες έχουν δείξει ότι προτιμούμε να είμαστε πολυάσχολοι.
Ο συγγραφέας Tony Crabbe, ο οποίος έχει γράψει βιβλία και βοηθήματα σχετικά με τη διαχείριση του χρόνου, λέει ότι το πρόβλημα με το αίσθημα της υπεραπασχόλησης που μας βασανίζει είναι κρύβεται στον – όπως τον αποκαλεί ο ίδιος – «άπειρο κόσμο» μας (infinite world).
Πως να επιβιώσουμε στον “Απειρο Κόσμο” μας;
“Πώς να ευδοκιμήσουμε σε έναν κόσμο τόσο ....μεγάλο;” λέει ο Tony Crabbe: “Υπάρχουν πάντα περισσότερα εισερχόμενα e-mails, περισσότερα meetings, περισσότερα να διαβάσουμε στο internet, περισσότερες ιδέες και απόψεις να παρακολουθήσουμε. Το αναπόφευκτο αποτέλεσμα είναι να αισθανόμαστε συντετριμμένοι : είμαστε – ο καθένας από εμάς – ανθρώπινα πλάσματα με πεπερασμένες δυνατότητες, ενέργεια και ικανότητες και μονίμως προσπαθούμε να υπερβούμε έναν άπειρο αριθμό πραγμάτων και καταστάσεων. Αισθανόμαστε, λοιπόν, τεράστια κοινωνική πίεση για να τα κάνουμε όλα “τέλεια!”, τόσο στην εργασία όσο και στο σπίτι μας, αλλά αυτό δεν είναι απλώς δύσκολο. Είναι μαθηματικώς αδύνατο!”, λέει ο συγγραφέας.
Όταν τα χόμπι γίνονται... ψυχαναγκασμός
Δείτε ένα παράδειγμα: Η blogger Maria Popova, ιδιοκτήτρια του δημοφιλούς site www.brainpickings.org, είχε κάποτε ως φοιτήτρια μια μεγάλη αγάπη: την φωτογραφία. "Στην παλιά μου ζωή, κυκλοφορούσα παντού έχοντας πάνω μου μια επαγγελματική φωτογραφική μηχανή”, λέει. "Αλλά τώρα, το sharing – δηλαδή η εμμονή μου να τραβάω φωτογραφίες για να τις δημοσιεύω στο Facebook ή στο Instagram – έχει προσθέσει ένα βάρος σ'' αυτό το χόμπι μου. Δεν διασκεδάζω πλέον όπως παλιά”, λέει.
Τον αιώνα που διανύουμε οι επιστήμονες είχαν προβλέψει ότι χάρη στην εξέλιξη της τεχνολογίας όλοι θα εργαζόμαστε και θα κουραζόμαστε λιγότερο. Παρ''όλη όμως, την εγκατάσταση του διαδικτύου και της ρομποτικής τεχνολογίας στη ζωή μας, τα νούμερα δείχνουν ότι δεν έχει μειωθεί ο ρυθμός υπερφόρτωσης της καθημερινότητάς μας...
Ή μήπως έχει; Κι εμείς απλά δεν το έχουμε παρατηρήσει;...
