Γράφει ο Αναστάσιος Δεληγεώργης Ορθοπαιδικός, Aναπληρωτής Διευθυντής Γ’ Ορθοπαιδικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ.
Οι ώμοι μας είναι επιρρεπείς σε τραυματισμούς, καθώς συμμετέχουν σχεδόν σε κάθε δραστηριότητά μας. Έτσι εξηγείται που ο πόνος στον ώμο είναι ένα συχνό πρόβλημα που ταλαιπωρεί εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. O πόνος μπορεί να καταστήσει δυσλειτουργικό ολόκληρο το χέρι, τόσο που και απλές καθημερινές δραστηριότητες, όπως το χτένισμα ή το ντύσιμο, να γίνονται δύσκολα.
Απαραίτητη είναι η άμεση αντιμετώπιση και θεραπεία, γιατί αλλιώς ο πόνος και η δυσκολία στην κίνηση του ώμου, μπορεί να επιδεινωθούν με την πάροδο του χρόνου. Όταν δεν αντιμετωπίζονται συντηρητικά, συστήνεται χειρουργική αντιμετώπιση. Ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές με μικρές οπές, η ψηφιακή τεχνολογία, τα νεότερα υλικά και τα πρωτοκολλα ταχείας αποκατάστασης (fast track) καθιστούν τις επεμβάσεις εξατομικευμένες, προσαρμοσμένες στις διαφορετικές ανάγκες του κάθε ασθενούς και μπορούν να θεραπεύσουν γρηγορότερα και οριστικά τον πόνο στον ώμο. Αποφεύγονται έτσι τα μεγάλα και πολύωρα χειρουργεία με μεγάλες τομές, πολύημερη νοσηλεία και δύσκολη αποκατάσταση.
Αίτια και Διάγνωση
Ο πόνος οφείλεται σε παθήσεις και τραυματισμούς της άρθρωσης του ώμου (σε οστά, χόνδρους, τένοντες, μύες, νεύρα). Πιο σπάνια, μπορεί να οφείλεται σε πάθηση άλλου μέρους του σώματος (π.χ. του αυχένα) που αντανακλά στον ώμο.
Η διάγνωση γίνεται από το ιστορικό και την κλινική εξέταση του ασθενή, ενώ μπορεί να χρειαστεί να γίνουν και κάποιες απεικονιστικές εξετάσεις, όπως ακτινογραφίες, μαγνητική ή και αξονική τομογραφία.
Συντηρητική αντιμετώπιση
Κατ’ αρχάς τα συμπτώματα μπορούν να αντιμετωπιστούν συντηρητικά με:
- ξεκούραση, σε κάποιες περιπτώσεις με κηδεμόνα, για την μερική ακινητοποίηση του ώμου.
- χρήση κρύων επιθεμάτων (παγοθεραπεία) και σπανιότερα, ζεστών.
- χορήγηση παυσίπονων και αντιφλεγμονωδών φαρμάκων.
- ενδοαρθρικές ή περιαρθρικές εγχύσεις με υαλουρονικό οξύ ή και κορτιζόνη.
- σε συγκεκριμένες παθήσεις, βιολογικές θεραπείες από κύτταρα του ίδιου του ασθενούς, όπως το PRP (πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια) ή τα βλαστοκύτταρα).
- φυσικοθεραπείες και μυϊκή ενδυνάμωση.
Αρθροσκόπηση
Στις περιπτώσεις που αποτύχει η συντηρητική αντιμετώπιση, έχει θέση η αρθροσκόπηση, μια ελάχιστα επεμβατική μέθοδος, που επιτρέπει να διαγνώσουμε και να θεραπεύσουμε τα προβλήματα του ώμου, χωρίς νοσηλεία του ασθενούς. Ο ορθοπαιδικός χειρουργός, εισάγοντας στον ώμο μέσω μικρών οπών (3-5 χιλιοστών) το αρθροσκόπιο, το οποίο φέρει μια μικροσκοπική κάμερα υψηλής ανάλυσης, μπορεί:
- να εξετάσει προσεκτικά το εσωτερικό της άρθρωσης και να εντοπίσει με μεγάλη ακρίβεια τις όποιες βλάβες, ακόμα και τις πολύ μικρές, και στα πιο δυσπρόσιτα σημεία.
- να επιδιορθώσει άμεσα τις βλάβες με τη βοήθεια πολύ λεπτών εργαλείων.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η αρθροσκόπηση διαρκεί περίπου μία ώρα, ο ασθενής κινητοποιείται αμέσως μετά το χειρουργείο και επιστρέφει την ίδια ημέρα σπίτι του.
Αρθροπλαστική Ελάχιστης Επεμβατικότητας (M.I.S.)
Ειδικά για την αρθρίτιδα, όταν η συντηρητική αγωγή δεν είναι πλέον αποτελεσματική, η αρθροπλαστική ελάχιστης επεμβατικότητας δίνει τη λύση.
Πρόκειται για μια επέμβαση αντικατάστασης των κατεστραμμένων επιφανειών της άρθρωσης του ώμου με εμφυτεύματα, πολύ ανθεκτικά και συμβατά με τον οργανισμό. Οι κύριοι τύποι αρθροπλαστικής ώμου είναι: η ολική αρθροπλαστική (αντικατάσταση της άρθρωσης με τεχνητή), η μερική αρθροπλαστική (αντικατάσταση μέρους της άρθρωσης) και η ανάστροφη ολική αρθροπλαστική (αντικατάσταση όλης της άρθρωσης με ειδική πρόθεση με αναστροφή της φυσιολογικής ανατομίας του ώμου).
Οι νεότερες ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές με τις μικρότερες τομές, η χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας και των πλοηγών για τον σχεδιασμό βάσει της ανατομίας του κάθε ώμου των βημάτων του χειρουργείου και για την εκτέλεσή τους με ακρίβεια χιλιοστού, προσφέρουν καλύτερο και γρηγορότερο αποτέλεσμα από την παραδοσιακή αρθροπλαστική.
Ο ασθενής μπορεί να σηκωθεί αμέσως μετά το χειρουργείο, μόλις περάσει η επήρεια της αναισθησίας, με άμεση κινητοποίηση του χεριού και να επιστρέψει στο σπίτι του μετά από λίγες ώρες ή 1 ημέρα, πάντα ανάλογα με την κλινική του κατάσταση και το ιστορικό υγείας του.
Φυσικοθεραπεία
Η θεραπεία είτε συντηρητική, είτε επεμβατική συμπληρώνεται σχεδόν πάντα με πρόγραμμα αποκατάστασης που έχει σκοπό την ανάκτηση του εύρους της κίνησης της άρθρωσης του ώμου και την ενδυνάμωση των μυών.
