Ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι ως αιτία θανάτου της 54χρονης στον Πύργο επιβεβαιώθηκε η κεραυνοβόλος μηνιγγίτιδα, με το ίδιο στέλεχος που είχε μολυνθεί και ο νεαρός φοιτητής στην Πάτρα.
«Η κεραυνοβόλος μηνιγγίτιδα είναι μια έκφραση που χρησιμοποιούμε όταν έχουμε μια πολύ ταχεία εξέλιξη της μηνιγγίτιδας. Η συγκεκριμένη μορφή ουσιαστικά έχει να κάνει με ένα μικρόβιο, το μηνιγγιτιδόκοκκο και η εξέλιξη του μικροβίου αυτού ήταν πολύ ραγδαία στην περίπτωση τoυ 20χρονου φοιτητή της Πάτρας. Δηλαδή το μικρόβιο επιτέθηκε πολύ γρήγορα σε όλα τα όργανα του σώματος του και γι’ αυτό το λόγο τη λέμε κεραυνοβόλα. Είναι μια σπάνια μορφή μηνιγγίτιδας», διευκρίνισε η Άννα Μαστοράκου, αντιπεριφερειάρχης Δημόσιας Υγείας της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας.
«Ένας άνθρωπος μπορεί να είναι φορέας του μικροβίου και να μην έχει καθόλου συμπτώματα. Όταν πέφτει η άμυνα του οργανισμού μπορεί να εισρεύσει μέσα στο αίμα και να δημιουργήσει αυτή την εικόνα. Σε αυτήν την περίπτωση χρειάζεται χημειοπροφύλαξη», ανέφερε.
Το πιο ανησυχητικό σύμπτωμα
Το πιο ανησυχητικό σύμπτωμα που μας προϊδεάζει ότι ενδεχομένως πρόκειται για μηνιγγίτιδα είναι η δυσκαμψία του αυχένα, δηλαδή να μην μπορεί κανείς να ακουμπήσει το πηγούνι στο στέρνο, γιατί εκεί αρχίζει αυτό που λέμε μηνιγγισμός.
Οξεία μηνιγγιτιδοκοκκαιμία
«Η οξεία μηνιγγιτιδοκοκκαιμία και η κεραυνοβόλος μηνιγγιτοδοκοκκαιμία με ή χωρίς μηνιγγίτιδα είναι μία από τις λιγοστές λοιμώξεις που είναι ικανές να ''σκοτώσουν'', εντός ωρών ένα προηγουμένως υγιές άτομο», μας λένε στελέχη των Γιατρών SOS. Ένα 25% των λοιμώξεων από μηνιγγιτιδόκοκκο εκδηλώνεται αρχικά ως οξεία μηνιγγιτιδοκοκκαιμία και ένα 50% των μηνιγγίτιδων συνοδεύεται από σημεία μηνιγγιτιδοκοκκαιμίας. Συχνά τα αρχικά συμπτώματα είναι μη ειδικά και η διάγνωση καθυστερεί.
Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία των μηνιγγιτιδοκοκκικών λοιμώξεων είναι σωτήρια για τη ζωή των ασθενών, την αποφυγή ακρωτηριασμού των άκρων τους και τη μείωση των νευρολογικών και άλλων επιπλοκών.
Ένας ασθενής στους δύο με οξεία μηνιγγιτιδοκοκκαιμία είχε εξετασθεί τις πρώτες 48 ώρες της νόσου από γιατρό χωρίς να τεθεί η σωστή διάγνωση και να κατευθυνθεί ο ασθενής στο νοσοκομείο.
Γι΄ αυτό το λόγο, στη Γαλλία το ανώτατο συμβούλιο για τη δημόσια υγεία συστήνει την εκτός νοσοκομείου (και προ της λήψης μικροβιολογικών δειγμάτων) ενδομυϊκή ένεση μίας κεφαλοσπορίνης 3ης γενιάς (50-100 mg /kg στα παιδιά ή 1-2 gr ceftriaxone στους ενήλικες) σε κάθε ασθενή που εμφανίζει λοιμώδη συνδρομή (υψηλός πυρετός, ταχυκαρδία, υπόταση) και πορφυρικό εξάνθημα >3 mm και την άμεση μεταφορά των ασθενών στο νοσοκομείο.
Στην Αγγλία δόθηκε μεγάλη βαρύτητα στη γνωστοποίηση των συμπτωμάτων των μηνιγγιτιδοκοκκικών λοιμώξεων στο κοινό και κυρίως στην ευαισθητοποίηση των γονέων όσον αφορά την έγκαιρη διάγνωση του αιμορραγικού εξανθήματος.
Η επίπτωση των μηνιγγιτιδοκοκκικών λοιμώξεων κυμαίνεται μεταξύ 0,1 έως 1,5 περιστατικά σε γενικό πληθυσμό 100.000 ατόμων και δεν έχει αλλάξει τα τελευταία 40 χρόνια. Προσβάλλει κυρίως παιδιά και νεαρής ηλικίας άτομα. Υπάρχει εποχική κατανομή και τα περισσότερα περιστατικά εμφανίζονται χειμώνα και άνοιξη. Ο επιπολασμός των ασυμπτωματικών φορέων ποικίλλει από 2% στα παιδιά ηλικίας μικρότερης των 2 ετών έως 10-40% μεταξύ των εφήβων και νεαρών ενηλίκων, ιδιαίτερα στρατιωτών και φοιτητών.
Η θνησιμότητα ποικίλλει μεταξύ 8 και 13%. Οι επιζήσαντες μιας μηνιγγιτιδοκοκκικής λοίμωξης εμφανίζουν σε ποσοστό που αγγίζει το 20% επιπλοκές όπως κώφωση, νευρολογικά ελλείμματα, ακρωτηριασμούς. Ο αιτιολογικός παράγοντας της μηνιγγίτιδας είναι ο Gram αρνητικός διπλόκοκκος Neisseria meningitidis, του οποίου μόνος ξενιστής είναι ο ρινοφάρυγγας των ανθρώπων.
5 ορότυποι μηνιγγιτιδοκόκκου
Υπάρχουν 5 ορότυποι μηνιγγιτιδοκόκκου οι A,B,C,Y και W 135 που προκαλούν λοιμώξεις σε ανθρώπους.
Οι τύποι A, C και Υ προκαλούν το πλαίσιο της λοίμωξης σε Ευρώπη και Η.Π.Α., ενώ οι τύποι A και C κυριαρχούν σε Ασία και Αφρική. Προδιαθεσικοί παράγοντες για τις μηνιγγιτιδοκοκκικές λοιμώξεις φαίνεται ότι αποτελούν η παιδική ηλικία, η ύπαρξη ανοσοανεπάρκειας (διαταραχή του συστήματος του συμπληρώματος, σπληνεκτομή), οι προηγηθείσες ιώσεις του αναπνευστικού, ο συγχρονισμός, το κάπνισμα.
Κλινική εικόνα οξείας μηνιγγιτιδοκοκκαιμίας
Ο μηνιγγιτιδόκοκκος προκαλεί μια μεγάλη ποικιλία λοιμωδών συνδρόμων εκτός της μηνιγγίτιδος και οι δύο σοβαρότερες είναι η οξεία μηνιγγιτιδοκοκκαιμία και η κεραυνοβόλος μηνιγγιτοδικοκκαιμία ή κεραυνοβόλος πορφύρα (purpura fulminans). Οι λόγοι για τους οποίους άλλοι αναπτύσσουν μηνιγιτοδοκκοκική σηψαιμία και άλλοι μηνιγγίτιδα δεν έχουν προς το παρόν διευκρινισθεί. Φαίνεται ότι όταν ο πολλαπλασιασμός των μηνιγγιτιδοκόκκων ελέγχεται μερικώς από το αμυντικό σύστημα του ασθενούς προκύπτει τοπική μηνιγγιτιδοκκική λοίμωξη τύπου μηνιγγίτιδας.
Η οξεία μηνιγγιτιδικοκκαιμία χαρακτηρίζεται από την αιφνίδια έναρξη, την ταχεία εξέλιξη και την απουσία φλεγμονώδους εστίας λοίμωξης. Η εισβολή έχει βαρύτερη εικόνα και από εκείνη της μηνιγγίτιδας: υψηλός πυρετός, ρίγη και μυαλγίες κυρίως των άκρων και της οσφύος, όπως και έμετοι ή διάρροιες. Ασθενείς με τα ανωτέρω συμπτώματα και πριν την εμφάνιση του εξανθήματος κατά την επίσκεψη του γιατρού στο σπίτι ή στα τμήματα των επειγόντων είναι πιθανώς να μην εκτιμηθούν σωστά και να θεωρηθούν λανθασμένα ιογενείς λοιμώξεις.
Προοδευτικά, εντός ωρών όλοι οι ασθενείς με οξεία μηνιγγιτιδοκοκκαιμία εμφανίζουν εξάνθημα που αρχικά μπορεί να είναι πετεχειώδες, κηλιδοβλατιδώδες ή αιμορραγικό. Προοδευτικά, όμως, εντός ωρών πάντα εξελίσσεται σε αιμορραγικό και συνήθως συρρέει για να σχηματίσει ευμεγέθεις πορφυρικές (αιμορραγικές) βλάβες. Αντίθετα, στις ιογενείς λοιμώξεις το εξάνθημα εμφανίζεται αρκετές μέρες μετά την εμφάνιση του πυρετού.
Στην περίπτωση της κεραυνοβόλου μηνιγγίτιδας, η πορφύρα, η επιθετική διασπορά των πορφυρικών εξανθημάτων λόγω της ισχαιμικής νέκρωσης, συνοδεύεται συχνά από σηπτική καταπληξία (αιφνίδια πτώση της αρτηριακής πίεσης) και οξεία επινεφριδιακή αιμορραγία (Σύνδρομο Waterhouse-Friderichsen).
Αρχικά, η οξεία μηνιγγιτιδοκοκκαιμία μπορεί να εμφανίζεται με φυσιολογική αρτηριακή πίεση και ζεστά άκρα και η ταχυκαρδία να αποτελεί το μόνο προειδοποιητικό σημείο της επερχόμενης καταστροφής. Η φυσιολογική αρτηριακή πίεση δεν αποτελεί κλινικό σημείο εφησυχασμού. Η προσβολή του επιπέδου συνείδησης ποικίλλει από τη νευρικότητα και τη σύγχυση έως τον λήθαργο και το κώμα που αποτελούν τις πρώιμες εκδηλώσεις μιας πτωχής εγκεφαλικής αιμάτωσης.
Σε συνύπαρξη πορφυρικών βλαβών, υπότασης και υψηλού πυρετού, η διάγνωση της οξείας μηνιγγιτιδοκοκκαιμίας είναι ευκολότερη. Είναι σημαντικότερη, όμως, η διάγνωση σε πρωιμώτερο στάδιο που συνυπάρχουν ταχυκαρδία, πυρετός, πετεχειώδες ή αιμορραγικό εξάνθημα, γιατί η έγκαιρη χορήγηση αντιβιοτικών και μεγάλων ποσοτήτων ενδοφλεβίων υγρών βελτιώνει την πρόγνωση ενός δυνητικά θανατηφόρου νοσήματος.
