Το να καταλάβουμε γιατί τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα (UPF) συνδέονται με πιο χρόνιες παθήσεις υγείας, όπως οι καρδιακές παθήσεις και η παχυσαρκία, παραμένει ένα σημαντικό παζλ που πρέπει να κατανοήσουν οι ειδικοί στη διατροφή.
Στο μεταξύ, οι άνθρωποι μπορούν να επιλέξουν πιο υγιεινές επιλογές, να απολαμβάνουν πιο επικίνδυνα τρόφιμα με μέτρο και να θυμούνται ότι οι κοινωνικές συγκεντρώσεις είναι συχνά υψηλές σε UPF.
Επίσης, πρέπει να γνωρίζουν ότι ορισμένα τρόφιμα είναι δύσκολα, όπως το ψωμί από σούπερ μάρκετ ολικής αλέσεως, η πίτσα με κρούστα από κουνουπίδι και ορισμένα δημητριακά πρωινού που ακούγονται πιο υγιεινά αλλά στην πραγματικότητα θεωρούνται εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα.
«Το άλλο που μου προκαλεί πάντα έκπληξη είναι το κέτσαπ», είπε ο Dr. Josiemer Mattei, PhD, MPH, αναπληρωτής καθηγητής Διατροφής στο Donald and Sue Pritzker στο Harvard T.H. Chan School of Public Health στη Βοστώνη. Ναι, το κέτσαπ περιέχει ντομάτες, «αλλά στην πραγματικότητα είναι μια επεξεργασμένη τροφή».
Σχεδόν όλοι έχουν την «ένοχη ευχαρίστηση» ή το comfort food τους, συμπεριλαμβανομένου του Dr. Mattei και των άλλων ειδικών που μίλησαν πρόσφατα κατά τη διάρκεια ενός διαδικτυακού σεμιναρίου. O Dr. Mattei, για παράδειγμα, είπε ότι δεν θέλει να εγκαταλείψει τις επεξεργασμένες κρέμες καφέ.
Ο Dr. Kevin Hall, PhD, ανώτερος ερευνητής στο Εθνικό Ινστιτούτο Διαβήτη, Πεπτικών και Νεφρικών Νόσων, φέρνει έτοιμα προς ζέσταμα γεύματα σε φούρνο μικροκυμάτων στη δουλειά επειδή είναι βολικά.
Παρόλο που το διατροφικό προφίλ πολλών γευμάτων περιλαμβάνει δημητριακά ολικής αλέσεως, λαχανικά και όσπρια, τα περισσότερα από αυτά ταξινομούνται ως εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα. «Εξακολουθώ να καταναλώνω αυτές τις τροφές σε καθημερινή βάση στη δουλειά και επιλέγω εκείνες που νομίζω ότι μάλλον δεν είναι τόσο κακές για μένα».
Οι ειδικοί λένε ότι δεν είναι απλώς μια ιστορία υπερβολικών θερμίδων, αλατιού, ζάχαρης ή κάποιου άλλου συστατικού στα UPF που τα συνδέουν με χειρότερη υγεία με την πάροδο του χρόνου. Έρευνα του NIH, για παράδειγμα, δείχνει ότι οι άνθρωποι στους οποίους προσφέρεται δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε UPF θα καταναλώνουν περίπου 500 περισσότερες θερμίδες την ημέρα σε σύγκριση με τους ανθρώπους που τους προσφέρεται δίαιτα χωρίς UPF, αλλά και πάλι κανείς δεν είναι σίγουρος γιατί.
«Τι σημαίνει μια δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα που αναγκάζει τους ανθρώπους να καταναλώνουν υπερβολικές θερμίδες, να παίρνουν βάρος, να παίρνουν σωματικό λίπος και πιθανώς σε μεγαλύτερες χρονικές περιόδους να αναπτύσσουν δυνητικά παχυσαρκία και ποικίλες μεταβολικές συνέπειες;» ρώτησε ο Dr. Hall. «Ακόμα δεν γνωρίζουμε τον μηχανισμό… αλλά έχουμε ένα σωρό ιδέες για το τι μπορεί να είναι ο μηχανισμός».
Μια βασική θεωρία είναι ότι τα UPF είναι απλώς τρόφιμα υψηλότερης πυκνότητας. Μια άλλη θεωρία είναι ότι τα UPF μπορεί να είναι υψηλότερα σε «ζεύγη θρεπτικών συστατικών» όπως ζάχαρη και λίπος, αλάτι και λίπος ή αλάτι και υδατάνθρακες.
«Είναι αυτά τα ζευγάρια που φαίνεται να αυξάνουν το κίνητρο για την κατανάλωση υπερβολικών θερμίδων, τουλάχιστον σε ορισμένες άλλες μελέτες», είπε ο Dr. Hall.
«Χρειαζόμαστε πολύ περισσότερες πληροφορίες», συμφώνησε ο Jerry Mande, MPH, Διευθύνων Σύμβουλος της μη κερδοσκοπικής εταιρείας Nourish Science. «Θα πρέπει να γνωρίζουμε ακριβώς τι είναι τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα… ώστε να μπορούμε, ως καταναλωτές, να κάνουμε καλύτερες επιλογές».
Έτσι, ενώ οι ερευνητές αναζητούν τα UPF που προκαλούν τη μεγαλύτερη ζημιά, ένα πράγμα είναι ευρέως αποδεκτό: Είναι η συνολική ποσότητα UPF στη διατροφή κάποιου που κάνει τη διαφορά. Τα στοιχεία δείχνουν ότι «η υψηλότερη κατανάλωση και η υψηλότερη πρόσληψη UPFs συνολικά συνδέονται με υψηλότερο κίνδυνο τελικής ανάπτυξης διαβήτη», είπε ο Dr. Mattei. Τα αναδυόμενα στοιχεία δείχνουν επίσης υψηλότερο κίνδυνο καρδιακής νόσου. Η έρευνα είναι επίσης αρκετά συνεπής ότι τα τεχνητά και ζαχαρούχα ποτά και τα προϊόντα με βάση τα ζώα, ειδικά τα επεξεργασμένα κρέατα, μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο για διαβήτη και καρδιακές παθήσεις.
Καταπολέμηση της Διατροφικής Ανισότητας
Η αντιμετώπιση της ανισότητας των τροφίμων είναι πολύ σημαντική πτυχή της ελαχιστοποίησης των κινδύνων των UPFs, είπε ο Dr. Mande, ο οποίος έχει εργαστεί στο FDA και το USDA κατά τη διάρκεια της καριέρας του. Τα τρόφιμα ως φάρμακα και άλλες πρωτοβουλίες «πρέπει να αντιμετωπίζονται δίκαια. Έχουμε πληθυσμούς που μπορεί να μην έχουν πρόσβαση ή να στοχεύουν στην κατανάλωση UPF με υψηλότερο ρυθμό λόγω του μάρκετινγκ».
Η αλήθεια για τη σόδα
Τα αναψυκτικά με ζάχαρη από ζαχαροκάλαμο είναι καλύτερη εναλλακτική από αυτά με σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης; Είναι μόνο ένα κουτάκι την ημέρα τόσο επιβλαβές για την υγεία σας; Εδώ είναι τι πρέπει να γνωρίζετε.
Η αντιμετώπιση της διατροφικής ισότητας είναι σημαντική, όπως και ο σχεδιασμός προγραμμάτων που σέβονται τις πολιτισμικές διαφορές και βοηθούν στην εξάλειψη των δομικών και οικονομικών εμποδίων στην υγιεινή διατροφή.
Τα γεύματα
«Εκτός και αν βρίσκεστε σε μια θέση πραγματικού προνομίου σε αυτό το περιβάλλον όπου, πάλι, σχεδόν το 60% του περιβάλλοντος τροφίμων είναι εξαιρετικά επεξεργασμένο, η αποφυγή των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων είναι εξαιρετικά δύσκολη», είπε ο Dr. Hall. «Δεν ξέρω κανέναν… με τον κήπο της αυλής τους και τον προσωπικό του σεφ που να μπορεί να ετοιμάζει όλα αυτά τα φαγητά από το μηδέν σε καθημερινή βάση».
«Για τους υπόλοιπους από εμάς», συνέχισε, «πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τις γνώσεις που έχουμε ήδη για να επιλέξουμε ποιες πιστεύουμε ότι είναι πιθανώς οι πιο υγιεινές εκδοχές των νόστιμων, βολικών, προσιτών τροφίμων που μπορούμε να ενσωματώσουμε στην καθημερινότητά μας. ΖΩΗ».
