Ο διαβήτης είναι μια χρόνια πάθηση που επηρεάζει τη ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Ο οργανισμός είτε δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη (όπως στον διαβήτη τύπου 1), είτε δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει την ινσουλίνη αποτελεσματικά (όπως στον διαβήτη τύπου 2). Αυτό οδηγεί σε αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, κάτι που με τη σειρά του μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές, όπως καρδιοαγγειακά προβλήματα, βλάβες στα νεύρα και τα μάτια, και μειωμένη λειτουργία των νεφρών. Η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή διαχείριση του διαβήτη είναι κρίσιμες για την πρόληψη αυτών των επιπλοκών και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών.
Την Πέμπτη, 6 Μαρτίου 2025 πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά συζήτηση στρογγυλής τραπέζης με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς για το διαβήτη, και, επίσης για πρώτη φορά εδώ και χρόνια, παρουσιάστηκαν τα πιο επικαιροποιημένα δεδομένα για τον διαβήτη σε ενοποιημένη μορφή. Στόχος της συνάντησης ήταν η ενίσχυση του διαλόγου όλων των εμπλεκόμενων φορέων και η εφαρμογή προτάσεων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στη βελτίωση της φροντίδας του διαβήτη στην Ελλάδα.
Οι προκλήσεις, το οικονομικό αποτύπωμα στα συστήματα υγείας και οι μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών με διαβήτη και την καλύτερη διαχείριση της νόσου, περιλαμβάνονται στη μελέτη «Η επιβάρυνση του Διαβήτη και οι Προοπτικές Μεταρρύθμισης: Συμπεράσματα για το Εθνικό Σύστημα Υγείας», η οποία ανατέθηκε από την Πλατφόρμα Διαβήτη του ΣΦΕΕ στο London School of Economics (LSE). Στην παρουσίαση της μελέτης, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας, το Ευρωπαϊκό Φόρουμ για τον Διαβήτη, εκπρόσωποι των επιστημονικών εταιρειών, των συλλόγων ασθενών, και των φαρμακευτικών επιχειρήσεων αντάλλαξαν γόνιμες ιδέες, κατέθεσαν προτάσεις και συζήτησαν για τα εμπόδια, αλλά και τις ευκαιρίες που υπάρχουν στην αντιμετώπιση της νόσου και τη διαμόρφωση ρεαλιστικών και εφαρμόσιμων λύσεων. Τη μελέτη, που αναδεικνύει τόσο τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς με διαβήτη και το σύστημα υγείας όσο και τις τεκμηριωμένες προτάσεις πολιτικής μεταρρύθμισης, εμπνευσμένες από διεθνείς βέλτιστες πρακτικές, παρουσίασε ο Καθηγητής του LSE Πάνος Καναβός.
Τα κύρια σημεία της μελέτης
Η μελέτη «Το Βάρος του Διαβήτη και οι Προοπτικές Μεταρρύθμισης: Συμπεράσματα για το Εθνικό Σύστημα Υγείας» αποτελεί μια ολοκληρωμένη κατανόηση του αντίκτυπου του διαβήτη στην ελληνική κοινωνία και εστιάζει στην αντιμετώπιση δύο κρίσιμων πραγματικοτήτων: της αυξανόμενης οικονομικής επιβάρυνσης της νόσου, καθώς και της ικανότητας του συστήματος υγείας να ανταποκριθεί στις εκτεταμένες συνέπειές της.
Παρουσιάζοντας τη μελέτη ο Καθηγητής LSE Πάνος Καναβός είπε πως βασικός στόχος της ήταν να αποτυπώσει τις προκλήσεις, να εντοπίσει τις βέλτιστες πρακτικές που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν και στη χώρα μας και να προβάλει τις ευκαιρίες για τη μετάβαση σε ολοκληρωμένες μορφές φροντίδας, με αξιοποίηση της ψηφιοποίησης και των δυνατοτήτων της φαρμακευτικής έρευνας.
Αναφερόμενος στα κύρια ευρήματα της μελέτης, τόνισε πως οι θάνατοι από το διαβήτη αυξάνονται όμως δεν έχουμε ακόμη τη συνολική εικόνα (καθώς μετρούνται μόνο οι θάνατοι που στο πιστοποιητικό θανάτου αναγράφεται ο διαβήτης), και παράλληλα αυξάνεται ο επιπολασμός της νόσου στη χώρα μας (στο 12%). Ταυτόχρονα υπάρχουν κενά στα συστήματα καταγραφής και προβλήματα στην πρόσβαση των ασθενών στην ιατροφαρμακετική περίθαλψη και στη διαχείριση της νόσου. Ο διαβήτης περιλαμβάνεται στις δέκα βασικότερες αιτίες θανάτου και το ποσοστό θανάτων από τη νόσο από 1,4% έχει ανέβει στο 2%.
«Οι προκλήσεις στην αντιμετώπιση της νόσου μπορούν να γίνουν ευκαιρίες. Έχουμε λίγα και κατακερματισμένα δεδομένα που δυσκολεύουν την αντιμετώπιση της νόσου, εμποδίζουν την παρακολούθηση και τη διαμόρφωση ενός Εθνικού Σχεδίου για την αντιμετώπιση της νόσου» είπε. Ζήτησε να αρθούν τα εμπόδια πρόσβασης των ασθενών και στα αστικά κέντρα, αλλά κυρίως και στην περιφέρεια όπου διαπιστώνονται πολλά προβλήματα, να αναπτυχθούν περαιτέρω οι δυνατότητες αξιολόγησης των τεχνολογιών υγείας, αλλά να δοθεί έμφαση και στην ψυχική υγεία.
Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του διαβήτη απαιτεί προληπτικές και ολιστικές προσεγγίσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν ολοκληρωμένες στρατηγικές φροντίδας που στοχεύουν σε αυτές τις αλληλένδετες προκλήσεις υγείας. Η ικανότητα της Ελλάδας να αντιμετωπίσει το αυξανόμενο βάρος του διαβήτη και να παρέχει ολοκληρωμένη φροντίδα βελτιώνεται, αλλά το σύστημα υγείας δεν προοδεύει με ρυθμό αρκετά σημαντικό ώστε να έχει τον αντίκτυπο που απαιτείται.
Το ελληνικό σύστημα υγείας έχει περιορισμένες δυνατότητες συλλογής και ανάλυσης δεδομένων, γεγονός που καθιστά δύσκολη την πλήρη αποτίμηση του πραγματικού βάρους του διαβήτη και του σχετικού κόστους του. Ωστόσο, είναι γνωστό ότι η Ελλάδα αντιμετωπίζει σημαντική πρόκληση στη διαχείριση του διαβήτη στον πληθυσμό της. Η επικράτηση του διαβήτη στην Ελλάδα αναφέρεται στο 12% και αυξάνεται, αν και ο ακριβής ρυθμός δεν είναι σαφής.
Ως αποτέλεσμα, υπάρχουν πολύ περιορισμένα δεδομένα πραγματικού κόσμου σχετικά με την επίπτωση και την επιδημιολογία των επιπλοκών στη χώρα, τη διαχείρισή τους στην κλινική πρακτική και τα αποτελέσματα φροντίδας που επιτυγχάνονται για τα άτομα με διαβήτη τύπου 1 και τύπου 2.
Την τελευταία δεκαετία, η Ελλάδα έχει καταβάλει προσπάθειες για την ενίσχυση του ρόλου της πρωτοβάθμιας φροντίδας στην αντιμετώπιση του διαβήτη, αναγνωρίζοντας την ανάγκη αντιμετώπισης του κατακερματισμού της φροντίδας και την παροχή στους ασθενείς ενός σαφούς πρώτου σημείου επαφής στο σύστημα υγείας, καθώς και μιας δομημένης διαδρομής για διάγνωση, θεραπεία και παρακολούθηση. Ενώ το ελληνικό σύστημα υγείας αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις στην παροχή συνεπούς και υψηλής ποιότητας φροντίδας για τον διαβήτη, αυτές οι προκλήσεις αποτελούν επίσης σημαντικές ευκαιρίες για μεταρρύθμιση. Η εφαρμογή ουσιαστικών αλλαγών απαιτεί προσεκτική εξέταση της κατανομής των πόρων, των ανταγωνιζόμενων προτεραιοτήτων και της μακροχρόνιας βιωσιμότητας των παρεμβάσεων. Αυτές περιλαμβάνουν:
- Υιοθέτηση Εθνικής Στρατηγικής για τον Διαβήτη: Μια ολοκληρωμένη εθνική στρατηγική για τον διαβήτη πρέπει να χρησιμεύει ως καθοδηγητικός οδηγός για τη βελτίωση της πρόληψης, της διαχείρισης και της μακροχρόνιας φροντίδας του διαβήτη στην Ελλάδα.
- Ενίσχυση της Ικανότητας της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας για τη Διαχείριση του Διαβήτη: Η ενίσχυση του ρόλου της πρωτοβάθμιας φροντίδας στη διαχείριση του διαβήτη είναι ζωτικής σημασίας για τη μείωση της πίεσης στις ειδικές υπηρεσίες και την εξασφάλιση έγκαιρων παρεμβάσεων.
- Επένδυση στην Υποδομή Δεδομένων για Βελτίωση της Διαλειτουργικότητας και Ανάλυσης: Η βελτίωση της συλλογής δεδομένων, της ενσωμάτωσης και της αξιοποίησης τους είναι κρίσιμη για τη λήψη αποφάσεων που βασίζονται σε δεδομένα και για την αποτελεσματική φροντίδα του διαβήτη.
- Διευκόλυνση Ενσωματωμένης Φροντίδας για Άτομα με Διαβήτη: Για να βελτιωθούν τα αποτελέσματα υγείας και να μειωθούν οι νοσηλείες, η Ελλάδα πρέπει να ενισχύσει την ενσωμάτωση της φροντίδας του διαβήτη σε διάφορα επίπεδα του συστήματος υγείας.
- Προώθηση των Δυνατοτήτων Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας (HTA) για Ψηφιακές Υγειονομικές Τεχνολογίες: Η υιοθέτηση καινοτόμων ψηφιακών λύσεων υγείας μπορεί να μεταμορφώσει τη φροντίδα του διαβήτη, αλλά η Ελλάδα χρειάζεται ένα ισχυρό πλαίσιο αξιολόγησης για να εξασφαλίσει την οικονομική αποδοτικότητα και την κλινική αξία.
Με την εφαρμογή αυτών των στρατηγικών μεταρρυθμίσεων, η Ελλάδα μπορεί να δημιουργήσει ένα πιο αποτελεσματικό και βιώσιμο σύστημα φροντίδας για το διαβήτη, βελτιώνοντας τελικά την υγεία και την ευημερία του πληθυσμού της, ενώ ταυτόχρονα μειώνει την οικονομική επιβάρυνση της ασθένειας.
Στην Ελλάδα έχουμε το χαμηλότερο ποσοστό πληθυσμού που αθλείται
Το θέμα του διαβήτη μας απασχολεί πολύ σημείωσε ο υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης που έδωσε το παρών στη συζήτηση. «Προφανώς διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο, σε πρώτο επίπεδο, η διατροφή μας και ο τρόπος ζωής μας. Είναι αποκαρδιωτικό στην Ελλάδα να έχουμε το χαμηλότερο ποσοστό πληθυσμού που αθλείται. Η καλή υγεία είναι πρωτίστως προσωπική μας ευθύνη» είπε στην αρχή της ομιλίας του ο υπουργός Υγείας. Τόνισε πως έχουμε ένα τεράστιο πρόβλημα να αντιμετωπίσουμε: «Η αλλαγή τεχνολογίας σε σχέση με τις παραδοσιακές ταινίες μέτρησης σακχάρου έχει μεν ως αποτέλεσμα πιο αξιόπιστες μετρήσεις για τους ασθενείς, αλλά από την άλλη πλευρά έχει οδηγήσει τον προϋπολογισμό σε εκρηκτική άνοδο. Η επιπλέον χρηματοδότηση το 2024 ήταν σταγόνα στον ωκεανό.
Για να δώσω ένα παράδειγμα, το κόστος για τον ΕΟΠΥΥ το τρίμηνο για τους ασθενείς ήταν 300 ευρώ με την παλιά τεχνολογία και με την καινούργια ήταν 1.400 ευρώ. Μας λείπουν αυτά τα χρήματα και πρέπει να τα βρούμε» σημείωσε ο κ. Γεωργιάδης, εξηγώντας πως ο κυριότερος λόγος που θεσπίστηκε το rebate στα ιατροτεχνολογικά προϊόντα ήταν οι επιπλέον πόροι να κατευθυνθούν εξολοκλήρου στον προϋπολογισμό του διαβήτη. «Εάν δεν δράσουμε γρήγορα θα υπάρξει πρόβλημα. Σε κάθε περίπτωση, το θέμα του διαβήτη είναι πρωτεύον και είναι σημαντικό το κομμάτι της πρόληψης. Οι επιπλοκές του φέρνουν ακόμη μεγαλύτερη επιβάρυνση» είπε και κλείνοντας κάλεσε τους συμμετέχοντες να προτείνουν άμεσες κινήσεις για τον έλεγχο, την πρόληψη και την αντιμετώπιση του διαβήτη που θα έχουν πραγματικό αποτέλεσμα.
