Της Γιάννας Σουλάκη
«Θεραπείες» με τη χρήση βλαστικών κυττάρων: Ακούγονται σωτήριες, αλλά κρύβουν τεράστιους κινδύνους για τους ασθενείς. Πρόσφατα στην Αμερική οι αρχές άσκησαν δίωξη στους υπεύθυνους δύο ιδιωτικών κλινικών, καθώς εφάρμοζαν μεθόδους οι οποίες οδήγησαν σε τύφλωση τρεις γυναίκες, ενώ στη δεύτερη κλινική οι γιατροί διατείνονταν ψευδώς, ότι εφάρμοζαν πειραματική θεραπεία για τον καρκίνο.
Τα βλαστοκύτταρα, φυσικά, είναι το μέλλον της ιατρικής επιστήμης. Έχουν την δυνατότητα να αναπλάθουν σχεδόν οποιοδήποτε μέρος του οργανισμού, μετατρέποντας τα κύτταρα, σε όποιο είδος κυττάρων επιθυμούν οι επιστήμονες.
Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι πρέπει να εμπιστεύεστε όλες τις "θεραπείες βλαστικών κυττάρων" που κυκλοφορούν, καθώς πολλές από αυτές δεν προέκυψαν μέσα από σοβαρές, μακροχρόνιες μελέτες κι έτσι υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να σας βλάψουν περισσότερο, παρά να σας ωφελήσουν, υποστηρίζουν οι ειδικοί.
Πρόσφατα ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ανακοίνωσε ότι θα καταβάλει συντονισμένη προσπάθεια για την κατάργηση των μη αναγνωρισμένων επιστημονικά θεραπειών βλαστικών κυττάρων, μεθόδων δηλαδή, που δεν έχουν υποβληθεί σε λεπτομερή επιστημονικό έλεγχο και μπορεί να αποβούν επικίνδυνες για τους ασθενείς.
Πρόσφατα το FDA ανακάλυψε κλινικές στις ΗΠΑ, που παραπλανούσαν τους ασθενείς, ενώ οι αρμόδιες υγειονομικές υπηρεσίες κατέσχεσαν φάρμακα που χρησιμοποιούνταν για σκοπούς, για τους οποίους δεν είχαν λάβει έγκριση. Αυτό που έκαναν δηλαδή, ήταν να δίνουν ψεύτικες ελπίδες, με δόλωμα “στοιχεία” και δήθεν "επιστημονικές πληροφορίες" που οι επιτήδειοι "έκλεβαν" από ένα λαμπρό στην πραγματικότητα ερευνητικό επιστημονικό πεδίο.
"Αυτές οι νέες τεχνολογίες, οι περισσότερες από τις οποίες βρίσκονται σε πρώιμα στάδια ανάπτυξης, δίνουν σημαντικές και ελπιδοφόρες υποσχέσεις και οι θεραπείες είναι πραγματικά σωτήριες για κάποιες από τις πιο δυσίατες και θανατηφόρες ασθένειες της ανθρωπότητας", λέει ο επικεφαλής του FDA, Scott Gottlieb.
"Ωστόσο, παρά την δυναμική εξέλιξη της ιατρικής επιστήμης και καινοτομίας, παράλληλα υπάρχει και η αβεβαιότητα καθώς αναπτύσσεται αυτός το τομέας", προσθέτει.
Ο Gottlieb τονίζει με έμφαση την ύπαρξη "ενός μικρού αριθμού αδίστακτων απατεώνων" που εκμεταλλεύονται τις δυνατότητες των βλαστοκυττάρων και την απόγνωση των ασθενών για να βγάλουν χρήματα, ενώ χαρακτηρίζει κάποιες από τις θεραπείες που προτείνουν στους ασθενείς, ως “αναμφίβολα επικίνδυνες”
Όπως αναφέρθηκε από τους ειδικούς του FDA τον περασμένο μήνα, υπάρχουν κλινικές σε ολόκληρο τον κόσμο που εφαρμόζουν θεραπείες με βλαστοκύτταρα, οι οποίες – στην καλύτερη περίπτωση – απλώς δεν είναι εγκεκριμένες και στη χειρότερη είναι δυνητικά επιβλαβείς. Οι θεραπείες αυτές, όχι μόνο θέτουν σε κίνδυνο τους ασθενείς, αλλά θα μπορούσαν να θέσουν και σημαντικά εμπόδια στην πραγματική έρευνα που γίνεται για τη χρήση των βλαστοκυττάρων.
Από τις εκατοντάδες κλινικές στις ΗΠΑ που "πωλούν" σήμερα μη εγκεκριμένες θεραπείες με βλαστικά κύτταρα, το FDA έχει αναλάβει δράση κατά δύο παρόμοιων κλινικών, που εδρεύουν στη Φλόριντα και την Καλιφόρνια.
Μία από τις εν λόγω κλινικές συνδέθηκε με την περίπτωση τριών γυναικών που έχασαν για πάντα την όρασή τους, αφού προηγουμένως είχαν λάβει μη-εγκεκριμένες θεραπείες με "βλαστοκύτταρα", για την αντιμετώπιση προβλημάτων όρασης.
Στην δεύτερη κλινική, οι αρχές κατέσχεσαν πέντε φιαλίδια ενός εμβολίου, το οποίο προφανώς χρησιμοποιήθηκε ως "πειραματική θεραπεία βλαστικών κυττάρων" κατά του καρκίνου.
Σε δηλώσεις τους, οι ιδιοκτήτες των κλινικών υποστήριξαν ότι οι θεραπείες που χορηγούσαν, αποτελούσαν μέρος ερευνητικών προγραμμάτων, τα οποία διεξάγονταν εντός νομικού πλαισίου και είχαν την έγκριση του FDA.
Πολλοί επιστήμονες επικροτούν την πρωτοβουλία του FDA να εκκαθαρίσει τον χώρο των θεραπειών με βλαστικά κύτταρα. Ο ερευνητής της Ιατρικής Σχολής του Harvard με ειδίκευση στα βλαστοκύτταρα George Daley, υποστηρίζει: "Η έρευνα για τα βλαστοκύτταρα είναι μια μεγάλη επανάσταση στην ιατρική, η οποία θα καταφέρει τελικά να προσφέρει θεραπείες. ''Ομως η έρευνα βρίσκεται ακόμη σε πολύ πρώιμο στάδιο. Δυστυχώς, υπάρχουν ασυνείδητοι επαγγελματίες και κλινικές οι οποίες μέσω μάρκετινγκ προσφέρουν πολυδάπανες "θεραπείες" σε ασθενείς. Θεραπείες που δεν έχει αποδειχθεί ότι είναι αποτελεσματικές και μπορεί να μην είναι καν ασφαλείς", λέει ο George Daley σε δηλώσεις του στο NPR.org.
Οι ειδικοί τονίζουν, ότι κάθε επιστημονική προσπάθεια για την καταπολέμηση επίμονων και δύσκολων παθήσεων, πρέπει να διεξάγεται στο πλαίσιο εγκεκριμένων και επιστημονικά δομημένων μελετών και να μην είναι τυχαίες “θεραπευτικές δράσεις” που μπορεί να λάβει κανείς από μια κλινική.
Οι άνθρωποι θα πρέπει να γίνουν πιο προσεκτικοί στις θεραπείες βλαστοκυττάρων που πωλούνται από κλινικές. Οι μέθοδοι θεραπείας θα πρέπει να προέρχονται μέσα από μια αξιόπιστη ανεξάρτητη έρευνα, και δεν πρέπει να δίνονται αόριστες υποσχέσεις, με πειστήρια μαρτυρίες προηγούμενων ασθενών.
Το FDA δεσμεύτηκε να καταρτίσει ένα δίκαιο και κατανοητό πλαίσιο για τις θεραπείες βλαστικών κυττάρων, που επιτρέπεται να εφαρμόζονται σε κλινικές και να κάνει τις διαδικασίες έγκρισης των θεραπειών πιο εύκολες και οικονομικές, ώστε να υπάρχει καλύτερος έλεγχος.
Ο Οργανισμός προειδοποιεί, επίσης, ότι όσες κλινικές παραβιάζουν τον νόμο θα αντιμετωπίσουν σοβαρές επιπτώσεις στο μέλλον, καθώς είναι πλέον αποδεδειγμένο ότι κάποιες από αυτές τις θεραπείες βλάπτουν τους ασθενείς.
"Θεωρώ ότι αυτό είναι ένα σημαντικό βήμα που κινείται σε θετική κατεύθυνση", δήλωσε στο NPR ο κυτταρικός βιολόγος Paul Knoepfler, από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας.
"Ελπίζω να είναι η αρχή μιας ιστορικής αλλαγής του FDA στην κατεύθυνση της αντιμετώπισης του μεγάλου προβλήματος των κλινικών βλαστικών κυττάρων, που πωλούν μη εγκεκριμένες και επικίνδυνες θεραπείες", καταλήγει.
Με πληροφορίες από sciencealert.com
