Της Γιάννας Σουλάκη
Μέχρι την ηλικία των 40 ετών ο άνδρας... δεν φοβάται τίποτα. Οι επιπτώσεις των καταχρήσεων από τα ξενύχτια, το αλκοόλ, το τσιγάρο, την έλλειψη άσκησης και την κακή διατροφή αρχίζουν να εμφανίζονται κυρίως μετά την τέταρτη δεκαετίας της ζωής, οπότε αρχίζουν να εμφανίζονται προβλήματα που μέχρι τότε μπορεί να ήταν για τον άνδρα... άγνωστες λέξεις...
Κάποια από τα προβλήματα υγείας που αρχίζουν να... αχνοφαίνονται και μπορεί να εξελιχθούν ραγδαία στη μεσήλικη ζωή έχουν τα δυσοίωνα ονόματα: διαβήτης, στυτική δυσλειτουργία, καρδιοπάθειες, προστάτης, αναπνευστικά προβλήματα κ.ά.
Είναι πιο «ευαίσθητος» σε ασθένειες ο ανδρικός οργανισμός;
Η ηλικία μετά τα 40 είναι –ούτως ή άλλως– ορόσημο για τα θέματα της υγείας και στα δύο φύλα. Έχουν, όμως, οι άνδρες περισσότερους λόγους να ανησυχούν;
Έχουν! Σύμφωνα με μελέτες, οι άνδρες έχουν υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας σε σχέση με τις γυναίκες, στον κατάλογο με τις 10 πιθανότερες αιτίες θανάτου. Αυτές είναι: καρδιακές παθήσεις, καρκίνος, εγκεφαλικό επεισόδιο, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, ατυχήματα, πνευμονία και γρίπη, διαβήτης, αυτοκτονία, νεφρική ανεπάρκεια, και κίρρωση του ήπατος.
Το 1920, οι γυναίκες είχαν προσδόκιμο επιβίωση μόνο ένα έτος περισσότερο από τους άνδρες, ενώ σήμερα τα στοιχεία από το αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου και Επιτήρησης Νοσημάτων (CDC) αποδεικνύουν ότι το χάσμα του προσδόκιμου ζωής έχει διευρυνθεί: Κατά μέσο όρο, οι γυναίκες ζουν 5 χρόνια περισσότερα από τους άνδρες.
Τι μπορεί να συμβαίνει. Μήπως οι άνδρες φροντίζουν λιγότερο την υγεία τους;
Έχουν διατυπωθεί διάφορες θεωρίες. Μία από αυτές, η πιο πρόσφατη, υποστηρίζει ότι οι γυναίκες είναι μακροβιότερες, γιατί είναι πιο «απαραίτητες» για την εξέλιξη του είδους –επειδή κυοφορούν– κι η φύση τις έχει εφοδιάσει με καλύτερα συστήματα «συντήρησης και ανανέωσης των κυττάρων» τους, ενώ οι άνδρες είναι βιολογικά πιο «αναλώσιμοι». Μια άλλη –παλαιότερη– θεωρία υποστηρίζει ότι οι άνδρες φθείρονται νωρίτερα και ζουν λιγότερο από τις γυναίκες, επειδή κάνουν πιο απαιτητικές σωματικά εργασίες ή εμπλέκονται συχνότερα σε ριψοκίνδυνες δραστηριότητες.
Υπάρχουν, όμως, και προβλήματα που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής του σύγχρονου άνδρα. Δείτε τι θα πρέπει να προσέξετε και τι θα πρέπει να αλλάξετε στη ζωή σας μετά τα 40, για να παραμείνετε υγιής.
Ποιοι είναι οι κίνδυνοι για τον άνδρα μετά τα 40;
ΚΙΝΔΥΝΟΣ: Ο ΑΝΔΡΑΣ ΝΑ ΕΙΝΑΙ «ΜΟΝΟΣ»
Πολλές μελέτες τα τελευταία χρόνια αποδεικνύουν ότι οι παντρεμένοι άνδρες, ειδικά όσοι είναι 50 - 60 - 70 ετών είναι πιο υγιείς και έχουν μικρότερα ποσοστά θνησιμότητας από τους ανύπαντρους, τους διαζευγμένους ή τους χήρους. Αντίθετα, όσοι άνδρες παραμείνουν εργένηδες μετά τα 40 έχουν 3 φορές περισσότερες πιθανότητες να πάθουν καρδιαγγειακή νόσο, ενώ η υγεία όσων είναι διαζευγμένοι μετά τα 50 μπορεί να παρουσιάσει ραγδαία επιδείνωση, όπως απέδειξε έκθεση του Κέντρου Rand για την Μελέτη του Γήρατος.
Ποιο μυστικό κρύβει η «βέρα»;
Οι κοινωνικές συναναστροφές του ζευγαριού που διατηρεί μέσω του γάμου μπορεί να μειώσουν τα επίπεδα του άγχους και της κατάθλιψης των ανδρών (ψυχολογικά προβλήματα που αποτελούν γενεσιουργό αιτία χρόνιων ασθενειών), καθώς οι γυναίκες έχουν τις καλύτερες κοινωνικές δεξιότητες και βοηθούν να συντηρηθούν οι κοινωνικές σχέσεις του ζευγαριού με τρίτους ανθρώπους. Επίσης, οι άγαμοι άνδρες έχουν χειρότερη ποιότητα ζωής, καθώς πίνουν περισσότερο, δεν τρέφονται σωστά, δεν πηγαίνουν εύκολα στον γιατρό και συμμετέχουν περισσότερο σε επικίνδυνες συμπεριφορές, όπως είναι η χρήση ναρκωτικών και το σεξ χωρίς προφυλάξεις.
Εξαίρεση αποτελούν οι παντρεμένοι άνδρες που έχουν πολυτάραχο γάμο με προβλήματα, καθώς αυτοί έχουν πολύ περισσότερο άγχος και πίεση από τους ελεύθερους, σύμφωνα με την επιστημονική επιθεώρηση Student.BMJ.
Συμβουλή: Ποτέ δεν είναι αργά να το αποφασίσετε
ΚΙΝΔΥΝΟΣ: Ο ΑΝΔΡΑΣ ΝΑ ΕΧΕΙ «ΕΘΙΣΜΟ ΣΤΟ INTERNET»
Μπορεί οι ψυχολόγοι να χρησιμοποιούν τον όρο «διαταραχή του εθισμού στο internet» ως διάγνωση για προβλήματα που έχουν να κάνουν με την υπερβολική χρήση των οθονών, ωστόσο το ποια είναι η προβληματική χρήση παραμένει ακόμα ένα ερώτημα. Ένα είναι βέβαιο: Όσο περισσότερο χρόνο ξοδεύει κανείς καθηλωμένος σε τηλεοράσεις, smartphones, tablets, ηλεκτρονικά παιχνίδια ή τζόγο, φορητούς υπολογιστές κ.α. τόσο λιγότερο χρόνο ξοδεύει σε πιο υγιείς συνήθειες, όπως είναι η άσκηση, η επαφή με τη φύση και η ευεργετική αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους.
Ποια προβλήματα υγείας προκύπτουν;
Η κοινωνική απομόνωση αυξάνει τον κίνδυνο κατάθλιψης και άνοιας, λένε οι επιστήμονες. Και ο καθιστικός τρόπος ζωής –ο οποίος τείνει να χαρακτηριστεί αυτός καθ'' αυτός ως «ασθένεια»– έχει συνδεθεί με καρδιαγγειακές παθήσεις, διαβήτη τύπου 2, παχυσαρκία και πρόωρο θάνατο. Μία αυστραλιανή μελέτη του 2012, η οποία έγινε σε περισσότερους από 220.000 ενήλικες, ηλικίας από 45 ετών και άνω, συνδέει την καθιστική συνήθεια επί 11 ώρες τη μέρα με 40% αύξηση του κινδύνου θανάτου, μέσα σε μόλις 3 χρόνια.
Μελέτη που έγινε το 2011 από την JAMA απέδειξε ότι ο μέσος Αμερικανός δαπανά κατά μέσο όρο 5 ώρες την ημέρα μπροστά στην τηλεόραση. Περισσότερο από 3 ώρες χρήσης των οθονών την ημέρα αυξάνουν κατακόρυφα τις πιθανότητες να πεθάνετε από οποιαδήποτε χρόνια ασθένεια.
Συμβουλή: Οι Αυστραλοί επιστήμονες λένε να σηκώνεστε από την καρέκλα σας ακόμη και 5 λεπτά κάθε ώρα. Είναι ένας εφικτός στόχος που μπορεί να σας σώσει ακόμα και την ίδια σας τη ζωή...
ΚΙΝΔΥΝΟΣ: Ο ΑΝΔΡΑΣ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΚΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Η κακή διατροφή συνδέεται με προβλήματα της καρδιάς, με διαβήτη και καρκίνο, ασθένειες που αποτελούν τις κύριες αιτίες θανάτου στους άνδρες άνω των 40 ετών. Οι νεαροί μέσης ηλικίας άνδρες καταναλώνουν πολύ κόκκινο κρέας, έτοιμο φαγητό σε εστιατόρια και fast food και ακολουθούν έναν τεταμένο τρόπο ζωής, που μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση βάρους, υψηλή χοληστερόλη, υπέρταση και άλλα παρόμοια προβλήματα και κινδύνους.
Οι άνδρες άνω των 40 ετών που ζουν μόνοι και οι αλκοολικοί είναι ομάδα υψηλού κινδύνου για κακή διατροφή, καθώς έχουν την τάση να μην μαγειρεύουν στο σπίτι.
Τι λένε οι αριθμοί
Σύμφωνα με διεθνείς μελέτες, μέχρι περίπου το 2000, από παχυσαρκία υπέφεραν περισσότερο οι γυναίκες από τους άνδρες, με τα μικρά παιδιά να έπονται. Το 2000 τα ποσοστά παχυσαρκίας στους άνδρες ήταν 27,5%, ενώ το 2010 αυξήθηκαν στο 35,5 %, σύμφωνα με στοιχεία του Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων της Αμερικής (CDC).
Συμβουλή: Η Αμερικανική Ένωση Διαιτολόγων συνιστά στους άνδρες την ημερήσια πρόσληψη 2.000 θερμίδων εάν είναι άνω των 50 ετών και κάνουν καθιστική ζωή, μέχρι 2.400 θερμίδες γι'' αυτούς που είναι πιο δραστήριοι. Το τι θα περιλαμβάνουν αυτές οι τροφές που θα καταναλώσετε είναι... στο χέρι σας.
ΚΙΝΔΥΝΟΣ: Ο ΑΝΔΡΑΣ ΝΑ ΜΗΝ ΠΡΟΣΕΧΕΙ ΟΤΑΝ ΟΔΗΓΕΙ
Οι άνδρες παθαίνουν γενικά περισσότερα τροχαία ατυχήματα από τις γυναίκες, ενώ πιο συγκεκριμένα οι άνδρες στα 50 και στα 60 τους έχουν διπλάσιες πιθανότητες από τις γυναίκες να χάσουν τη ζωή τους σε τροχαία. Οι ακούσιοι τραυματισμοί (όλων των ειδών) είναι η 1η αιτία θανάτου μεταξύ των ανδρών ηλικίας από 40 έως 44 ετών, η 3η αιτία θανάτου σε άνδρες ηλικίας από 45 έως 64 και η 8η αιτία θανάτου στους άνδρες 60+.
Τι λένε οι αριθμοί: Στους 40άρηδες ο θάνατος από τροχαία μπορεί να συμβεί: Εάν αποκοιμηθούν στο τιμόνι ή εάν υπερβούν το όριο ταχύτητας, και θα προκαλέσουν ατύχημα είτε σε διασταύρωση, είτε Σαββατοκύριακο μετά τα μεσάνυχτα, παράγοντες που δεν επηρεάζουν αντίστοιχα τις μεσήλικες γυναίκες, σύμφωνα με μελέτη του 2007 για το πώς η ηλικία και το φύλο επηρεάζουν την οδήγηση, από το Purdue University. Επίσης, οι άνδρες ηλικίας άνω των 45 μπορούν να πάθουν τα περισσότερα τροχαία ατυχήματα σε χιόνι και πάγο.
Συμβουλή: Οι ηλικιωμένοι άνδρες τα πάνε καλύτερα στο στεγνό οδόστρωμα απ'' ότι οι άνδρες ηλικίας κάτω των 45 ετών, καθώς οι νεότεροι οδηγοί συνήθως αναπτύσσουν πολύ μεγάλη ταχύτητα. Η συμβουλή... αυτονόητη.
ΚΙΝΔΥΝΟΣ: Ο ΑΝΔΡΑΣ ΝΑ ΕΧΕΙ ΑΔΙΑΓΝΩΣΤΗ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ
Παρά το γεγονός ότι οι γυναίκες κινδυνεύουν τρεις φορές περισσότερο από τους άνδρες να κάνουν απόπειρα αυτοκτονίας, οι άνδρες είναι πιο... πετυχημένοι στο να τα καταφέρουν να αυτοκτονήσουν, σύμφωνα με το Αμερικανικό Ίδρυμα για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας. Το 2009, το 79% του συνόλου των αυτοκτονιών στις ΗΠΑ αφορούσαν άνδρες. Τα ποσοστά αυτοκτονίας στους άνδρες κάτω των 65 ετών ήταν 7 φορές μεγαλύτερα, από τους άνδρες άνω των 65 ετών, αλλά και από τις συνομήλικες γυναίκες.
Γιατί συμβαίνει αυτό;
Μεγαλύτερο ποσοστό από το 60% όλων εκείνων που αποφασίζουν την αυτοκτονία υποφέρουν από μείζονα κατάθλιψη. Εάν συμπεριλάβετε και τους ανθρώπους που έχουν εξάρτηση από το αλκοόλ, ο αριθμός αυτός ανέρχεται στο 75%. Σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας ένας παράγοντας που «βοηθά» είναι η κοινωνική απομόνωση, κάτι που εξηγεί το γεγονός ότι οι περισσότεροι από τους άνδρες που αυτοκτονούν είναι συχνά χήροι.
Συμπτώματα της κατάθλιψης
Οι άνδρες συγχέουν συχνά την κατάθλιψη με τη «θλίψη» ή άλλα συναισθήματα, καθώς ίσως να μην γνωρίζουν ότι τα συνηθέστερα προειδοποιητικά συμπτώματα της κατάθλιψης περιλαμβάνουν την κόπωση, τον υπερβολικό ύπνο, τη διέγερση, την ανησυχία, τη δυσκολία στη συγκέντρωση, την ευερεθιστότητα και τις αλλαγές στην όρεξη και τον ύπνο.
Συμβουλή: Η κατάθλιψη θεραπεύεται σε όλες τις ηλικίες και οι περισσότεροι ασθενείς ανταποκρίνονται στις υπάρχουσες θεραπείες. Επισκεφθείτε έγκαιρα έναν ειδικό.
ΚΙΝΔΥΝΟΣ: Ο ΑΝΔΡΑΣ ΝΑ ΚΑΠΝΙΖΕΙ
Γνωρίζετε σίγουρα τις τρομακτικές επιπτώσεις που έχει το κάπνισμα στην υγεία σας. Αλλά όσο μεγαλώνει κανείς, τόσο επιδεινώνονται αυτές οι επιπτώσεις. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία καπνιστές έχουν υποστεί τη μεγαλύτερη βλάβη στους πνεύμονές τους, επειδή φυσικά έχουν καπνίσει πολύ περισσότερο από τους νέους. Τείνουν, επίσης, να είναι και βαρύτεροι καπνιστές.
Οι άνδρες άνω των 65 ετών που καπνίζουν έχουν διπλάσιες πιθανότητες να πεθάνουν από εγκεφαλικό επεισόδιο, ενώ το κάπνισμα προκαλεί περισσότερο από το 90% των περιπτώσεων Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας –που αποτελεί την 4η αιτία θανάτου μεταξύ των ανδρών– και 80 έως 90% όλων των ειδών καρκίνου του πνεύμονα. Οι κίνδυνοι, επίσης, για όλες τις ασθένειες που αφορούν τους πνεύμονες αυξάνονται με την ηλικία. Οι καπνιστές, επίσης, έχουν περισσότερες πιθανότητες να υποστούν Αλτσχάιμερ –την 6η αιτία θανάτου παγκοσμίως– σε σχέση με τους μη καπνιστές.
Σημαντική πληροφορία: Όσο μεγαλώνει ο άνδρας, τόσο πιο δύσπιστος γίνεται για τους κίνδυνους που εγκυμονεί το κάπνισμα, υποστηρίζει η Αμερικανική Πνευμονολογική Εταιρεία. Αυτό σημαίνει ότι γίνεται δυσκολότερη η εγκατάλειψη της καπνιστικής συνήθειας.
Συμβουλή: Δεν έχει σημασία σε ποια ηλικία θα σταματήσετε το κάπνισμα, ο κίνδυνος να υποστείτε καρδιολογικά προβλήματα μειώνεται στο μισό, μετά από ένα χρόνο. Ο κίνδυνος για εγκεφαλικό επεισόδιο, πνευμονολογικά προβλήματα και καρκίνο, επίσης, μειώνονται αμέσως.
ΚΙΝΔΥΝΟΣ: Ο ΑΝΔΡΑΣ ΝΑ ΜΗΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ ΑΝΤΗΛΙΑΚΟ
Οι άνδρες μετά τα 40 κινδυνεύουν λόγω μεγαλύτερης έκθεσης στις ακτίνες UV που προκαλούν καρκίνο, σύμφωνα με το αμερικανικό Skin Cancer Foundation. Οι άνδρες έχουν διπλάσιες πιθανότητες από τις γυναίκες να πάθουν καρκίνο του δέρματος και μάλιστα να χάσουν τη ζωή τους από αυτόν. Οι 6 στις 10 περιπτώσεις μελανώματος, που αποτελεί τον πιο θανατηφόρο καρκίνο του δέρματος, αφορούν λευκούς άνδρες άνω των 50 ετών.
Γιατί συμβαίνει αυτό;
Περισσότερο οι άνδρες από τις γυναίκες εργάζονται ή να αθλούνται σε εξωτερικούς χώρους. Έχουν, επίσης, πιο κοντά μαλλιά και δεν φορούν κρέμες και μακιγιάζ, κάτι που στις γυναίκες επιδρά προστατευτικά. Επίσης οι άνδρες δεν παρατηρούν τόσο εύκολα την κακοήθεια, ώστε να την προλάβουν και να την θεραπεύσουν: Σύμφωνα με μελέτη της Αμερικανικής Ακαδημίας Δερματολογίας του 2001, οι μεσήλικες και ηλικιωμένοι άνδρες είναι λιγότερο πιθανόν να εντοπίσουν στον εαυτό τους παρόμοιο πρόβλημα, αλλά και να επισκεφθούν δερματολόγο. Επίσης, οι άνδρες δεν χρησιμοποιούν σχεδόν ποτέ αντηλιακό.
Συμβουλή: Να πηγαίνετε από την ηλικία των 40 χρόνων στον γιατρό, για τακτική εξέταση του δέρματος σας. Έχει αποδειχθεί ότι οι γιατροί παρεμβαίνουν πιο γρήγορα και θεραπεύουν πιο εύκολα το μελάνωμα σε άνδρες άνω των 65 ετών, καθώς οι άνδρες αυτής της ηλικιακής ομάδας έχουν την τάση να επισκέπτονται συχνότερα τον γιατρό τους.
