Υπάρχουν παιδιά που έχουν ΔΕΠΥ και οι γονείς τους γνωρίζουν για τη θεραπεία συμπεριφοράς. Ένα σημαντικό μέρος της είναι η εκπαίδευση κοινωνικών δεξιοτήτων. Οι κοινωνικές δεξιότητες είναι αυτές που χρησιμοποιούνται για την επικοινωνία και την αλληλεπίδραση μεταξύ των παιδιών και του κοινωνικού συνόλου καθημερινά. Όμως τα παιδιά με ΔΕΠΥ συχνά υστερούν σε σχέση με τα άλλα στην εκμάθησή τους.
Αυτό μπορεί να δυσκολέψει τα παιδιά να αλληλεπιδράσουν θετικά με τον κοινωνικό περίγυρο, τα αδέρφια, τους δασκάλους ή τους συμμαθητές τους. Τα καλά νέα είναι ότι η εκπαίδευση κοινωνικών δεξιοτήτων μπορεί να τα βοηθήσει να αναπτυχθούν σε αυτόν τον τομέα.
Γιατί είναι δύσκολες οι κοινωνικές δεξιότητες για παιδιά με ΔΕΠΥ;
Τα περισσότερα παιδιά αποκτούν κοινωνικές δεξιότητες παρακολουθώντας τους ανθρώπους και αντιγράφοντας τις συμπεριφορές τους, ξεκινώντας από την πρώιμη παιδική ηλικία. Επιβραβεύονται από τους ενήλικες και γίνονται αποδεκτοί από τους συνομηλίκους τους όταν συμπεριφέρονται με τρόπο που θεωρείται κατάλληλος. Αυτό τα παρακινεί να συμβαδίζουν με τη συμπεριφορά τους με τους υπόλοιπους.
Οι ειδικοί δεν είναι σίγουροι γιατί, αλλά τα παιδιά με ΔΕΠΥ τείνουν να δυσκολεύονται να συλλάβουν αυτές τις λεπτομέρειες. Μπορεί να έχουν μια γενική αίσθηση του τι είναι κατάλληλο, αλλά δεν έχουν μια μεγάλη εικόνα. Εξαιτίας αυτού, μπορεί να δυσκολεύονται να κάνουν και να κρατήσουν φίλους. Δεν έχουν πολλές ευκαιρίες να εργαστούν στις κοινωνικές τους δεξιότητες, κάτι που απομακρύνει περαιτέρω τους ανθρώπους. Τα παιδιά με ΔΕΠΥ αφήνονται να αντιληφθούν πώς να γίνουν καλύτερα σε αυτόν τον τομέα χωρίς να καταλαβαίνουν πραγματικά τι φταίει και πώς πρέπει να αλλάξει.
Πού μπορούν παιδιά με ΔΕΠΥ να λάβουν εκπαίδευση κοινωνικών δεξιοτήτων;
Είναι καλύτερο να παρακολουθήσουν αυτήν την εκπαίδευση σε ομαδικό περιβάλλον. Αυτό θα μπορούσε να είναι μια τάξη ή μικρές ομάδες στο σχολείο και στις καλοκαιρινές κατασκηνώσεις. «Τρέχουν» προγράμματα για 1 ή 2 ώρες την εβδομάδα για 6-12 εβδομάδες. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται από τους θεραπευτές περιλαμβάνουν:
Προπόνηση, παιχνίδια ρόλων, ανατροφοδότηση.
Είναι καλύτερο να γίνεται εκπαίδευση κοινωνικών δεξιοτήτων ενώ οι γονείς βρίσκονται στην εκπαίδευση γονέων, καθώς και όταν γίνονται παρεμβάσεις συμπεριφοράς στο σχολείο. Με αυτόν τον τρόπο οι γονείς και το προσωπικό του σχολείου μπορούν να εργαστούν για τις ίδιες συμπεριφορές - στόχους που αντιμετωπίζονται στην ομάδα κοινωνικών δεξιοτήτων.
Σε γενικές γραμμές, τα πιο αποτελεσματικά προγράμματα είναι αυτά που βοηθούν τα παιδιά να τα πηγαίνουν καλύτερα με άλλα παιδιά. Καλό είναι ν΄ αναζητούνται προγράμματα όπου τα παιδιά μπορούν να εργαστούν σε προγράμματα συνομηλίκων σε τάξη ή ψυχαγωγικό περιβάλλον. Ορισμένες καλοκαιρινές κατασκηνώσεις προσφέρουν προγράμματα για παιδιά με ΔΕΠΥ που συνδυάζουν εκπαίδευση κοινωνικών δεξιοτήτων με ακαδημαϊκούς. Αυτά είναι συνήθως προγράμματα 6 έως 8 εβδομάδων που εκτελούνται για 6 έως 9 ώρες κάθε εβδομάδα. Η θεραπεία γίνεται σε ομάδες με ψυχαγωγικές δραστηριότητες όπως μπέιζμπολ ή ποδόσφαιρο για το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας, μαζί με δύο ώρες ακαδημαϊκών μαθημάτων. Ο στόχος είναι να βοηθηθούν τα παιδιά με ΔΕΠΥ ως προς την:
Βελτίωση των κοινωνικών δεξιοτήτων και τις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων
Μαθαίνεται η έννοια της ομαδικής εργασίας
Μείωση των αρνητικών συμπεριφορών
Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς τα παιδιά τους με ΔΕΠΥ να μάθουν κοινωνικές δεξιότητες;
Μερικοί γονείς προσπαθούν να ελαχιστοποιήσουν τη συμμετοχή του παιδιού τους σε κοινωνικές δραστηριότητες. Αλλά είναι σημαντικό τα παιδιά με ΔΕΠΥ να συμμετέχουν σε αυτές τις καταστάσεις, ώστε να μάθουν πώς να συμπεριφέρονται. Παίζει μεγάλο ρόλο. Πράγματα που μπορούν οι γονείς να κάνουν για να βοηθήσουν τις κοινωνικές δεξιότητες του παιδιού τους περιλαμβάνουν:
Να γίνονται σχόλια αμέσως όταν είναι δυνατόν. Να μην περιμένουν αργότερα, όταν αυτοί ή το παιδί τους μπορεί να μην θυμούνται τι ακριβώς συνέβη. Μπορούν να παίξουν ρόλους μαζί τους ή να επισημάνουν την κατάλληλη ή ακατάλληλη συμπεριφορά όταν διαβάζουν ένα βιβλίο μαζί ή παρακολουθούν τηλεόραση.
Να θέτουν μικρούς, ξεκάθαρους συγκεκριμένους στόχους. Να εργάζονται σε τομείς με τους οποίους το παιδί τους δυσκολεύεται, όπως το να ακούει ή να δείχνει ενδιαφέρον για κάποιον άλλο. Μπορεί να είναι τόσο απλό όσο το να πει ένα γεια στον ταμία στο παντοπωλείο.
Να προγραμματίζονται μικρές ημερομηνίες παιχνιδιού. Ας γίνεται με έναν ή δύο φίλους. Οι μεγάλες ομάδες παιδιών μπορεί να είναι συντριπτικές για ένα παιδί με ΔΕΠΥ. Απλώς να βεβαιώνονται οι γονείς ότι οι ημερομηνίες παιχνιδιού γίνονται με άλλα παιδιά που μπορούν να αποτελέσουν πρότυπα για καλές κοινωνικές δεξιότητες.
Ας επιλέγονται σύντομες δραστηριότητες παιχνιδιού. Η διατήρηση απλών και εύκολων δραστηριοτήτων για να βοηθήσουν με την έκταση της προσοχής και την αποτροπή υπερδιέγερσης. Αυτό αυξάνει την πιθανότητα το παιδί με ΔΕΠΥ να πετύχει κοινωνική επιτυχία.
Ας τραβήξουν οι γονείς ένα γρήγορο βίντεο με το παιδί τους. Τα παιδιά με ΔΕΠΥ μπορεί να δυσκολεύονται να δουν τον εαυτό τους όπως τα βλέπουν οι άλλοι. Εάν τα κινηματογραφήσουν και το συζητήσουν μαζί τους, μπορεί να αυξηθεί και η επίγνωση.
Βοηθά επίσης να ενθαρρύνουν οι γονείς το παιδί τους με ΔΕΠΥ να βρει έναν καλό φίλο. Η έρευνα δείχνει ότι μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά με κοινωνικές δυσκολίες καθώς περνούν από την παιδική ηλικία μέχρι την εφηβεία. Να ληφθεί υπόψη ότι οι γονείς δεν θέλουν απλώς να εγγράψουν το παιδί τους με ΔΕΠΥ σε μια ομαδική δραστηριότητα ή απλώς να το αφήσουν να παίξει στη γειτονιά μόνο του. Για να πετύχει το παιδί τους, θα χρειαστεί την επίβλεψή τους, προκειμένου να τους βοηθήσει να διδάξουν κοινωνικές δεξιότητες και δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων.
